Padadosaparihravaan
Tattha viruddhatthantarassa parihro yath 70. Vindanta pkaslna, slna dassan sukha;
ta katha nma meghoya, visado sukhaye jana.
70. Vindantamiccdi. Pkena pariatabhvena slna yuttna, manuna v slna rattasli-dna slijtna dassan sukha cetasika somanassa vindanta ta jana visado aya megho ambudo katha nma sukhayeti. Ettha tdisassa janassa asukhappadna garaassa meghassnurpanti viruddhatthantarat pariha.
70. Tattha viruddhatthantarassa parihro yath eva. Vindanticcdi. Pkaslna parimena yuttna, manuna v slna rattasli-dna dassan dassanahetu sukha cetasikasomanassa vindanta anubhonta ta jana ta kassakajana visado jaladyako aya megho katha nma sukhaye, na sukhayateva. Tdisassa janassa dukkhadna garaadyakassa meghasspi anurpamiti viruddhaattho apanto hoti. Pkena slinoti viggaho. Sukha karotti sukhayeti nmadhtu.
Yath v
71. Vinyakopi ngosi,
gotamopi mahmati;
patopi raspeto,
citt me smi te gati.
71. Vinyakopiccdi. Vna pakkhna nyako, garuo, satte vinetti vinyako, vuddho, bhagav ca. Tattha yad vinyako garuo, tad tu ngo pannagosti viruddha, pakkhantare tvaviruddha bhagavato gussa rgdino abhvato. Imesa gunna atisayena go gotamo hnapasu, gotamavasvatiatt gotamo bhagav ca. Hnapasu ca tva mahmati asti viruddha accantahnapasuno mahatiy paya abhvato. Pakkhantare tu na byghto. Pato madhuro raso, uttamo ca sugato. Tattha madhurarasato apeto apagatosti virujjhati, bhagavato tu rasehi sigrdhi apetoti yujjati. Me mama. Smti mantana. Te tava gati pavatti citt abbhutti. Ettha viruddhatthantara virodhlakra silghanyanti tena ta parihaa.
71. Yath v uttadosassa parihro diso v. Vinyakoccdi. He smi tva vinyakopi garuopi ngosi pannago asi. No ce, vinyakopi satte vinento eva ngosi nikkileso asi. Gotamopi pasutamopi mahmati mahpaavsi. No ce, gotamopi gottato gotamoyeva mahmati mahpaavsi. Patopi madhuropi raspeto madhurarasato apagatosi. No ce, patopi uttamo eva raspeto sigrdirasato apagatosi. Te tuyha gati pavatti me mayha citt acchariy. Ettha garuassa ngattaca pasutamassa paavantattaca patassa nirasattaca viruddha, tathpi aapakkhassa aviruddhatt viruddhatthantaradoso pasatthena viruddhlakrena nirkato. Vna pakkhna nyako, garuo. Satte vinetti vinyako, buddho. Natthi gu [ago (ka.)] etassti ngo, buddho. Gunnamatisayena gotamo, pasu. Mahat mati assti mahmati, buddho. Padhnatta nto pato, madhuro raso. Rasato apetoti raspeto, buddhoti viggaho.
Ajhatthassa yath
72. Katha tdigubhve,
loka toseti dujjano;
obhsitsesadiso,
khajjoto nma ki bhave.
72. Kathamiccdi. Dujjano tdino gu loka tosenti, tdna guna attani abhve sati loka sattaloka katha toseti, na tosetti attho. Vuttamevatthantarena sdheti khajjoto nma obhsit dpit asesadis yena tathvidho ki bhave, na bhaveyya tdino guassa abhvatoti. Ettha khajjotassa adhikatthabhvena sito obhsitsesadisattadoso katha tdigubhveti-divacobhagiy parihao.
72. Ajhatthassa yathti ettha parihro ajjhhro, evamuparipi. Kathiccdi. Dujjano guahnajano tdigubhve santosajananakrana tdisna sldiguna attani avijjamnatte sati loka sattaloka katha toseti, na tosetiyeva, tath hi khajjoto nma obhsitsesadiso ki bhave, na bhavatyeva. Ettha khajjotassa sakaladisobhsanasakhtamadhikatthadoso katha tdigubhveccdivkyallya nirkato. Td ca te gu ceti viggaho.
73. Paheikyamruh, na hi duh kilihat;
piy sukhligita ka-mligati nu no iti.
73. Paheikyaiccdi. Kilihat kilihapadadoso paheikya visaye ruh sah na hi no duho siy. Kdisti ha piyeccdi. Itti nidassane. Piy vallabhya ligita ka jana sukha kyika cetasikaca no ligati na sayujjati nu. Nuiti parivitakke nipto. Ettha piyti kiliha paheikya samropena parihaa.
73. Paheikeccdi. Kilihat kilihapadadosasakht paheikya visaye ruh ce, na hi duh duh na hoti. Kimudharaa? Piy sukhligita kamligati nu no iti, itisaddassa nidassanatthatt sesa-udharanametamupalakkhaanti tabba. No ce, evapakrnamudharanamapariggahetabbatt itisaddo pakratthoti. Piy vallabhya ligita upaguhita ka nma jana sukha kyikamnasika no ligati nu, ligatevti. Ettha piyti kilihapada paheikyamropanena nirkata hoti.
74. Yamake no payojeyya, kilihapadamicchite;
tato yamakamaa tu, sabbametamaya viya.
