141. Ubhayatala murajdika triya vitata nma, visesena sadda tanotti vitata, sabbavinaddha sabbapassesu, pubbapacchbhgesu ca pariyonaddha paavdika, din caturassa-lambaragomukh-dayo tatavitata nma, cammapariyonaddha hutv tantibaddha tatavitatanti hi vutta. Paa byavahrathutsu, payatti paavo, avo.
142. Vasasakhdika susira nma, randha susira, tayog susira. Vana, sana sambhattiya, so, vaso. Sama upasamakhedesu, kho, sakho. Sammatdika accanta panato, analasayogato v dravbhta puna ghanyateti ghankhya. Hana hisya, kammani o, hassa gho. Ghanabhvena sama bhavatti samma, dadhi titabbato ta, taa tane, sammaca ta taceti sammata. din kasatasiltdna gahaa. Tattha sammata nma kahamayata. Kasata nma lohamaya. Silya ca ayopaena ca vdanata silta.
Catukka tatdna nma. samantato tujjate tyateti tojja. Vasdikepi mukhavyun tojjanamattheva. Vdayanti dhanayanti tanti vditta vditaca, itto, to ca. Vdayanti tanti vajja, yo.
143. Dvaya bheriya. Bhyanti sattujan etenti bheri, ri. Ubha prae, ubhana ubhi. Dundaiti saddena ubhi yatra sa dundubhi. Pumitthiyamete dve [ser th, dundubhi pum (amara 7.6)]. Dvaya mudige. Muda moda igati gacchati yenti mudigo. Mur asur jto murajo.
Assa murajassa bhed vises ligakyoddhak bhavanti. Vuttaca
Haritakykati tvakyo,
yavamajjho tathoddhako;
ligyo ceva gopuccho,
katy sampakittitoti [cintmaikyampi].
ligyateti ligo, o. Ucchake bhavo akyo. Uddha katv ekena mukhena vdanato uddho santo kyati saddyatti uddhako, uddhasaddoya tiligiko. Uggacchatti uddho, to, gamissa do, nerutto. Yo tu uparipariyyo uddhasaddo, so abyayameva.
Tiavdni cattri paavassa nmni. Tanu vitthre, avo, assa itta, attaca, tiavo. M mne sadde ca, iiiti myate saddyateti iimo, o.
144. lambaiti saddyateti lambaro. lambaro triyarave, gajendnaca gajjiteti [amara 23.167] hi amarakosa nnatthasagahesu.
Vdna vdanakahakuildika koo, kuyate saddyatenenti koo, o. Daddaiti sadda karotti daddari, daddati v saddavisesena pariamatti daddari, ri. Paaiti sadda jahtti paaho, paa hantti v paaho. Hana hisgatsu, kvi. Apare maddaldayo bherippabhed Maddaiti sadda ltti maddal, l dne, a. Mandaltipi pho, manda sadda ltti mandal. din amaru-dayopi bherippabhed vieyy.
145. Janappiye janehi piyyitabbe vimaddohe vilepanakukumdna, nngandhadabbnaca vimaddanobbhte parimalo bhave, parimajjati pavattayatysayanti, a, nerutto, mala, malla dhrae v. Parimalyate dhryateti, o. Vimaddaggahaena vpikpdino [vimaddagandhdino (ka.)] nirso, janaggahaena makkhikdino. So parimalo gandho dragm atinihr atidrapt modo vuccate, modante anena, o. Ito para ihagandhdayo vissasaddapariyant tsu ligesu vattante.
146. Catukka ihagandhe. Iho gandho ihagandho, atha v iho gandho assa ihagandho. Suhu rabhanti tussantyanenti surabhi, i. Sundaro gandho assa sugandho, sugandhi ca, antassikrdeso.
