Buddho bhagavti abhidhnni pana anabhisakhatbhidhnni. Vuttaheta dhammasenpatin yasmat sriputtena buddhoti neta nma mtar kata, na pitar kata, na bhaginiy kata, na tislohitehi kata, na devathi kata, vimokkhantikameta buddhna bhagavantna bodhiy mle saha sabbautaappailbh sacchik paatti yadida buddhoti, tath bhagavti neta nma mtar katape sacchik paatti yadida bhagavti. Eva buddho bhagavti abhidhnni anabhisakhatbhidhnni. Na hi tni abhidhnni ceva satth sugato jinoti-dni ca aa kici abhidhna paicca abhisakhatni, npi ani abhidhnni etni paicca abhisakhatni dissanti. Tath hi buddhoti abhidhna paicca bujjhit bodhet bodhakoti-dni nmbhidhnni na abhisakharonti. Tath bhagav satth sugatoti-dni nmbhidhnni paicca sampannabhago anussako sundaravacanoti-dni nmbhidhnni nbhisakharonti. Eva ima vibhga dassetu munindo samaindo samaissaro yatissaro diccabandhu ravibandhti-din nayena punarutti amhehi katti dahabb. Evamaatrpi nayo netabbo. Atrida vuccati
Abhisakhatanmaca, nmacnabhisakhata;
dviduggamavaro buddho, iti nma dvidh bhaveti.
Pabhti para pasayha bhavatti pabh, issaro. Araassa pabh aya luddakoti idametassatthassa sdhaka vacana. Abhibhti abhibhavatti abhibh, asaasatto. Ki so abhibhavi? Cattro khandhe arpino. Iti cattro khandhe arpino abhibhavti abhibh. So ca kho niccetanatt abhibhavanakriyysati pubbevsauppattito jhnalbhikle attan adhigatapacamajjhna savirgavasena bhvetv cattro arpakkhandhe asaibhave appavattikaraena abhibhavitumrabhi, tadabhibhavanakicca idni siddhanti abhibhavti abhibhti vuccati. Apica niccetanabhvena abhibhavanabypre asatipi pubbe sacetanakle sabypratt sacetanassa viya niccetanasspi sato tassa upacrena sabypratvacana yujjateva. Dissati hi loke ssane ca sacetanassa viya acetanassapi upacrena sabypratvacana. Ta yath? Kla patitukma, eva loke. Ssane pana
Rodante drake disv, ubbigg vipul dum;
sayamevonamitvna, upagacchanti draketi ca

Agrino dni dum bhadante, phalesino chadana vippahyti ca phala toseti kassakanti ca di. Abhibhsaddassa asaasattbhidhnatte abhibhu abhibhuto maatti idamettha sdhaka vacana. Atha v abhibhavatti abhibh, paresamabhibhavit yo koci. Visesato pana tathgatoyeva abhibh. Vuttaheta bhagavat tathgato bhikkhave abhibh anabhibhto aadatthudaso vasavattti. Keci pana abhibh nma sahasso brahmti vadanti.

Vibhti visesabhtoti vibh, bhavasota sace buddho, tio lokantag vibhti idametassatthassa sdhaka vacana. Vibhti hettha rpakyadhammakyasampattiy visesabhtoti attho. ha ca
Dissamnopi tvassa, rpakyo acintiyo;
asdhraaahe, dhammakye kathva kti.
Adhibhti adhibhavatti adhibh, issaro.
Tad ma tapatejena, santatto tidivdhibh;
dhrento brhmaa vaa, bhikkhya ma upgamti

Idametassatthassa sdhaka vacana. Patibhti patibhtoti patibh, goassa patibhti idametassatthassa sdhaka vacana. Gotrabhti gottasakhta amatamahnibbna rammaa katv bhtoti gotrabh, sotpattimaggassa anantarapaccayena sikhppattabalavavipassancittena samanngato puggalo. Vuttaheta bhagavat katamo ca puggalo gotrabh? Yesa dhammna samanantar ariyadhammassa avakkanti hoti, tehi dhammehi samanngato puggalo gotrabhti, idamevettha atthasdhaka vacana. Apica samaoti gottamattamanubhavamno ksvakahasamaopi gotrabh. So hi samaoti gottamatta anubhavati vindati, na samaadhamme attani avijjamnattti gotrabhti vuccati, bhavissanti kho pannanda angatamaddhna gotrabhuno ksvakah dussl ppadhammti idametassatthassa sdhaka vacana. Vatrabhti sakko. So hi mtpitibharadhi sattahi vattehi sakkatta labhitv ae deve vattena abhibhavatti vatrabh. gamahakathya pana bhdhtumhi labbhamna patti-atthampi gahetv vattena ae abhibhavitv devissariya pattoti vatrabhti vutta, vatranmaka v asura abhibhavatti vatrabhti ca, vatrabh jayatapitti idametassatthassa sdhaka vacana. Ettha hi vatrabhti vatranmakassa asurassa abhibhavit. Jayata pitti jayantna pit. Sakko indo purindado iccdi pariyyavacana. Ida tu dhtdhikre paksessma. Parbhibhti paramabhibhavatti parbhibh. Eva rpbhibhti-dsupi. Sabbbhibhti sabbamabhibhavitabba abhibhavatti sabbbhibh. Sabbbhibhti ca ida nma tathgatasseva yujjati. Vuttaheta bhagavat

