Atha v pa-iti pakre, atti accantatthe nipto, tasm pakrehi accanta mokkhetti ptimokkha. Idahi sla saya tadagavasena, samdhisahita pasahitaca vikkhambhanavasena samucchedavasena accanta mokkheti mocetti ptimokkha. Pati pati mokkhoti v patimokkho, tamh tamh vtikkamadosato pacceka mokkhoti attho. Patimokkho eva ptimokkha. Mokkhoti v nibbna, tassa mokkhassa paibimbabhtoti patimokkho. Slasavaro hi sriyassa aruuggamana viya nibbnassa udayabhto tappaibhgova yathraha kilesanibbpanato. Patimokkhoyeva ptimokkha. Atha v mokkha pati vattati, mokkhbhimukhanti v patimokkha, patimokkhameva ptimokkhanti eva tva ettha ptimokkhasaddassa attho veditabbo. Savarati pidahati etenti savaro, ptimokkhameva savaroti ptimokkhasavaro. Atthato pana tato tato vtikkamitabbato viratiyo cetan ca, tena ptimokkhasavarena upeto samanngato ptimokkhasavarasavuto. Vuttaheta bhagavat imin ptimokkhasavarena upeto hoti samupeto upagato sampanno samanngato, tena vuccati ptimokkhasavarasavutoti (vibha. 511). Viharatti iriypathavihrena viharati iriyati vattati. cragocarasampannoti veudndimicchjvassa kyapgabbhiydnaca akaraena sabbaso ancra vajjetv kyiko avtikkamo, vcasiko avtikkamo, kyikavcasiko avtikkamoti eva vuttabhikkhu sruppa-crasampattiy vesiydi-agocara vajjetv piaptdi-attha upasakamitu yuttahnasakhtagocaracaraena ca sampannatt cragocarasampanno. Apica yo bhikkhu satthari sagravo sappatisso sabrahmacrsu sagravo sappatisso hirottappasampanno sunivattho supruto psdikena abhikkantena paikkantena lokitena vilokitena samijitena pasritena iriypathasampanno indriyesu guttadvro bhojane matta jgariya anuyutto satisampajaena samanngato appiccho santuho pavivitto asasaho bhisamcrikesu sakkaccakr garucittkrabahulo viharati, aya vuccati crasampanno. Gocaro pana upanissayagocaro, rakkhagocaro, upanibandhagocaroti tividho. Tattha yo dasakathvatthuguasamanngato vuttalakkhao kalyamitto, ya nissya assuta suti, suta pariyodpeti, kakha vitarati, dihi uju karoti, citta pasdeti, yassa ca anusikkhanto saddhya vahati, slena, sutena, cgena, paya vahati, aya vuccati upanissayagocaro. Yo bhikkhu antaraghara paviho vthi paipanno okkhittacakkhu yugamattadass savuto gacchati, na hatthi olokento, na assa, na ratha na patti, na itthi, na purisa olokento, na uddha ullokento, na adho olokento, na disvidisa pekkhamno gacchati, aya rakkhagocaro. Upanibandhagocaro pana cattro satipahn, yattha bhikkhu attano citta upanibandhati. Vuttaheta bhagavat ko ca, bhikkhave, bhikkhuno gocaro sako pettiko visayo, yadida cattro satipahnti (sa. ni. 5.372). Tattha upanissayagocarassa pubbe vuttatt itaresa vasenettha gocaro veditabbo. Iti yathvuttya crasampattiy imya ca gocarasampattiy samanngatatt cragocarasampanno. Aumattesu vajjesu bhayadassvti appamattakatt auppamesu assatiy asacicca pannasekhiya-akusalacittuppddibhedesu vajjesu bhayadassanaslo. Yo hi bhikkhu paramumatta vajja ahasahiyojanasatasahassubbedhasinerupabbatarjasadisa katv passati, yopi sabbalahuka dubbhsitamatta prjikasadisa katv passati, ayampi aumattesu vajjesu bhayadassv nma. Samdya sikkhati sikkhpadesti yakici sikkhpadesu sikkhitabba, ta sabbena sabba sabbath sabba anavasesa samdiyitv sikkhati, vattati pretti attho. Abhisallekhikti ativiya kilesna sallekhany, tesa tanubhvya pahnya yuttarp. Cetovivaraasappyti cetaso paicchdakna nvarana drbhvakaraena cetovivaraasakhtna samathavipassanna sappy, samathavipassancittasseva v vivaraya pkakaraya v sappy upakrikti cetovivaraasappy. Idni yena nibbiddi-vahaena aya kath abhisallekhik cetovivaraasappy ca nma hoti, ta dassetu ekantanibbidyti-di vutta. Tattha ekantanibbidyti ekaseneva vaadukkhato nibbindanatthya. Virgya nirodhyti tasseva virajjanatthya ca nirujjhanatthya ca. Upasamyti sabbakilesavpasamya. Abhiyti sabbassapi abhieyyassa abhijnanya. Sambodhyti catumaggasambodhya. Nibbnyti anupdisesanibbnya. Etesu hi dito thi padehi vipassan vutt, dvhi nibbna vutta. Samathavipassan di katv nibbnapariyosno aya sabbo uttarimanussadhammo dasakathvatthulbhino sijjhatti dasseti. Idni ta katha vibhajitv dassento appicchakathti-dimha. Tattha appicchoti ni-iccho, tassa kath appicchakath, appicchabhvappaisayuttakath v appicchakath. Ettha ca atriccho, ppiccho, mahiccho, appicchoti icchvasena cattro puggal. Tesu attan yathladdhena lbhena atitto uparpari lbha icchanto atriccho nma. Ya sandhya
Catubbhi ahajjhagam, ahhipi ca soasa;
soashi ca bttisa, atriccha cakkamsado;
icchhatassa posassa, cakka bhamati matthaketi. (J. 1.5.103) ca.
