Na bhsur tepi sur vibhsit,
tathsur bhri surparjit;
sabhsu rjpi tath surjito,
yath surjanti survinissati.
Ida pdacatukkamajjhayamakekarpabyapeta.
Survinissa surpnato apagat jan yath surjanti, tath vibhsit visesena alakat tepi sur te dev api na bhsur sobhamn na honti, tath eva surparjit surpnahetu parjitabhva patt bhri asur bahavo vepacitti-dayo asurpi na bhsur na sobhanti, tath eva surjito suhu alakato rjpi sabhsu na bhsuro.
Jinattiya yohits sits,
avassava te hontyats hats;
ato sabbappe sats vats,
karonteva santissit smitsti.
Ida pdacatukkantayamakamekarpabyapeta.
Ye sappuris jinattiya buddhassa vinayapaattisakhtattiya ohits avtikkamavasena patihita-s honti sits parisuddhs, te sdhavo hats anukkamena hatatah avassava ekanteneva ats bhayarahit yato honti, ato tasm sabbappe sabbkusale sats bhayasahit vatsva niravajjavatbhilsavanto sdhujan santissit santinissityo smits smibhvsyo karonteva. 33. Yamaka ta pahe ca, nekantamadhurniti;
upekkhiyanti sabbni, sissakhedabhay may.
33. Nanu yamaka nma kavna smatthiyavisesascakanti tattha ta sopayoga, paheik ca sopayog kvinodane sambdhahnamantane parabymohane [paramabymohane (ka.), kbydsa 3.97] ca, tasm tattha kathamupekkh bhavatoti ha yamakanti-di. Ta yathvutta yamakaca sukaradukkarappabheda. Paheik pana pubbcariyehi soasa niddih samgatvacitdik. Tatthida lakkhaa
Samgat nma siy, guhatth padasandhin;
vacitattha ruhena, yattha saddena vacan.
Ukkanttibyavahita-ppayog mohakrin;
siy pamussit yass, dubbodhatth padvali.
Samnarpmukhyatth-rophitapad siy;
pharus paccaydhi, jtasadd kathacipi.
Sakhyt nma sakhyna, yattha bymohakraa;
aathbhsate yattha, vkyattho s pakappit.
S nmantarik yass, nme nnatthakappan;
nibhtvahitaatth, tulyatthasutihetuto.
Samnasadd s iha-saddapariyyasdhit;
sammuh mhatyeva, niddihatthpi sdhuka.
Yass sambandhabhuly, nma s prihrik;
ekacchann bhave byaj-dheyya nissayagopan.
S bhave ubhayacchann, yass ubhayagopan;
saki nma s yass, nnlakkhaasakaroti.
Dosattepi cesa sabbesa ukkantdsu dosabhve nropitabb. Es hi [manasoti (ka.)] bahugue paamaticcdin [subodhlakra 44 gth] vkyasakianmena na vutt, pakappit ca sasayadosaparihrena yte dutiya nilayanti [subodhlakra 112 gth] din niddih.
Pabhavnatavitti, tav mahat sati;
cirya jayata ntha, pahutaphalasdhanti.
Aya samgat.
Bhaddamevopaseveyya, vidhtamadakibbisa;
samppaye pura khema, sa dantottanisevinanti.
Aya vacit.
Pamussitdayo tu lakkhanusrena, tatthodharanusrena ca veditabb. Eva pubbcariyehi parikappit paheik ceti etni sabbni ekantena niyamena na madhurni attharasassa v saddarasassa v kassaci abhvena assditabbni na hontti imin kraena sissnamuppanno khedoyeva bhaya tato tesa khedato v uppannabhayato may upekkhiyantti sambandhanya.
33. Eva sukaradukkaravasena duvidhatta vatv kavna smatthiyappaksane sappayojanayamaknaca, kvinodane sambdhahnasammantane parabymohane cti imesu sappayojannaca paheiknamavacane kraa niddisati yamakamiccdin. Ta yamaka yathvutta sukaradukkardibheda yamakajtaca pahei ca pubbcariyehi niddih samgabhdik paheik ca iti imni sabbni ekantamadhurni na iti assdetabbassa attharasassa, saddarasassa v niyamato abhv ekantena amadhurni, iti imin kraena ca sissakhedabhay sissna asahanasakhtya asahanena jtya v bhtiy ca may upekkhyanti. Sissna khedoyeva bhaya, sissakhedato uppanna v bhaya, tatoti viggaho.
Ettha paheik eva dahabb
Samgat ca vacitu-kkant pamussitpi ca;
samnarp pharus, sakhyt ca pakappit.
Athopi nmantarik, nibht ca paheik;
atho samnasadd ca, sammuh prihrik;
ekacchannobhayacchann, sakiti ca soasti.
Tatrida lakkhaa
Samgat nma siy, guhatth padasandhin;
vacitattha ruhena, yattha saddena vacan.
Ukkanttibyavahita-ppayog mohakrin;
siy pamussit yass, dubbodhatth padvali.
Samnarpmukhyatth-rophitapad siy;
pharus paccaydhi, jtasadd kathacipi.
Sakhyt nma sakhyna, yattha bymohakraa;
aathbhsate yattha, vkyattho s pakappit.
S nmantarik yass, nme nnatthakappan;
nibhtvahitaatth, tulyatthasutihetuto.
