Yattha pana ydise uccrae kariyamne attho paribyatto hoti, tesu payogesu kvaci casadda panasadddiyogahne saka vicchinditv padamuccretabba. Seyyathida? V ca lapasakkhar. Accantasant pana y, aya nibbnasampad, ida dukkhanti vca bhsato ida dukkhanti a pavattatti? mant. Iti ca danti ca duti ca khanti ca a pavattatti? Na heva vattabbeti evamdayo payog.
Etesu hi pahamapayoge v cti saka vicchinditv lapasakkharti uccretabba. Tattha lapasakkharti sakkharasadisamadhuravacan. Jtakahakathya pana niratthakavacanehi sakkhar viya madhurti vutta, tasmtra bahubbhitappurisavasena dvidh samso dahabbo lap sakkhar viya ysa t lapasakkhar, lapehi v sakkhar viyti lapasakkharti.
Dutiyapayoge accantasant panaiti saka vicchinditv yti uccretabba. Y pana aya nibbnasampad accantasantti hi attho.
Tatiyapayoge iti ca danti ca duti ca khanti cti etesu catsu hnesu ikraca dakraca dukraca khakraca saka vicchinditv tadanantara ti ca sadd uccretabb.
Ettha hi avicchinditv uccrae sati aath gahetabbatt attho duho bhavati. Katha? disesu hnesu avicchinditv uccrae sati itisaddo evanti atthavcako nipto siy, sandhivasena pana ikratthavcako rhsaddo na siy. Dantisaddo damanattho siy, dakravcako na siy. Dutisaddo niratthako siy, dukravcako na siy. Khantisaddo khamanattho siy, khakravcako na siy. Tasm ikra dakra dukra khakrni saka vicchinditabbni.
Ettha hi iiti daiti duiti khaitti-din sahitpadacchedo veditabbo, parabhtassa ca ikrassa lopo. Na panettha ida vattabba sarpasarna visaye parabhtassa sarpasarassa lopo na hoti, pubbasarasseva lopo hoti tatryanti ettha viyti akilsuno vaapathe khaant, udagae tattha papa avindunti piya sarpaparasarassa lopadassanato. Tath hi ahakathcariyehi pavaddha pa papanti attho savaito. Tasm iti cti etthpi iiti cti cheda katv dvsu ikresu parassa ikrassa lopo ktabbo, na pubbassa.
Pubbasmihi ikravcake ikre nahe sati niptabhtena itisaddena ikrasakhto attho na viyeyya, niptabhtassa pana itisaddassa ikre nahepi so attho viyateva devadattoti me sutanti ettha devadattapadattho viya. Tasm itisaddassa parabhtassa ikrasseva lopo ktabbo, na pubbassa ikravcakassa ikrassa. Kaccyane pana yebhuyyappavatti sandhya asarpasarato parasseva asarpasarassa lopo vutto, na sarpasarato parassa sarpasarassa. Mahpadesasuttehi v sarpassa parasarassa lopo vuttoti dahabba.
Antar ca rjagaha antar ca nandanti-dsu pana casadddiyogahnepi sati vicchinditv pada na uccretabba. Yattha ca gamakkhardni dissanti, tesu payogesu pubbapadni vicchinditv na uccretabbni, gamakkharavantehi parapadehi saddhiyeva uccretabbni. Seyyathida? Nakkhattarjriva trakna. Bhagav etadavocaiccevamdayo payog. Yattha yesa visu visu sambandho dissati, attho ca yujjati, tattha tni atthnurpa vicchinditv uccretabbni. Seyyathida? Nahne ussukka aksi, ussukkampi aksi yguy khdanye bhattasmi iccevamdayo payog. Ettha hi nahne ussukka aksti vicchinditv ussukkampi aksi yguy khdanye bhattasminti uccretabba. Evahi sati na kevala so bhikkhu nahneyeva ussukka aksi, atha kho yguypi khdanyepi bhattasmimpi ussukka aksti atthappaksane samattho bhavati, ahnappayutto samuccayatthavcako apisaddo.
Yattha pana yesamitarena v itarena v ekekapadena ubhayapadehi v sambandho dissati sahevatthayuttiy, tattha tni yathraha vicchinditv uccretabbni. Seyyathida? So dhamma deseti-dikalya majjhekalya pariyosnakalya sttha sabyajana kevalaparipua parisuddha brahmacariya pakseti. Paiccasamuppda vo bhikkhave desessmi, ta sutha sdhuka manasikarotha. Ajjhatta sampasdana cetaso ekodibhvanti evamdayo payog. Tatrim adhippyavipik gth
Dhammasaddena v brahma-cariyasaddena v pada;
yojetv raye vi, sttha sabyajanantida.
Sdhukanti pada vi, suthti padena v;
tath manasikarotha, iti vuttapadena v;
raye yojayitvna, ubhayehi padehi v.
Ekamekena sambandho, sambandho ubhayehi v;
dissatti vijneyya, saddhimevatthayuttiy.
Nattanomatiy eso, attho ettha may ruto;
pubbcariyashna, naya nissya me ruto.
Evavidhesu aesu, phesupi aya nayo;
netabbo nayadakkhena, ssanatthagavesin.
Atthnurpato sadda, attha saddnurpato;
cintayitvna medhv, vohare na yath tathti.

Ayamettha atthasaddacint.

Atthtisayayoge eva upalakkhetabba bhdhtu-atthtisayayogato vahane dih ekamanta nisinno kho mahnmo licchav udna udnesi bhavissanti vajj bhavissanti vajjti iti v ahameva dsiy bhnahat, rao mahpatpassti v ved na tya bhavantidassa, mittadduno bhnahuno narassti v bhnahacca kata mayti v eva vahane dih.