74. Yamakeccdi. Tato aanti icchitayamakato aa. Tuiti visesajotako. Etamaya viyti etena kilihapadena nibbatta viya.
74. Yamakeccdi. Kilihapada icchite yamake ihayamake no payojeyya nappayujjeyya, tato ihayamakato aa sabba yamaka pana etamaya viya imin kilihapadadosena kata viya hoti. Ettha ihayamaka vuttanayena tabba, etena nibbatta etamayanti viggaho.
Desavirodhino yath
75. Bodhisattappabhvena, thalepi jalajnyahu;
nudantniva sucir-vsaklesa tahi jale.
75. Bodhisatteccdi. Bodhisattassa mydeviy sutassa vakkhamnassa visesassa taduppannadine sambhav pabhvena puappabhvato jalajni ambujni thalepi ahu ahesu acintanyatt puappabhvassa. Ki pana vpydsu ki karontva tahi tasmica jale sucira sabbadva vasanamvso tena jto kleso ta nudantniva drato jahantniveti. Acintanyatt puappabhvassa disampi acchariyamahosti na desavirodho.
75. Bodhisattappabhvena bodhisattassa acinteyynubhvena jalajni jalajasadisatt tannmakni padumakeravdni tahi jale visayattena pasiddhe tasmi udake sucirvsaklesa aticira nivsato jta-ysa nudantni iva cajantni iva thalepi ahu ahesu, vpi-dsu k kath. Ettha jalajna thaluppattikathanasakhta desavirodha acinteyyapuappabhvena disna acchariyna ptubhvato bodhisattappabhventi imin nirkaroti. Bodhiya catumaggapaya sattoti ca, tassa pabhvoti ca, sucira vsoti ca, tena bhto klesoti ca vkya.
Klavirodhino yath
76. Mahnubhvapisuno, munino mandamruto;
sabbotukamaya vyi, dhunanto kusuma sama.
76. Mahiccdi. Mando mudubhto mruto aya sabbotuka sabbesu utsu pupphanaka kusuma puppha sama ekato katv dhunanto vikiranto munino munisadisatt bhavissantamunibhvena ca bodhisattassa, muninoyeva v sammsambodhisamadhigamasamaye mahnubhvassa pisuno scako vyi pavyatti. Ettha yadyapekad sabbotuksambhavo nn-utsu nnkusumassa sambhav, tathpi bhagavato mahnubhvapisunamdisamekapadika sambhavatti klavirodho imin parihao.
76. Mahnubhveccdi. Aya mandamruto acaasamrao sabbotuka vasantdsu sabba-utsu vikasanta kusuma pupphajta sama ekato katv dhunanto kampento munino ekantabhvitt munisakhtassa bodhisattassa, sammsambodhisamadhigamasamaye bhtatt munino sabbauno v mahnubhvapisuno mahanta puappabhva paksento vyi sampavyti. Ettha nnkle sambhavantnampi kusumna ekakle sambhavassa klavirodhattepi bhagavato punubhvo tdisamacchariyamekakkhae janetu samatthoti klavirodha mahnubhvapisunoti imin nirkaroti. Mahnubhvassa, mahnubhva v pisunoti vkya.
Kalvirodhino yath
77. Nimuggamanaso buddha-gue pacasikhassapi;
tantissaravirodho so, na sampeti ka jana.
77. Nimuggiccdi. Buddhassa gue sldike aparime nimugga ogha mana citta yassa tassa pacasikhassa gandhabbadevaputtassapi vya tantiy saro kiriyklamnalakkhaavilambitadutamajjhabhedabhinno chajjdiko tassa virodho kalsatthapariniddihakamavesama ka jana na sampeti, petiyeva. Sammsambuddhassa lokiyagunubandhabuddhna vikkhepappavattipi tathvidha petti. Buddhague nimuggamanasoti imin kalvirodho parihao.
77. Nimuggiccdi. Buddhague sabbauno vimhayajanakasldiguasambhre nimuggamanaso otiacittassa pacasikhassapi gandhabbadevaputtasspi so tantissaravirodho vya tantiy ghaanakiriy, addhamattikdiklo, hatthdna sannivesalakkhao mnoti imehi thi lakkhaehi yuttassa mandasghamajjhimappamehi bhinnassa chajjdisattasarassa kalsatthgatakkamassa vinsasakhto virodho ka jana na sampeti, sampeti eva. Ettha akantiy kraabhto kalsatthgatakkamabhago lokuttarabuddhagunugatabuddhiy jtoti so bhago nimuggamanaso buddhagueti vuttatt ptiy kraameveti na virodho. Nimuggo mano assti ca, tantiy saroti ca, tesa virodhoti ca vkya.
Lokavirodhino yath
78. Gaaye cakkava so, candanyapi stala;
sambodhisattahadayo, padittagraprita.
78. Gaayeccdi. Candanya api stala gaaye cintesi. Kinta? Padittagraprita cakkava. Ko so? Sambodhiya sabbautae satta paribaddha hadaya citta yassa so. Sabbautanubandhabuddhino hi tdiso manobandhoti na lokavirodho.
78. Gaayeccdi. Sambodhisattahadayo sabbautae sattacitto so bodhisatto padittagraprita dittagrehi paripua cakkava cakkavagabbha candanyapi candanato api stala atistala katv gaaye cinteyyti. Ihatthaluddhassa cittappavattiy disatt aggino candanatopi adhikastattakappan candana stala, aggi uhoti pavattalokasmya viruddh na hoti. Sambodhiya sattahadaya yasseti ca, padittni agrnti ca, tehi pritanti ca viggaho.