Vkyatthadosaparihravaan
Apakkamassa yath
100. Bhvandnaslni, samm sampditniha;
nibbnabhogasaggdi-sdhanni na sasayo.
100. Bhvaniccdi. Ettha bhvandni niddisitv yathkkama nibbndna niddesena apakkamadoso parihao.
100. Bhvaneccdi. Iha manussaloke samm sampditni kammaphala saddahitv yathvidhi sampditni attano santne pavattpitni bhvandnaslni nibbnabhogasaggdisdhanni yathkkama nibbna-upabhogaparibhogasampattisagguppatti-dna hetubhvena sdhakni honti, ettha sdhane na sasayo hotti. Iha bhvandayo uddisitv uddesakkama anatikkamma nibbndnamanuddesassa katatt apakkamavkyatthadosassa okso na hoti.
101. Uddihavisayo koci [kopi (ka. s.)], viseso tdiso yadi;
anuddihesu [anudihesu (?)] Nevatthi, doso kamavilaghane.
101. Uddiheccdi. Uddih pahama yutt atth visayo gocaro yassa uddesnuddesasambandhavijnanalakkhaassa visesassa so tdiso koci viseso anuddihesu yathkkamamuddesakamnamatikkamena puna atthantaranissayena parmahesu yadi bhaveyya, kamassa yathoddihesu anukkamassa vilaghane atikkame doso nevatthi.
101. Uddiheccdi. Uddihavisayo pahama payuttatthavisayo tdiso koci viseso uddesnuddesna idamassa pubbakathana, idamassa pacchkathananti eva aamapekkhalakkhaasambandhaparijnanalakkhao viseso anuddihesu atthantara nissya puna vuttesu yadi bhaveyyti seso. Kamavilaghane uddesnuddesna kamtikkame doso satthana sutikle asahanakraa nevatthti. Uddih pahamuccrit atth visayo gocaro asseti ca, kamassa vilaghananti ca vkya.
Yath
102. Kusalkusala aby-katamiccesu pacchima;
abykata pkada na, pkada pahamadvaya.
102. Yathetyudharati kusaleccdi. Kusala kmvacardikamekavsatividha, akusalaca dvdasavidha, abykata vipkakriysakhtamiti etesu tsu pacchima abykata, pka vipka dadtti pkada. Neti niptapada. Pahamadvaya kusalkusala pka dadtti pkadanti. Ettha apkadatta abykatasseva, pkadatta tesameva dvinnanti viseso dahabbo.
102. Kusaleccdi. Kusala kmvacardi-ekavsatikusalaca akusala dvdasavidha akusalaca abykata vipkakriyrpanibbnavasena catubbidhamabykataca iccesu evametesu tsu pacchima uddesakkamena pacchimamabykata pkada na vipkadyaka na hoti, pahamadvaya kusalkusala pkada yathsaka vipkadyaka hotti. Yathsakhyamanudeso samnanti [pini 1.3.10 suttamida. Anudissate iti anudeso, pacch uccrito iccattho samnaiti sambandhechah (katvabodhin)] vuttatt uddihehi samnamanuddihnameva samasakhyya labbhamnatt sakhyynatikkamo hoti. Ettha pana kusaldisabhvato tividhattepi vipkadndnavasena duvidhakusalkusaldivisayabhtavisesassa pavattiy vatticchto pahama vattabbata vin kamena nissayana nma natthti apakkamadoso na hotti.
103. Sagunvikarae, krae sati tdise;
ocityahnatpatti, natthi bhtatthasasino.
103. Sagunamiccdi. Sotna attatthanipphdandike tdise krae hetumhi sati bhta yathpavatta attha attano caritalakkhaa sasino vadantassa sassa attano, sna v guna vikarae adhikravasena pjanyataro lokeiccdikathane ocikyahnatya patti ppuana sambhavo natthi. 103. Saguiccdi. Tdise krae sati sotna attatthanipphdandike tdise hetumhi vijjamne bhtatthasasino attani vijjamnakydisavaralakkhaaguasakhtamattha pjanyataro loke ahamekoiccdin tdisvasare vadantassa saguna sassa attano, sna v sakna guna vikarae pkakarae ocityahnatpatti ocityahnasakhtadosasspatti natthti. Sasaddassa atta-attaniyavcakatt sassa attano gu se ca te gu ceti v viggaho. Bhtoyeva attho, ta sasati vadati slenti viggaho. 104. Ocitya nma vieyya, loke vikhytamdar;
tatthopadesapabhav, sujan kavipugav.
