Rukkhdna nmapariyyehi nmappaksaka ratanamldika sattha nighau nma, sotimin nighausaddassa pulligatta dpeti, sabbatreva. Tattha tatthgatni nmni nissesato ghaenti rskaronti etthti nighau, bindgamo, vacanyavcakabhvena attha saddaca nikhaati bhindati vibhajja dassetti v nikhau, so eva khassa ghakra katv nighati vutto. Rukkhdna nmappaksakantimin ekekassa atthassa anekapariyyanmappaksakatta vutta, nidassanamattaceta, anekesa atthna ekasaddavacanyatpaksakavasenapi tassa ganthassa pavattatt [d. ni. . 1.256; ma. ni. . 1.22; a. ni. . 2.3.59; srattha. . 1.tatiyasagtikathvaan]. 112. Loke ya vitaavdna sattha, ta lokyatanti vieyya. Tanu vitthre, aamaaviruddha, saggamokkhaviruddha v tanonti etthti vitao, o, atta, viruddhena v vdadaena tenti ettha vdinoti vitao, tai tane, adesampi hi ya nissya vdna vdo pavatto, ta tesa desatopi upacravasena vuccati, yath cakkhu loke piyarpa starpa, etthes tah pahyamn pahyati, ettha nirujjhamn nirujjhatti [d. ni. 2.401; ma. ni. 1.134; vibha. 204]. Lokti blalok, te ettha yatanti ussahanti vyamanti vdassdenti lokyata, yati hita tena loko na yatati na hatti v lokyata, tahi gantha nissya satt puakriyya cittampi na uppdenti. Yo kavna paitna hito kavittabhogasampattdipayojanakaro kriykappavikappo kavna kriysakhtakappabandhanavidhividhyako subodhlakrdiko gantho, so keubha nma, kianti gacchanti kosalla kavayo bandhanesu etenti keubha, kia gatiya, abho, assukro, atha v kiati gameti kriydivibhga, ta v anavasesena pariydnato gamento pretti keubha, ubha, umbha prae. Vacbheddilakkha kriy kappyati vikappyati etenti kriykappo. So pana vaapadasambandhapadatthdivibhgato atibahu vikappoti ha kriykappavikappoti, idaca mlakriykappagantha sandhya vutta. So hi mahvisayo satasahassaparimo nayacaritdipakaraa [nalacaritdipakaraa (?)]. 113. Upaladdho kenapyattho yassa s upaladdhatth, iti khyyiktyuccate khyyate nyaknussakacaritamassanti, saya vu. Pabandheneva ca savitthrena kappana yassa s pabandhakappan, kdambarpabhuti. Kathyatti kath. Atth bhmihiradayo, tatra padhna bhmi itaresa tappabhavatt, tesa ajjane plane ca upyabhta sattha atthasattha, paynakydipata [bahasvaticbbkydiprata (cintmaik 6.5)], tasmi daantisaddo pavatto. Smdna catutthopyo vadhabandhandilakkhao dao, tassa nti paayana daanti, pyena ntissa daena byappadeso, vadhadosabhulyena pyaso daassa paayanato, daantyatthatt satthaca daanti. Dvaya kathya. Vutto anuvattanyo anto parisamatti yassa attano kriyabhgassa ppanatoti vuttanto. Pavattante kriy yassa pavatti,ti. Cakrena vutta-udantdayo gahit. Kriyassa vutti atratthti assatthyatthe o. Uggato anto parisamatti yassa udanto. 114. Adhivacananta nme. Sajnanti etyti sa, a. khyyate etyti khy. Ahvayate etyti avh, hu sadde, vhe avhneti v dhtu, a. Samm jnti, sama v jnti etyti sama. Abhidhyate yena, yu. Namyate abbhassate asminti nma, namati nmayatti v nma. Ahvyateti avhayo, kamme yo. Nmameva nmadheyya. Nmarpehi [nmasaddehi (ka.) bhgarpanmehi dheyyo (pini 5.4.36 v)] sakatthe dheyyo yaddin, tihati v ettha atthoti dheyya, dharyate uccriyateti v dheyya, nmameva dheyya nmadheyya. Adhna vacana adhivacana, kena adhna? Atthena. Puhassa paivacana paivkya. Paigata pacchgata vkya paivkya. Uttaryate atikkamyate yenti uttara. 115. Tika pucchya. Pucchitabboti paho, tumicchito hi attho paho nma. Puccha pucchane, cassa o, chassa ho, ussa a, paha pucchanetipi dhtu. Yuja yoge, anuyujitabbo pucchitabboti anuyogo. Pucchana, pucchitabbti v pucch. Eteneva nayena dvsupi bhvasdhanampi kattabbameva. Catukka nidassane. Pakatena sadisa nidasseti etenti nidassana, pakatassopapdana vkya. Upogghaate [upohaate (?)] Paipdyate anenti upogghto. Upa upubbo hanadhtu paipdanattho. Dassyate anenti dihanto, anto, diho v pakatassa anto parisamatti yenti dihanto. Sabbatrpi v kammasdhanampi kattabba. Udharyati pakatassopapdanyti udharaa. 116. Catukka sakhepe. Samti tulyatth. Sakhipyate ekadesato kathyatti sakhepo, khipa perae. Saharyate sakhepena pacckhyyate etenti sahro. Samasyate sakhipyateti samso, asu khepane. Sakhepena gayhate anenti sagaho. Tva sata suvaa dhrayasiitydika tucchabhsana abhtabhsana abbhakkhna nma. Asaccena akkhna bhsana abbhakkhna. 