[461] 7. Dasarathajtakavaan

Etha lakkhaa st cti ida satth jetavane viharanto eka matapitika kuumbika rabbha kathesi. So hi pitari klakate sokbhibhto sabbakiccni pahya soknuvattakova ahosi. Satth paccsasamaye loka olokento tassa sotpattiphalpanissaya disv punadivase svatthiya piya caritv katabhattakicco bhikkh uyyojetv eka pacchsamaa gahetv tassa geha gantv vanditv nisinna madhuravacanena lapanto ki socasi upsakti vatv ma, bhante, pitusoko ma bdhatti vutte upsaka, porakapait ahavidhe lokadhamme tathato jnant pitari klakate appamattakampi soka na karisti vatv tena ycito atta hari.
Atte brasiya dasarathamahrj nma agatigamana pahya dhammena rajja kresi. Tassa soasanna itthisahassna jehik aggamahes dve putte ekaca dhtara vijyi. Jehaputto rmapaito nma ahosi, dutiyo lakkhaakumro nma, dht st dev nma. Aparabhge mahes klamaksi. Rj tass klakatya ciratara sokavasa gantv amaccehi sapito tass kattabbaparihra katv aa aggamahesihne hapesi. S rao piy ahosi manp. Spi aparabhge gabbha gahitv laddhagabbhaparihr putta vijyi, bharatakumrotissa nma akasu. Rj puttasinehena bhadde, vara te dammi, gahhti ha. S gahitaka katv hapetv kumrassa sattahavassakle rjna upasakamitv deva, tumhehi mayha puttassa varo dinno, idnissa vara dethti ha. Gaha, bhaddeti. Deva, puttassa me rajja dethti vutte rj acchara paharitv nassa, vasali, mayha dve putt aggikkhandh viya jalanti, te mrpetv tava puttassa rajja ycasti tajjesi. S bht sirigabbha pavisitv aesupi divasesu rjna punappuna rajjameva yci.
Rj tass ta vara adatvva cintesi mtugmo nma akata mittadubbh, aya me kapaa v kalaja v katv putte ghtpeyyti. So putte pakkospetv tamattha rocetv tt, tumhka idha vasantna antaryopi bhaveyya, tumhe smantarajja v araa v gantv mama maraakle gantv kulasantaka rajja gaheyythti vatv puna nemittake brhmae pakkospetv attano yupariccheda pucchitv ani dvdasa vassni pavattissatti sutv tt, ito dvdasavassaccayena gantv chatta usspeyythti ha. Te sdhti vatv pitara vanditv rodant psd otarisu. St dev ahampi bhtikehi saddhi gamissmti pitara vanditv rodant nikkhami. Tayopi jan mahparivr nikkhamitv mahjana nivattetv anupubbena himavanta pavisitv sampannodake sulabhaphalphale padese assama mpetv phalphalena ypent vasisu.
Lakkhaapaito ca st ca rmapaita ycitv tumhe amhka pituhne hit, tasm assameyeva hotha, maya phalphala haritv tumhe posessmti paia gahisu. Tato pahya rmapaito tattheva hoti. Itare dve phalphala haritv ta paijaggisu. Eva tesa phalphalena ypetv vasantna dasarathamahrj puttasokena navame savacchare klamaksi. Tassa sarrakicca kretv dev attano puttassa bharatakumrassa chatta usspethti ha. Amacc pana chattassmik arae vasantti na adasu. Bharatakumro mama bhtara rmapaita araato netv chatta usspessmti pacarjakakudhabhani gahetv caturaginiy senya tassa vasanahna patv avidre khandhvra katv tattha nivsetv katipayehi amaccehi saddhi lakkhaapaitassa ca stya ca araa gatakle assamapada pavisitv assamapadadvre hapitakacanarpaka viya rmapaita nirsaka sukhanisinna upasakamitv vanditv ekamanta hito rao pavatti rocetv saddhi amaccehi pdesu patitv rodati. Rmapaito pana neva soci, na paridevi, indriyavikramattampissa nhosi. Bharatassa pana roditv nisinnakle syanhasamaye itare dve phalphala dya gamisu. Rmapaito cintesi ime dahar mayha viya pariggahanapa etesa natthi, sahas pit vo matoti vutte soka sandhretu asakkontna hadayampi tesa phaleyya, upyena te udaka otretv eta pavatti rocessmti. Atha nesa purato eka udakahna dassetv tumhe aticirena gat, ida vo daakamma hotu, ima udaka otaritv tihathti upahagtha tva ha
84. Etha lakkhaa st ca, ubho otarathodakanti;
tassattho etha lakkhaa st ca gacchatha, ubhopi otaratha udakanti.
Te ekavacaneneva otaritv ahasu. Atha nesa pitu pavatti rocento sesa upahagthamha
Evya bharato ha, rj dasaratho matoti;
te pitu matassana sutvva visa ahesu; punapi nesa kathesi, punapi te visa ahesunti eva yvatatiya visaita patte te amacc ukkhipitv udak nharitv thale nisdpetv laddhasssesu tesu sabbe aamaa roditv paridevitv nisdisu; tad bharatakumro cintesi mayha bht lakkhaakumro ca bhagin ca st dev pitu matassana sutvva soka sandhretu na sakkonti, rmapaito pana neva socati, na paridevati, ki nu kho tassa asocanakraa, pucchissmi nanti; so ta pucchanto dutiya gthamha
85. kena rmappabhvena, socitabba na socasi;
pitara klakata sutv, na ta pasahate dukhanti.
Tattha pabhventi nubhvena. Na ta pasahate dukhanti evarpa dukkha kena kraena ta na peti, ki te asocanakraa, kathehi tva nanti.
Athassa rmapaito attano asocanakraa kathento
86. Ya na sakk nipletu, posena lapata bahu;
sa kissa vi medhv, attnamupatpaye.
87. Dahar ca hi vuddh ca, ye bl ye ca pait;
ah ceva dalidd ca, sabbe maccuparya.
88. Phalnamiva pakkna, nicca patanato bhaya;
eva jtna maccna, nicca maraato bhaya.
89. Syameke na dissanti, pto dih bahujjan;
pto eke na dissanti, sya dih bahujjan.
90. Paridevayamno ce, kicidattha udabbahe;
sammho hisamattna, kayir ta vicakkhao.
91. Kiso vivao bhavati, hisamattnamattano;
na tena pet plenti, niratth paridevan.
92. Yath saraamditta, vrin parinibbaye;
evampi dhro sutav, medhv paito naro;
khippamuppatita soka, vto tlava dhasaye.
93. Macco ekova acceti, ekova jyate kule;
sayogaparamtveva, sambhog sabbapina.
94. Tasm hi dhrassa bahussutassa, sampassato lokamima paraca;
aya dhamma hadaya manaca, sok mahantpi na tpayanti.
95. Soha dassaca bhokkhaca, bharissmi ca take;
sesaca playissmi, kiccameta vijnatoti.