Sabbbhibh sabbavidhamasmi,
sabbesu dhammesu anpalitto;
sabbajaho tahakkhaye vimutto,
saya abhiya kamuddiseyyanti.
krantapulliganiddeso. Niyatapulliganiddesoya.
Idni aniyataligna niyataligesu pakkhittna bhtaparbhta sambhtasadddna niddeso vuccati. Tatra bhtoti attano paccayehi abhavti bhto, bhtoti jto sajto nibbatto abhinibbatto ptubhto, bhtoti v laddhasarpo yo koci saviako v aviako v. Atha v tathkrena bhavatti bhto, bhtoti sacco tatho avitatho aviparto yo koci, ettha yo bhtasaddo saccattho, tassa bhtahoti idamettha sdhaka vacana. Parbhtoti parbhavti parbhto. Suhu bhtoti sambhto. Visesena bhtoti vibhto. Vissuto bhtoti v vibhto, vibhtrammaanti idametassatthassa sdhaka vacana. Vibhavti v vibhto, vinahoti attho, rpe vibhte na phusanti phassti idametassatthassa sdhaka vacana. Pkao bhtoti ptubhto. vi bhavatti vibhto. Eva tirobhto. Vinbhto. Bhavitumanucchavikoti bhabbo. Paribhaviyate soti paribhto. Yena kenaci yo pito hito v, so paribhto. Gamyamnattho yathkmacr. Abhibhaviyyate soti abhibhto. Adhibhaviyate soti adhibhto. Eva addhabhto. Ettha adhisaddena samnattho addhasaddo, cakkhu bhikkhave addhabhta, rp addhabht, cakkhuvia addhabhtanti idametassatthassa sdhaka vacana, tath idha bhikkhave bhikkhu na heva anaddhabhta attna na addhabhvetti padampi. Tattha anaddhabhtanti dukkhena anadhibhta. Dukkhena anadhibhto nma manussattabhvo vuccati, ta na addhabhveti nbhibhavatti suttapadattho.
Anubhaviyate soti anubhto. Eva samanubhto. Paccanubhto. Bhvito. Ettha bhvitoti imin samndhikaraa satisambojjhago kho kassapa may sammadakkhto bhvitoti-dsu guvcaka padhnapada ssane dahabba. Titthiyasamaye pana bhvitoti kmaguo vuccati. Vuttaheta piya na bhvitamssatti. Tatra bhvit nma paca kmagu, te na ssati na sevatti suttapadattho. Sambhviyate soti sambhvito. Eva vibhvito. Paribhvito. Anuparibhto. Manaparibhtoti mana paribhaviyittha soti manaparibhto. Ettha manaparibhtoti saka appattaparibhavano vuccati. Mananti hi niptapada. Atipaitena puttena, manamhi upaklito, devadattena attano abuddhabhvena ceva khantimettdnaca abhvena kumrakassapatthero ca ther ca mana nsito, mana vuho ahosti-dsu cassa payogo veditabbo. Atra manasaddassa kici yutti vadma.
Manasaddo dvidh bhinno, nma neptikaciti;
santa tassa mana hoti, manamhi upaklitoti.
Paribhavitabboti aena paribhavitu sakkueyyoti paribhavitabbo. Eva paribhottabbo paribhavanyo. Tabbapaccayahne hi sakkueyyapadayojan dissati aladdha rammaa laddhabba labhanya laddhu v sakkueyyanti. Atha v paribhavanamarahatti paribhavitabbo. Eva paribhottabbo paribhavanyo. Tath hi tabbapaccayahne arahatipadayojan dissati parisakkueyya lbhamarahatti laddhabbanti. Ettha pana paribhottabboti padassa atthibhve khattiyo kho mahrja daharoti na utabbo na paribhottabboti pi nidassana. Abhi-adhipubb bhdhtuyo samnatth. Sesni dukni naynusrena eyyni. Bhamnoti bhavatti bhamno, majjhe vakralopo dahabbo. Atrida vattabba
Ki so bhamno saccako, iccatra piya pana;
rpa bhavatidhtussa, valopeneva dissati.
Atrya pi ki so bhamno saccako nigahaputto, yo bhagavato vda ropessatti. Vibhavamnoti vibhavatti vibhavamno. Eva paribhavamnoti-dsu. Tattha abhisambhontotimassa karonto nipphdento iccevattho. Sabbni abhisambhonto, sa rjavasati vaseti idametassatthassa sdhaka vacana. Yasm panimni bhavamnoti-dni vippakatapaccattavacanni, tasm saramno rodati, gacchanto gahti, gacchanto so bhradvjo, addasa accuta isinti-dni viya paripuuttarakriypadni katv rj bhavamno sampattimanubhavatti-din yojetabbni. Saramno gacchantoti-dni hi yto gato pattoti-dhi sadisni na honti, uttarakriypadpekkhakni honti tvpaccayantapadni viyti.
Paribhaviyamnoti paribhaviyate soti paribhaviyamno. Eva paribhuyyamnoti-dsupi. Imnipi vippakatapaccattavacanni, tasm rjapurisehi nyamno coro eva cintesti-dni viya paripuuttarakriypadni katv aehi paribhaviyamno ta gavesati. Bhogo puggalennubhaviyamno parikkhaya gacchatti-din yojetabbni. Eva sabbatra disesu vippakatavacanesu yojetabbni. Aya aniyataligna niyataligesu pakkhittna bhta parbhta sambhtasaddna niddeso. Icceva pulligna bhdhtumayna yathraha nibbacandivasena niddeso vibhvito.
Idni itthiliganiddeso vuccati tatra bhvikti bhvetti bhvik. Y bhvana karoti, s bhvik. Bhvanti vahan brhan phtikaraa sevan bahulkro. Vibhvanti paksan sandassan. Atha v vibhvanti abhvan antaradhpan. Sambhvanti ukkasan thoman. Paribhvanti vsan, samantato v vahan. krantitthiliganiddeso.