104. Ocityamiccdi. Loke sattaloke vikhyta pasiddha blajana [blajanna (ka.)] yathsakamanurpa vijnanato ocitya ucitabhvo nmeti pasiddhiya dar darena usshena tato paramdarayassbhvato, na hi anucita kici kenpydaraya sabbath anassdanyatt, vieyya sotnanti seso. Tattha tasmi ocitye upadesassa pahamuccraassa uggahpanavasena pavattassa pabhav uppattihnabht sujan suhujan kavipugav uttam, [kavi-uttam (?)] Kavisehti vutta hoti.
104. Ocityeccdi. Loke sattaloke vikhyta blapasiddha ocitya nma dar gravena vieyya vihi tabba hoti, tattha ocityavisaye upadesapabhav pahamuccraassa uppattihnabht sujan sdhujanabht kavipugav uttamakavayo bhavantti, pasiddha-ocityapadena yuttatt ettha nmasaddo pasiddhiya. Upadesassa pabhavti ca, pumno ca te gvo ceti ca, kavna pugavti ca vkya.
105. Vitocityavibhavo-
cityahna parihare;
tatocityassa sampose,
rasaposo siy kate.
105. Vitamiccdi. Vito avabuddho yathvuttakavivarapasd ocityameva vibhavo sampatti yena so ocityahna nma dsana parihare parivajjeyya. Tato tasm parihrato hetuto ocityassa sampose suhu vahibhve vahane kate rasassa assditabbatsakhtassa mdhuriyassa samposo siy bhaveyya.
105. Viteccdi. Vitocityavibhavo tdisakavnamanuggahena vita-ocityasakhtasampattisamanngato kavi ocityahna nma dsana parihare nirkareyya, tato dosaparihrato ocityassa sampose upabrhane kate sati rasaposo mdhuriyasakhatassa assdetabbassa praa siy bhaveyyti. Ocityameva vibhavoti ca, vito ocityavibhavo yeneti ca, rasassa poso puhabhvo [vuddhabhvo (ka.)] posetabbabhvoti ca vkya.
Yath
106. Yo mrasenamsanna-msannavijayussavo;
tiyapi na maittha, so vo detu jaya jino.
106. Yathetyudharati yoiccdi. Vijayo parbhibhavo sanno vijayo eva ussavo abbhudayo nippaipakkh pavatti yassa ediso yo sanna attano sampamupagata mrasena tiyapi na maittha tiampi na maittha, tiatopi hna maittha, so jino mraji vo tumhka jaya detti vidadhtu. Ettha jayssan jinoti accantamucita, yo ajini pacamreti jino parbhibhavekaraso, tassa paresa vijayappadne smatthiyekayogo siyti. Mrasenamsanna tiyapi na maitthti ida panettha atisamucita yato sampamupagatampi tdisa mrasena tiatopi hna mai, tenassa paresa vijayappadnekarasat visesato yuttti.
106. Iha satthe sabbattha sakhepakkamamicchantopi cariyo ocitya nma darena saggarhi uggahitv payujjitabbamicceva vitthrena sisse anussitv idni ocityahnapariharaattha yo mrasenamsanneccdin lakkhiyamudharati. sannavijayussavo adrasattuvijayasakhta-ussavo, atha v accsannapaipakkhavirahappavattisakhta-abhivuddhiy samanngato yo jino sanna anekappakrabhisanakarpena attano sampamgata mrasena mrabala tiyapi tialava katvpi na maittha sallakkhaa nksi, so jino so jitapacamro vo tumhka jaya detti. Ettha yo pacamre jitatt jino nma hoti, so parbhibhavane asahyakiccatt paresa jayadne smatthiyayuttoti jaya detti kata jayssanamati-ucita hoti, jayadne smatthiyasseva posakatt. Mrasenamsanna tiyapi na maitthti ida vattabbameva natthti. Eva accanta-ucitapayogena ocityahnadoso nirkatoti. Vijayo eva ussavo, sanno vijayussavo yasseti viggaho.