117. Dvaya vivdya vibhgavisaye [iavddivisaye (cintmaik 6.9)]. Viruddha katv avaharati vadati yanti vohro. Viruddha katv vadati yanti vivdo. Sabbatra bhvasdhana v yujjati. Musvda vadanto ghorni tva narakni yassastydisarpa sapana. Sapa akkose, tho, sapatho. Tika khyte. Yajati etenthi yaso, jassa so, sabbattha ytti v yaso, so, yasati payasatti v yaso. Silokati pattharatti siloko, siloka saghte. Kitta saddane, kittyate kathyateti kitti, i. Sama ca khyte, sa pubbo jnti khyte. Tath hi to, abhito, sakhyto, vissuto, samatoti ratanakose vutta. Uccadhanin saddana ghosan nma, ghusa sadde, ghusana saddana ghosan. 118-119. Dvaya paisadde. Ghusana ghoso, ta paigato, dutiysamso. Eva rava paigato pairavo. Atha v ghosassa patirpo paighoso. Ravassa patirpo pairavo. Paisuti, paiddhantipi paisaddassa nmni, vacmukha vacanopakkamo upaso nma, upanipubbo sa upavesane, upa pahama purimavacanassa sampa v nyso hapana upaso, nyassa o. Sattaka thutiya. Kattha silghya, yu, kathana v-asarpadvibhvavasena katthan. Silgha katthane, silgh. Slassa v sabhgaguassa hanana slgh, s eva rassa katv silgh. Vaa pasasya, vayateti vaan. Nu thutiya,ti, nuti. Thu abhitthave,ti, thuti. Thoma silghya, thomana. Papubbo sasa pasasane, a. Sikhana mayrna ndo nadaravo kek nma, k sadde, ke-iti kyatti kek, kammani a, atha v kyati, kyana v k, ke mayre pavatt k kek, aluttasamso. Gajna ndo kocando nma, kocasakuandasadiso ndo kocando. Hayna assna dhani saddo hes nma, hesa abrattasadde, hesana hes, he iti pavattatti v hes. 120-121. Dvaya pariyye. Paribyattamattha ayanti gacchanti bujjhanti etenti pariyyo. Eko attho punappuna vuccati yenti vevacana. Dvaya skacchya. Saha, samm v avirodhena kath skacch, sakath ca. To, thassa co, tassa cho. Sddhapajjena garahassa nmni. Dosakkhnena vadana upavdo. Kusa avhne bhedane ca, kvaci apakkosoti pho, o. Vao thuti, tassa avadana avaavdo. Hanena vadana anuvdo. Janna vdo garahaa janavdo. Garahaena vdo apavdo. Parivadana parivdo, rassassa dghat. Ete upavddayo tulyatth samnatth. Visamavuttappabhedesu vattamida. Khipa perae, khipana bahikaraa khepo. Nidi kucchya, a, nind. Yath upavddayo garahatth, kucchdayopi tathti tathttho. Kuccha avakkhepane, curdi, kusa akkosetimassa v pabbajjditt kucchti rpa nipphajjati. Gupa, gopa kucchanesu, tijagupakitamnehi khachas vti cho. Garaha kucchane. Tattha keci upavddayo abbhakkhnatth, khepdayo nindatthti vadanti, ta amarakosena virujjhanato abbhakkhnatthassa ca vuttatt na gahetabba. Ete upavddayo satta abbhakkhnepi vattanti. Vivdakmassa dubbdo uprambho, so ca dise sabbalokacmaibhte sakyakule sambhtassa bhagavato kimida kammamucitanti guvikaraapubbakopyatthi, bandhaksutassa tavedamucitamevti nindpubbakopi uprambho. Tatra yo nindpubbo sanindo uprambho, so paribhsanamuccate. Upagantv paresa cittassa rambhana vikopana uprambho. Dosakkhnena bhsana paribhsana. 122. Anariyna lmakna vohrato, ariyna uttamajanna v avohrato anariyavohroti sakhtna adihe dihavddna ahanna vohrna vasena y vc lmakajanehi pavattit vutt, vtikkamadpan ajjhcravtikkamasdhan s vc ariyajanehi vattabbamariydtikkamatt abhivkya nma siy. 123. Muhubhs bahuso abhidhna anulpo nma, anu punappuna lpo anulpo. Anatthik gir nippayojana ummattdivacana palpo, payojanarahito lpo palpo, pasaddo viyogatthajotako. Gamangamandisamaye dimhi bhsana piyavacana lpo, dimhi lpo lpo, pucchsaddopyatra. Dosena patihito pariddavo paridevana anusocana atikkamalpo vilpo nma, vividhena, vividha v lpo vilpo. Paridevana paridevo, so eva pariddavo, deva paridevane. 124. Viruddha vacana virodhotti. Viruddha palpo vippalpo. Sandissateti sandeso, sandissamno attho, tassotti. Yya sandiho attho abhidhyate, s sandesotti vcikamuccate. Vaca sandese, sakatthe iko, sandihatth vc eva vcikamiccattho. Mithu aamaa virodharahita vacana sambhsana, sallpoti ca vuccati. Yath eko brte ajja sobhana nakkhattanti, itaropyha tathevti. 125. Nihura vkya kakkasavacana pharusa nma, pare jane usspeti dhetti parusa, tadeva passa phakra katv pharusa. Asavanyatt na icchitabbanti nihura, uro, yath ngoti. Dvaya kaasukhavacane. Mana bhusa peti tosetti manua, parimatosananisnesu, assukro. Hadaya mana gacchati pavisatti hadayagama.