Atriccha atilobhena, atilobhamadena cti. Ca vutta.
Lbhasakkrasilokanikmayamnya asantaguasambhvandhippyo ppiccho. Ya sandhya vutta idhekacco assaddho samno saddhoti ma jano jntti icchati, dusslo samno slavti ma jano jntti icchatti-di (vibha. 851). Santaguasambhvandhippyo paiggahae amatta mahiccho, ya sandhya vutta idhekacco saddho samno saddhoti ma jano jntti icchati, slav samno slavti ma jano jntti icchatti-di. Duttappiyatya hissa vijtamtpi citta gahetu na sakkoti. Teneta vuccati
Aggikkhandho samuddo ca, mahiccho cpi puggalo;
sakaena paccaye dentu, tayopete atappayti.
Ete pana atricchatdayo dose rak vivajjetv santaguaniguhandhippyo paiggahae ca matta appiccho. Attani vijjamnampi gua paicchdetukmatya saddho samno saddhoti ma jano jntti na icchati, slav, bahussuto, pavivitto, raddhavriyo, upahitassati, samhito, paav samno paavti ma jano jntti na icchati. Svya paccayappiccho, dhutagappiccho, pariyatti-appiccho adhigamappicchoti catubbidho. Tattha catsu paccayesu appiccho paccayadyaka deyyadhamma attano thmaca oloketv sacepi hi deyyadhammo bahu hoti, dyako appa dtukmo, dyakassa vasena appameva gahti. Deyyadhammo ce appo, dyako bahu dtukmo, deyyadhammassa vasena appameva gahti. Deyyadhammopi ce bahu, dyakopi bahu dtukmo, attano thma atv pamayuttameva gahti. Evarpo hi bhikkhu anuppanna lbha uppdeti, uppanna lbha thvara karoti, dyakna citta rdheti. Dhutagasamdnassa pana attani atthibhva na jnpetukmo dhutagappiccho. Yo attano bahussutabhva jnpetu na icchati, aya pariyatti-appiccho Yo pana sotpanndsu aataro hutv sabrahmacrnampi attano sotpanndibhva jnpetu na icchati, aya adhigamappiccho. Evametesa appicchna y appicchat, tass saddhi sandassandividhin anekkravokrnisasavibhvanavasena sappaipakkhassa atricchatdibhedassa icchcrassa dnavavibhvanavasena ca pavatt kath appicchakath. Santuhikathti ettha santuhti sakena attan laddhena tuhi santuhi. Atha v visama paccayiccha pahya sama tuhi santuhi, santena v vijjamnena tuhi santuhi. Vuttaceta
Atta nnubaddho so, nappajappamangata;
paccuppannena ypento, santuhoti pavuccatti.
Samm v yena bhagavat anutavidhin paccayehi tuhi santuhi, atthato itartarapaccayasantoso, so dvdasavidho hoti. Katha? Cvare yathlbhasantoso, yathbalasantoso, yathsruppasantosoti tividho. Eva piaptdsu. Tatrya pabhedavaan idha bhikkhu cvara labhati sundara v asundara v, so teneva ypeti, aa na pattheti, labhantopi na gahti, ayamassa cvare yathlbhasantoso. Atha pana pakatidubbalo v hoti bdhajarbhibhto v, garucvara prupanto kilamati, so sabhgena bhikkhun saddhi ta parivattetv lahukena ypentopi santuhova hoti, ayamassa cvare yathbalasantoso. Aparo patapaccayalbh hoti, so paacvardna aatara mahagghacvara bahni v labhitv ida therna cirapabbajitna bahussutna anurpa, ida gilnna dubbalna appalbhna hotti tesa datv attan sakrakdito v nantakni uccinitv saghi katv tesa v puracvarni gahetv dhrentopi santuhova hoti, ayamassa cvare yathsruppasantoso. Idha pana bhikkhu piapta labhati lkha v pata v, so teneva ypeti, aa na pattheti, labhantopi na gahti, ayamassa piapte yathlbhasantoso. Atha pana bdhiko hoti, lkha pata pakativiruddha bydhiviruddha v piapta bhujitv gha v rogbdha pputi, so sabhgassa bhikkhuno datv tassa hatthato sappyabhojana bhujitv samaadhamma karontopi santuhova hoti, ayamassa piapte yathbalasantoso. Aparo bahu pata piapta labhati, so aya piapto cirapabbajitna anurpoti cvara viya tesa datv tesa v sesaka attan piya caritv missakhra v bhujantopi santuhova hoti, ayamassa piapte yathsruppasantoso. Idha pana bhikkhuno sensana pputi manpa v manpa v antamaso tiasanthrakampi, so teneva santussati, puna aa sundaratara pputi, ta na gahti, ayamassa sensane yathlbhasantoso. Atha pana bdhiko hoti dubbalo v, pakativiruddha v so bydhiviruddha v sensana labhati, yatthassa vasato aphsu hoti, so ta sabhgassa bhikkhuno datv tassa santake sappyasensane vasitv samaadhamma karontopi santuhova hoti, ayamassa sensane yathbalasantoso. Aparo sundara sensana pattampi na sampaicchati patasensana nma pamdahnanti, mahpuatya v leamaapakgrdni bahni patasensanni labhati, so tni cvardni viya cirapabbajitdna datv yattha katthaci vasantopi santuhova hoti, ayamassa sensane yathsruppasantoso.