Imhi dasahi gthhi aniccata pakseti.

Tattha nipletunti rakkhitu. Lapatanti lapantna. Ida vutta hoti tta bharata, ya sattna jvita bahumpi vilapantna purisna ekenpi m ucchijjti na sakk rakkhitu, so dni mdiso aha lokadhamme tathato jnanto vi medhv paito maraapariyosnajvitesu sattesu kissa attnamupatpaye, kikra anupakrena sokadukkhena attna santpeyyti.
Dahar cti gth maccu nmesa tta bharata, neva suvaarpakasadisna daharna khattiyakumrakdna, na vuddhippattna mahyodhna, na blna puthujjanasattna, na buddhdna paitna, na cakkavatti-dna issarna, na niddhanna dalidddna lajjati, sabbepime satt maccuparya maraamukhe sabhaggavibhagg bhavantiyevti dassanattha vutt.
Nicca patanatoti ida vutta hoti yath hi tta bharata, pakkna phalna pakkaklato pahya idni va chijjitv patissanti, idni patissantti patanato bhaya nicca dhuva ekasikameva bhavati, eva sakanyato eva jtna maccnampi ekasikayeva maraato bhaya, natthi so khao v layo v yattha tesa maraa na sakitabba bhaveyyti.
Syanti vikle. Imin rattibhge ca dihna divasabhge adassana, divasabhge ca dihna rattibhge adassana dpeti. Kicidatthanti pit me, putto meti-dhi paridevamnova poso sammho attna hisanto kilamento appamattakampi attha hareyya. Kayir ta vicakkhaoti atha paito puriso eva parideva kareyya, yasm pana paridevanto mata v netu aa v tassa vahi ktu na sakkoti, tasm niratthakatt paridevitassa pait na paridevanti.
Attnamattanoti attano attabhva sokaparidevadukkhena hisanto. Na tenti tena paridevena paraloka gat satt na plenti na ypenti. Niratthti tasm tesa matasattna aya paridevan niratthak. Saraanti nivsageha. Ida vutta hoti yath paito puriso attano vasangre ditte muhuttampi vosna anpajjitv ghaasatena ghaasahassena vrin nibbpayateva, eva dhro uppatita soka khippameva nibbpaye. Tla viya ca vto yath sahtu na sakkoti, eva dhasaye viddhaseyyti attho.
Macco ekova accetti ettha tta bharata, ime satt kammassak nma, tath hi ito paraloka gacchanto satto ekova acceti atikkamati, khattiydikule jyamnopi ekova gantv jyati. Tattha tattha pana timittasayogena aya me pit, aya me mt, aya me mittoti sayogaparamtveva sambhog sabbapna, paramatthena pana tsupi bhavesu kammassakvete sattti attho.
Tasmti yasm etesa sattna timittasayoga timittaparibhogamatta hapetv ito para aa natthi, tasm. Sampassatoti imaca paraca loka nnbhvavinbhvameva samm passato. Aya dhammanti ahavidhalokadhamma jnitv. Hadaya manacti ida ubhayampi cittasseva nma. Ida vutta hoti
Lbho albho yaso ayaso ca, nind pasas ca sukhaca dukkha;
ete anicc manujesu dhamm, m soca ki socasi pohapdti. (J. 1.4.114)