107. raddhakattukammdi-kamtikkamalaghane;
bhaggartivirodhoya, gati na kvpi vindati.
107. raddhaiccdi. Katt ca kammaca tni dni yesa karadna raddhni vattu pahapitni kattukammdni tesa kamo tassa atikkamo pariccgo tassa laghane sati, vattumraddhakattukammdikamnatikkameti vutta hoti. Aya yathvutto bhaggartivirodho kvpi katthacipi hne gati na vindati patiha na labhate.
107. raddhiccdi. raddhakattukammdikamtikkamalaghane vattumraddhakattukammdna kamapariccgasstikkame aya yathvuttabhaggartivirodho kvpi katthacipi hne gati patiha na vindati na labhateti. raddhni ca tni kattukammdni yesa karadna tesa kamassa atikkamo tassa laghananti viggaho.
Yath
108. Sujananamitthna, vissso nopapajjate;
visassa sigino roga-nadrjakulassa ca.
109. Bhesajje vihite suddha-buddhdiratanattaye;
pasdamcare nicca, sajjane saguepi ca.
108-109. Ettha ca sujanamiccdike bhesajjeiccdike ca gthdvaye chahiy, sattamiy ca apariccgena ntthartiy bhago, cakrassekassa katatt na saddartiy bhago. Bahnamatthnahi samuccayattha vkye eko v cakro ktabbo paipada v.
108. Sujaneccdi. Sujanana sajjanehi aesa dujjannaca itthnaca visassa jvitaharaasamatthassa sigino visavato ca roganadrjakulassa ca vissso sasaggo na upapajjate kicikle virujjhanato na yujjateti. Ettha raddhassa chahuntakkamassa sabbattha apariccgato atthartibhago ca, yuttahne ekasseva cakrassa yuttatt saddartibhago ca natthi. Casaddassa anekatthasamuccayatt sujananacti-dimhi v, iha vuttaniymena avasne v, sabbattha v yojanamarahati. 109. Bhesajjeccdigthyampi eseva nayo sattammattameva viseso. Vihite pathye bhesajje osadhe ca suddhabuddhdiratanattaye ca sajjane sdhujane ca api punapi sague vijjamnague ca pasda attano cittapasda nicca satata care sappuriso kareyya seveyyti.
Sasasayassa yath
110. Munindacandimloka-
rasalolavilocano;
janovakkantapanthova,
rasidassanapito.
110. Munindeccdi. Ettha rasisaddo sasasaya pariharati.
110. Sasasayaparihralakkhiyabht munindiccdigth anantaraparicchede vuttatthva. Rasisaddoyeva hi viseso, ettha rasisaddena suantna uppajjamnasasayena sasasayabhta bandhadosamohatti.
111. Sasayyeva ya kici, yadi kdihetun;
payujjate na dosova, sasasayasamappito.
111. Sasayeccdi. Kdti disaddena kiasammantandi sagahti, kdihetun ya kici sasayyeva yadi payujjateti sambandho.
111. Sasayyeveccdi. Kdihetun ksambdhasammantandikraena ya kici sasayuppdanasamattha ya kici pada sasayya eva sotna uppajjamnasasayatthameva yadi payujjate tasmi bandhane vattrehi payujjate ce, sasasayasamappito sasasayadosasahito bandho na dosova aduhovti. Sasasayena samappitoti viggaho.
Yath
112. Yte dutiyanilaya, gurumhi sakagehato;
ppueyyma niyata, sukhamajjhayandin.
112. Yteccdi. Gurumhi ajjhpake sakagehato attano mlanilayato dutiya nilaya dutiya ghara yte sati niyatamekantamajjhayandin sukha ppueyymti ayamanicchitattho. Gurumhi surcariye [suracccariye (ka.)] sakagehato attano jtarsito dutiya nilaya dutiya rsi yte sati niyatamajjhayandin sukha ppueyymti ayamettha icchitattho.