Dvaya duggandhe. Pti gandho assa, pubbe viya ikrdeso, kammadhrayasamsa assatthyatthepi kattumicchanti, pakriylghavattha bahubbhiyeva nyyoti. Duhu gandho assti duggandho, tena vutta kaccyanena kammadhrayamantatthiyehi bahubbhi laghutaroti. Ae tu lghavamandaramn icchanteva mantatthiya. Duvidho v vccadhammo lahu garu ca, tatra bahubbhin lahu, kammadhrayamantatthiyenagaru. Kica bahubbhin atisyandyattho na gamyateti avassa tappaipdanya kammadhrayapubbako mantatthiyeva dahabbo.
Dvaya citdhmdigandhe. Visa vippayoge, so. massa vasdivatthuno gandho tayog, i, yasaddo tassa napusakattadpako.
147. Kukumdayo cattro catujjtigandho nma. Kuka, vaka dne, umo, niggahtgamo ca, kukuma, lohitacandana, ya kasmrajanti vuccati, kamissa v kukdeso, kukuma. Yu missane, yu, yavana, tassa puppha yavanapuppha, devakusuma, yavanadese jta pupphanti v yavanapuppha. Ya lavagantipi vuccati, ya puppha nuhpupphasamna. Tagi gatyattho daako dhtu, aro, tagara, kuila. Taruto jto turukkho, kho, uttaca, sallakdavo hi turukkhoti vutto.
148. Pajjena charasna nmni. Ka pnya sevateti kasvo, avo, atha v ka savpetti kasvo su savane. Tuvaropi kasyopi kasvapariyyo. Tija nisne, to, titto, kau. Madhu mdhuriya, tayog madhuro. Lunti jaattanti lavao, yu. Ambasadde, aro, itta, lattaca. Kaa gatiya, vu, utta. Ime cha ras nma vuccanti. Tabbati dabbe kasvdisadd tsu ligesu vattanti.
149. Dvaya phohabbe. Phusitabbo phasso, phohabbo ca, tabbo, sassa o, tassa ho. Tika visayimhi. Visayo assa gayhahentthti visayi. Ukhati gacchati visayeti akkha, ussatta dvittaca, natthi kha vedan etthti v akkha, na hi sukhavedandayo sampayogavasena pacasu indriyesu uppajjanti, javandsu eva pana uppajjantti tath vutta, manindriye tpacr [manindriyesupacr (ka.)] akkha. Indo att, tassa liga indriya, iyo. Nnantarena payojaka cakkhdayo byprayante, tasm atthi att cakkhdna payojakoti cakkhdika ligamattano bhavatti nikyantarik. Saya tikkhamanddibhve cakkhuvidna tikkhamanddibhvasambhavato tesu indati paramissariya karotti v indriya.
Chakka nayane. Neti attano nissita puggalanti nayana, yu. Asu bypane, asati visayesu byp viya bhavatti akkhi, sassa ko, atha v akkha bypanadassanesu, akkhati visayesu bypbhavati, akkhati v passati etenti akkhi. Netti netta. Locati passati etenti locana. Accha dassanabypanesu, i, acchi. Cakkhati assdeti rpanti cakkhu, u, cakkhati passatti v cakkhu.
150. Pacaka sote. Suti etenti sota. Saddo gayhate anenti saddaggaho. Kara karae, o, kao, kaati suti etenti v kao, kaa savane. Suti yenti savana, suti ca, yu,ti ca.
Catukka ghne. Nasanti etyti natthu, thu, , ns. vu, aka ca ikro ca nsik. Gh gandhopdne, ghyati gandhopdna karotti ghna, yu, ghyantyanenti v ghna.
Dvaya jivhya. Jvati etyti jivh, ho, jva padhrae. Jvitanimitta raso jvita nma, ta avhyatti v jivh, vaalopo. Rasanti etyti rasan, rasa assdane, rasa jntti v rasan, ssa n, n naye v, a.