Samnasadd s iha-saddapariyyasdhit;
sammuh mhatyeva, niddihatthpi sdhuka.
Yass sambandhabhuly, nma s prihrik;
ekacchann bhave byaj-dheyya nissayagopan.
S bhave ubhayacchann, yass ubhayagopan;
saki nma s yass, nnlakkhaasakaroti.
Aya panettha attho padasandhin padna sandhnato guhatth apkaatth samgat nma siy. Guhatthti pasiddhnuvdena apasiddh samgat vidhyate. Ito parampi anuvdnuvdyabhvo eva veditabbo. Yattha paheikya aattha ruhena saddena aasmi atthe pasiddhena ruhisaddena vacan vacit nma siy. Atibyavahitappayog atisayena antaritapayujjamnapadayutt tatoyeva mohakrin sammohakrik paheik ukkant nma. Yass paheikya padvali padapanti dubbodhatth duranubodhbhidheyy, s pamussit nma. Amukhyatthrophitapad appadhnatthe mukhyatthapaksakasaddna kici sadhamma nissya ropanato upahitapadayutt samnarp nma siy. Paccaydhi paccaydesdhi kathacipi yena kenaci pakrena jtasadd nipphannasadd pharus nma. Yattha yassa paheikya sakhyna gaana vuttamapi bymohakraa hoti, s paheik sakhyt nma siy. Yattha yassa paheikya vkyattho samudyattho aath aena pakrena bhsate viyate, s pakappit nma. Yass paheikya nme payuttbhidhne nnatthakappan vividhbhidheyyakappan sambhavati, s paheik nmantarik nma. Tulyatthasutihetuto samnatthasaddna payogahetuy avahitaatth patihita-aatth hoti, s nibht nma. Y paheik ihasaddapariyyasdhit icchitatthasaddassa vevacanehi nipphdit hoti, s samnasadd nma. Sdhuka niddihatthpi dassita-atthayuttpiy mhatyeva sammohabhvattha eva bhavati, s sammuh nma. Yass paheikya viracane nma dassiyamna nma sambandhabhuly sambandhassa bahulabhvato bhavati, s prihrik nma. Yass dheyya byaja abhibyajiya paksetv nissayagopan dhragutti bhavati, s ekacchann nma. Yass payoge ubhayagopan ubhinnamdhrdheyyna gopan bhavati, s ubhayacchann nma. Yass nnlakkhaasakaro samgatdinnvidhalakkhana sakaro hoti, s saki nma siy. Idni samgatdna lakkhiya kamena eva tabba
Pabhavnatavitti, tav mahat sat;
cirya jayata ntha, pahutaphalasdhinti.
Aya samgat.
Ntha tava pabhavato pahya natavitti oatavasena pattha, eva sati nad viya dissati. Pabhava pakahatta sobhvanta. Bho ntha tava tuyha mahat sat mahant samn natavitti attani natesu janesu pattha pahutaphalasdhin bahulatthanipphdan cirya cirakla jayata ukkasabhvena pavattatu. Ettha pabhava-nata-itisandhin attho guho.
Bhaddamevopaseveyya, vidhtamadakibbisa;
samppaye pura khema, sa dantottanisevitanti.
Aya vacit.
Vidhtamadakibbisa vinsitamadadosa bhaddameva mandapiya [pindapissa (ka.)] bhaddajtikesu hatthsu bhaddajtikahatthimeva upaseveyyti vutta viya dissati. Bhaddameva uttamapurisameva seveyyti attho. Sevana kimatthanti ce? Hatthipakkhe danto sikkhito so hatthi attanisevita attna bhajita jana khema nibbhaya pura nagara samppeti. Purisapakkhe pana danto damito so ariyapuggalo attanisevita attnamupasevita jana khema niddukkha pura nibbnapura ppeti. Ettha kavicchita-uttamatthato aena hatthi-atthe ruhena saddena vacan nma.
Bahugue paamati, dujjannapyaya jano;
hita pamudito nicca, sugata samanussaranti.
Aya ukkant. Imassattho upari gamissati.
Bykiadosatte satipi paheikruhatt es ih. Vuttahi paheikyamruh, na hi duh kilihatti. Iha sambandhpadna ahnahpanena byavahitatta hoti.
Mukhaphulla gigamaka, niyuruggatthanunnata;
paaccar vara poso, bhruy dhrayantiyti.
Aya pamussit.
Mukhaphulla tilakdi gigamaka evanmaka pasdhana niyuruggatthanunnata niyura valaya, uggatthana payodharapaa, unnata nalapadika, mukhato unnatbharaaca dhrayantiy bhruy itthiy paaccar jiavatthanivs poso puriso vara uttamo. Ettha bahupayogarahitehi saddehi racitatt atthassa duravabodhat.
Navaggaratannasmi, dissanti ratankare;
purisnettha ahanna, ahsdhraparanti.
Aya samnarp.
Asmi ratankare aggaratanni nava dissanti, ettha imesu ratanesu aha ratanni ahanna purisna asdhrani, apara ratana sdhraa. Imni nava lokuttarni cittkatdi-atthena ratannti ca tappabhavo sammsambuddho karoti ca kappitoti amukhyatthesu ratandisaddnamropana hoti.