Imesa ahanna lokadhammna yena kenaci citta pariydyati, tassa ca aniccata atv hitassa dhrassa pituputtamaradivatthuk mahantpi sok hadaya na tpayantti. Eta v ahavidha lokadhamma atv hitassa hadayavatthuca manaca mahantpi sok na tpayantti evampettha attho dahabbo.

Soha dassaca bhokkhacti gthya tta bharata, andhablna sattna viya mama rodanaparidevana nma na anucchavika, aha pana pitu accayena tassa hne hatv kapadna dnrahna dna, hnantarrahna hnantara, yasrahna yasa dassmi, pitar me paribhuttanayena issariya paribhujissmi, take ca posessmi, avasesaca antoparijandika jana plessmi, dhammikasamaabrhmana dhammika rakkhvaraagutti karissmti evahi jnato paitapurisassa anurpa kiccanti attho.
Paris ima rmapaitassa aniccatpaksana dhammadesana sutv nissok ahesu. Tato bharatakumro rmapaita vanditv brasirajja sampaicchathti ha. Tta lakkhaaca, stdevica gahetv gantv rajja anussathti. Tumhe pana, devti. Tta, mama pit dvdasavassaccayena gantv rajja kreyysti ma avoca, aha idneva gacchanto tassa vacanakaro nma na homi, anipi ti vassni atikkamitv gamissmti. Ettaka kla ko rajja kressatti? Tumhe krethti. Na maya kressmti. Tena hi yva mamgaman im pduk kressantti attano tiapduk omucitv adsi. Te tayopi jan pduk gahetv rmapaita vanditv mahjanaparivut brasi agamasu. Ti savaccharni pduk rajja kresu. Amacc tiapduk rjapallake hapetv aa vinicchinanti. Sace dubbinicchito hoti, pduk aamaa paihaanti. Tya saya puna vinicchinanti. Samm vinicchitakle pduk nissadd sannisdanti. Rmapaito tia savaccharna accayena ara nikkhamitv brasinagara patv uyyna pvisi. Tassa gamanabhva atv kumr amaccagaaparivut uyyna gantv sta aggamahesi katv ubhinnampi abhiseka akasu. Eva abhisekappatto mahsatto alakatarathe hatv mahantena parivrena nagara pavisitv padakkhia katv candakapsdavarassa mahtala abhiruhi. Tato pahya soasa vassasahassni dhammena rajja kretv yupariyosne saggapura presi.
96. Dasa vassasahassni, sahi vassasatni ca;
kambugvo mahbhu, rmo rajjamakrayti.

Aya abhisambuddhagth tamattha dpeti.

Tattha kambugvoti suvaigasadisagvo. Suvaahi kambti vuccati.
Satth ima dhammadesana haritv saccni paksetv jtaka samodhnesi, saccapariyosne kuumbiko sotpattiphale patihahi. Tad dasarathamahrj suddhodanamahrj ahosi, mt mahmydev, st rhulamt, bharato nando, lakkhao sriputto, paris buddhaparis, rmapaito pana ahameva ahosinti.

Dasarathajtakavaan sattam.