151. Pajja sarre. Sarati gacchati, saranti v ta hisantti sarra, ro. Vapa bjasantne. Vapati kusalkusalabjametthti vapu, u. Gacchati, gahti v kusalkusalametenti gatta, gamu gatiya, gaha updne v. Attti abhidhna, buddhi ca bhavanti etasmti attabhvo. Vuoti savarati etthti bondi, vu savarae, di, niggahtgamo. Vividha gahti etthti viggaho. Diha upacaye, dihati vahati ettha kusalkusalanti deha. Aya dehasaddo purise pulligevattati. Kucchitna yo uppattihnanti kyo. Tanu vitthre, u, tanu, tanusaddoya itthiya. Etthpi vsaddo sambandhitabbo. Agenga tanu ca tanun ghatattena tattanti [uttaramegha 42] hi meghadte vutta. Kae retasi vara kaevara, aluttasamsoya.
152-154. Chakka citte. Cintetti citta. Ceto ca, nalopo. Manati jntti mano. Vijntti via, yu. Harati attano dhranti hadaya, yo, rassa do ca. Mano eva mnasa, sakatthe saa.
Cuddasa buddhkhyassa guassa nmni. Jhyatti dh, jhe cintya, jhassa dho, naddi, dh, dhretti v dh, kvi, naddi, dh sakhresu dhkro jyati etyti v dh, naddi. Payate etyti pa, a. Bujjhate tyti buddhi,ti. Medha hi ssagamesu, karae a, mi hisya v, dho, medh. Manati jntti mati, muti ca, utta, muntti v muti, muna e,ti, muti. Bh sattya, ri, naddi, bhr, bhsakhte atthe ramatti v bhr, kvi, naddi. Manati jntti mant, anta, . Vidati jntti vijj, pabbajjdin siddha. Yu missane. Yamati missbhavati eyyesti yoni. Paimukha bhanti upahahanti eyy etenti paibhna, yu. Na muyhati etenti amoho. Vmas vicayo samupekkh upaladdhi paipatti utticetandnipi buddhinmni.
Vipassandayo nepakkant pariyy pabhed pavises. Tattha vividha aniccdika sakhresu passatti vipassan, yu. Sammdassanalakkha sammdihi, s duvidh lokiyalokuttaravasena. Tattha purim chabbisuddhippavattikle, itar adassanavisuddhikle labbhati. dipariyyena pabhutin anataassmtindriydayo gahit. Tattha tattha kriyesu vicra. Mna vmasya, so, cittbhogdi. Vicrayate etyti vicra, cara sacaye, curdigao, yu. Sampajntti sampajno, puggalo, dhammasamho v, ssa j, tassa bhvo sampajaa, nyassa o, dvitta, ta stthakasampajadivasena catubbidha. Nissesato pceti kusaladhammeti nipako, puggalo, tassa bhvo nepakka. Dvaya vedanya. Vedayatti vedayita, vida anubhavane, curditt ayo, to, ikrgamo ca. Vedayatti vedan, yu.
155. Pacaka vitakke. Takka vitakke. Takketi sampayuttadhamme rammaa abhiniropetti takko. Vitakkoti upasaggamattameva viseso. Sakappanti pabhavantyanenti sakappo, o, kappa vitakke, kappa smatthiye v, bhvdi, sakappayanti pabhavantyanenti v sakappo, kappa vitakke, curdi. Apa ppuane, appeti sampayuttadhamme ppeti rammaanti appan, yu, . ha vitakke. hantyanenti ho. Takka-hasadd cettha ajjhhravcakpi bhavanti, ajjhhra nma napraatthamadhikappabhedharaa [madhikopdna (cintmaik)]. Ajjhhro takka hti [amara 5.3] hi amarakose vutta. Dvaya jvitindriye. Ayaiti gamanattho daako dhtu. Ayati addhna gacchati yenti yu, u, eti etenti v yu, i gatimhi, u, isse, e aya. Jvanti anenti jvita, jva padhrae.