Vacanasagahe eva upalakkhetabba vattamnya vibhattiy parassapada majjhimapurisabahuvacana pacamiy parassapadena majjhimapurisabahuvacanena sadisa. Tumhe bhavatha.
Vattamnapacamna parassapade uttamapurisacatukke ekavacana ekavacanena, bahuvacanampi bahuvacanena sadisa. Aha bhavmi, maya bhavma.
Vattamnya attanopada majjhimapurisekavacana hiyyattanajjatanna attanopadehi dvhi majjhimapurisekavacanehi sadisa katthaci vaasamudyavasena kici visesa vajjetv, esa nayo uttaratrpi yojetabbo. Tva bhavase, ida vattamnya rpa. Tva abhavase, ida hiyyattanajjatanna rpa.
Vattamnya attanopada uttamapurisekavacana pacamiy attanopadenuttamapurisekavacanena ca parokkhya parassapadena majjhimapurisekavacanena cti dvhi vacanehi sadisa. Aha bhave, ida vattamnapacamna rpa. Tva babhve, ida parokkhya rpa.
Vattamnya attanopada uttamapurisabahuvacana parokkhajjatanna attanopadehi dvhi uttamapurisabahuvacanehi sadisa. Maya bhavmhe, ida vattamnya rpa. Maya babhvimhe, ida parokkhya rpa. Maya abhavimhe, idamajjataniy rpa.
Pacamiy attanopada majjhimapurisabahuvacana parokkhya attanopadena majjhimapurisabahuvacanena sadisa. Tumhe bhavavho, ida pacamiy rpa. Tumhe babhvivho, ida parokkhya rpa.
Parokkhya parassapada pahamapurisabahuvacana hiyyattaniy parassapadena pahamapurisabahuvacanena ca ajjataniy attanopadena pahamapurisabahuvacanena cti dvhi vacanehi sadisa. Te babhvu, ida parokkhya rpa. Te abhavu, ida hiyyattanajjatanna rpa.
Parokkhya parassapada majjhimapurisabahuvacana attanopadena pahamapurisekavacanena ca hiyyattaniy parassapadena majjhimapurisabahuvacanena ca attanopadena pahamapurisekavacanena ca ajjataniy parassapadena majjhimapurisabahuvacanena cti cathi vacanehi sadisa. Tumhe babhvittha, so babhvittha, imni parokkhya rpni. Tumhe abhavattha, so abhavattha, imni hiyyattaniy rpni. Tumhe abhavittha, idamajjataniy rpa.
Parokkhya parassapada uttamapurisekavacana hiyyattaniy parassapadenuttamapurisekavacanena ca ajjataniy attanopadenuttamapurisekavacanena cti dvhi vacanehi sadisa. Aha babhva, ida parokkhya rpa. Aha abhava, ida hiyyattanajjatanna rpa.
Parokkhya parassapada uttamapurisabahuvacana hiyyattaniy parassapadenuttamapurisabahuvacanena sadisa. Maya babhvimha, ida parokkhya rpa. Maya abhavamha, ida hiyyattaniy rpa.
Parokkhya attanopada-uttamapurisekavacana hiyyattaniy attanopadenuttamapurisekavacanena ca ajjataniy parassapadenuttamapurisekavacanena cti dvhi vacanehi sadisa. Aha babhvi, ida parokkhya rpa. Aha abhavi, ida hiyyattanajjatanna rpa.
Hiyyattaniy parassapada pahamapurisekavacana ajjataniy attanopadena pahamapurisekavacanena sadisa. So abhav.
Hiyyattaniy parassapada majjhimapurisekavacana ajjataniy parassapadena majjhimapurisekavacanena sadisa. Tva abhavo.
Bhavissantiy parassapada majjhimapurisabahuvacana kltipattiy parassapadena majjhimapurisabahuvacanena attanopadena pahamapurisekavacanena cti dvhi vacanehi sadisa. Tumhe bhavissatha, ida bhavissantiy rpa. Tumhe abhavissatha, so abhavissatha, imni kltipattiy rpni.
Bhavissantiy attanopada majjhimapurisekavacana kltipattiy attanopadena majjhimapurisekavacanena sadisa. Tva bhavissase, ida bhavissantiy rpa. Tva abhavissase, ida kltipattiy rpa.
Bhavissantiy attanopada majjhimapurisabahuvacana kltipattiy attanopadena majjhimapurisabahuvacanena sadisa. Tumhe bhavissavhe, ida bhavissantiy rpa. Tumhe abhavissavhe, ida kltipattiy rpa.
Bhavissantiy attanopada uttamapurisekavacana kltipattiy parassapadenuttamapurisekavacanena sadisa. Aha bhavissa, ida bhavissantiy rpa. Aha abhavissa, ida kltipattiy rpa. Sesni sabbsamahanna vibhattna vacanni aamaa visadisnti dahabba. Bhavanti catra
Vattamnpacamsu, thadvaya samudrita;
tumhe bhavathaiccatra, udharaaka dvidh.
Midvaya madvayaceva, tsu vutta dvidh dvidh;
bhavmti bhavmti, cettha rpni niddise.
Vattamnakahiyyatta-najjatanvibhattisu;
settaya bhavase tvanti, vattamnvibhattito;
abhavaseti hiyyatta-najjatanvibhattito.
Vattamnpacamik-parokkhsu vibhattisu;
ettaya lapita tattha, do dvinna vasena tu.
Ja aha bhaveti tva, babhveti parokkhato;