112. Yteccdi. Gurumhi cariye sakagehato attano vsgrato dutiya nilaya dutiya gharayte sati, ayamanicchitattho. Gurumhi surcariye sakagehato attano jtarsito dutiya nilaya dutiya rsi yte gate sati anuklatt niyatamekantena ajjhayandin uggahadin sukha mnasikasukha, no ce sukhakraa ganthaparisamatti ppueyymti. Ubhayapakkhasspi aparatthe attho sdhrao hoti. Ettha ajjhayanasaddasannidhnena payuttagurusaddassa cariyatthavcakattepi icchitatthagopanattha payuttatt aduhoti.
113. Subhag bhagin sya, etassiccevamdika;
na gmmamiti niddiha, kavhi sakalehipi.
113. Subhagiccdi. Iccevamdika bhagin-iccevamdika.
113. Subhageccdi. Etassa purisassa s aya bhagin subhag sundarti iccevamdika sakalehi kavhi api na gmmamiti gmmadosena na duhamiti niddihanti. Subha sundarabhva gatti subhagti aggahetv bahubbhisamse kate labbhamnatthassa asabbhabhvepi kavna cittakheda na janetti adhippyo. Iti eva aya pakro di assa disassa vkyassti vkya.
114. Duhlakravigame, sobhanlakatikkamo;
alakraparicchede, vibhva gamissati.
114. Duhaiccdi. Duhlakrassa dosadsitassa alakrassa vigame apagame sati.
114. Duhiccdi. Duhlakravigame dosaduhassa alakrassa apagame sati sobhanlakatikkamo pasatthnamalakrna pavatti-kro alakraparicchede alakrapaksakatt tannmake paricchede vibhva paksatta gamissati ppuissatti. Paricchijjatti paricchedo. Alakrapaksakatt tadatthena alakro ca so paricchedo ceti viggaho.
115. Dose parharitumesa varopadeso,
satthantarnusaraena kato mayeva;
viyima guruvarnadhikappasd,
dose para parihareyya yasobhils.
Iti sagharakkhitamahsmipdaviracite
Subodhlakre
Dosaparihrvabodho nma
Dutiyo paricchedo.
115. Doseiccdi. Dose yathvutte padadosdike pariharitu pariccajitu eso varo uttamo upadeso satthantarna bahna anusaraena anugamena [anupagamena (ka.)] may eva kato nipphdito, ima upadesa guruvarna adhikappasd mahat pasdena na appakena, tathvidhena tdisassa mahato atthassa apasijjhanato, viya jnitv darato kareyya dose yathvutte dose yaso parisuddhabandhana kriylakkhaato ekantena kittihetutt, tasabbhv kitti v, ta abhilasati sleneti yasobhils para accantameva parihareyya drato kareyya.
Iti subodhlakre mahsminmikya kya
Dosaparihrvabodhaparicchedo dutiyo.
115. Doseccdi. Dose yathvuttapadadosdike pariharitumapanetu varo uttamo eso upadeso satthantarnusaraena bahna bhirasatthna anussatiy may eva anantaruddihakkamena kato viracito, ima upadesa guruvarna adhikappasd adhikappasdena viya sabhvato atv yasobhils yasapailbhakraatt krae kriyopacrena dospagamena parisuddhabandhana v tdisabandhanahetu uppajjamnakitti v icchanto paav dose yathvuttadose para atisayena parihareyya drato kareyyti. Ettha pubbaddhena dosaparihraparicchedassa pasatthabhvo dassito, aparaddhena sissajannussana dassita hoti. Tath pubbaddhena karupubbagamapakicca dassita, aparaddhena papubbagamakarukicca dassita. Tath pubbaddhena attahitasampatti, aparaddhena parahitasampatti dassitti. Evamanekkradpikya imya gthya pariccheda nigameti. Ae satth satthantar, antarasaddo hi aasaddapariyyo. Yath gmantara na gaccheyyti. Yasa abhilasati slenti vkya.
Iti subodhlakranissaye
Dutiyo paricchedo.