2. Anupadavaggo

1. Anupadasuttavaan

93. Iddhimti guo pkao paratoghosena vin psdakampanadevacrikdhi sayameva paksabhvato; dhutavddigunampi tathbhve eteneva nayena tesa guna pkaayogato ca paresa nicchitabhvato ca. Paavato guti papabhedapabhvite guavisese sandhya vadati. Te hi yebhuyyena paresa avisay. Tenha na sakk akathit jnitunti. Visabhg sabhg nma ayonisomanasikrabahulesu puthujjanesu, te pana appahnargadosatya parassa vijjamnampi gua makkhetv avijjamna avaameva ghosentti ha visabhgape kathentti.
Y ahrasanna dhtna samudayato atthagamato assdato dnavato yathbhta pajnan, aya dhtukusalat. yatanakusalatyapi eseva nayo. Avijjdsu dvdasasu paiccasamuppdagesu kosalla paiccasamuppdakusalat. Ida imassa phalassa hna kraa, ida ahna akraanti eva hnaca hnato, ahnaca ahnato yathbhta pajnan, aya hnhnakusalat. Yo pana imesu dhtu-dsu paribhisamaydivasena nissagagatiy pati laddhanmena ena ito gato pavatto, aya paito nmti ha imehi cathi kraehi paitoti. Mahantna atthna pariggahanato mahat pa etassti mahpao. Sesapadesupi eseva nayoti ha mahpadhi samanngatoti atthoti.
Nnattanti yhi mahpadhi samanngatatt thero mahpaoti-din kittyati, tsa mahpadna ida nnatta aya vemattat. Yassa kassaci (d. ni. . 3.216; sa. ni. . 1.1.110; a. ni. . 1.1.584) visesato arpadhammassa mahatta nma kiccasiddhiy veditabbanti tadassa kiccasiddhiy dassento, mahante slakkhandhe pariggahtti mahpati-dimha. Tattha hetumahantatya paccayamahantatya nissayamahantatya pabhedamahantatya kiccamahantatya phalamahantatya nisasamahantatya ca slakkhandhassa mahantabhvo veditabbo. Tattha het alobhdayo, paccay hirottappasaddhsativriydayo. Nissay svakabodhipaccekabodhisammsambodhiniyatat tasamagino ca purisavises. Pabhedo crittdivibhgo. Kicca tadagdivasena paipakkhassa vidhamana. Phala saggasampad nibbnasampad ca. nisaso piyamanpatdi. Ayamettha sakhepo, vitthro pana visuddhimagge (visuddhi. 1.9) kakheyyasuttdsu (ma. ni. 1.64 dayo) ca gatanayena veditabbo. Imin nayena samdhikkhandhdnampi mahantat yathraha niddhretv veditabb, hnhndna pana mahantabhvo mahvisayatya veditabbo. Tattha hnhnna mahvisayat bahudhtukasutte (ma. ni. 3.124 dayo) sayameva gamissati. Vihrasampattna samdhikkhandhe niddhritanayena veditabb, ariyasaccna sakalassanasagahaato saccavibhage (vibha. 189 dayo) tasavaansu (vibha. aha. 189 dayo) gatanayena. Satipahndna vibhagdsu (vibha. 355 dayo) tasavaandsu (vibha. aha. 355 dayo) ca gatanayena. Smaaphalna mahato hitassa mahato sukhassa mahato atthassa mahato yogakkhemassa nipphattibhvato santapatanipua-atakkvacarapaitavedanyabhvato ca. Abhina mahsambhrato mahvisayato mahkiccato mahnubhvato mahnipphattito ca. Nibbnassa madanimmadandimahatthasiddhito mahantat veditabb.
Puthupati etthpi vuttanaynusrena attho veditabbo. Aya pana viseso nnkhandhesu a pavattatti, aya rpakkhandho nmape aya viakkhandho nmti, eva pacanna khandhna nnkaraa paicca a pavattati. Tesupi ekavidhena rpakkhandho, ekdasavidhena rpakkhandho, ekavidhena vedankkhandho, bahuvidhena vedankkhandho, ekavidhena sakkhandhope ekavidhena viakkhandho, bahuvidhena viakkhandhoti eva ekekassa khandhassa ekavidhdivasena attdibhedavasenapi nnkaraa paicca a pavattati. Tath ida cakkhyatana nmape ida dhammyatana nma. Tattha dasyatan kmvacar, dve catubhmakti eva yatanannatta paicca a pavattati.
Nndhtsti aya cakkhudhtu nmape aya manoviadhtu nma. Tattha soasa dhtuyo kmvacar, dve catubhmakti eva nndhtsu paicca a pavattati. Tayida updiakadhtuvasena vuttanti veditabba. Paccekabuddhnahi dvinnaca aggasvakna updiakadhtsuyeva nnkaraa paicca a pavattati. Taca kho ekadesatova, no nippadesato, anupdiakadhtna pana nnkaraa na jnantiyeva. Sabbaubuddhnayeva pana, imya nma dhtuy ussannatt imassa rukkhassa khandho seto hoti, imassa kaho, imassa bahalattaco, imassa tanuttaco, imassa patta vaasahndivasena evarpa, imassa puppha nla pta lohita odta sugandha duggandha, phala khuddaka mahanta dgha vaa susahna maha pharusa sugandha madhura tittaka ambila kauka kasva, kaako tikhio atikhio ujuko kuilo lohito odto hotti dhtunnatta paicca a pavattati.
Atthesti rpdsu rammaesu. Nnpaiccasamuppdesti ajjhattabahiddhbhedato santnabhedato ca nnappabhedesu paiccasamuppdagesu. Avijjdi-agnahi pacceka paiccasamuppdasaitti. Tenha sakhrapiake dvdasa paccay dvdasa paiccasamuppdti. Nnsuatamanupalabbhesti nnsabhvesu niccasrdivirahato suasabhvesu, tato eva itthipurisa-atta-attaniydivasena anupalabbhesu sabhvesu. Ma-kro hettha padasandhikaro. Nn-atthesti atthapaisambhidvisayesu paccayuppanndinn-atthesu. Dhammesti dhammapaisambhidvisayesu paccaydinndhammesu. Niruttsti tesayeva atthadhammna niddhraavacanasakhtsu nnniruttsu. Paibhnesti ettha atthapaisambhiddsu visayabhtesu, imni idamatthajotaknti (vibha. 725-745) tath tath paibhnato paibhnnti laddhanmesu esu. Puthu nnslakkhandhesti-dsu slassa puthutta nnattaca vuttameva. Itaresa pana vuttanaynusrena suvieyyatt pkaameva. Ya pana abhinna ekameva nibbna, tattha upacravasena puthutta gahetabbanti ha puthu nnjanasdhrae dhamme samatikkammti. Tenassa madanimmadandipariyyena puthutta paridpita hoti.
Eva visayavasena paya mahatta puthuttaca dassetv idni sampayuttadhammavasena hsabhva, pavatti-kravasena javanabhva, kiccavasena tikkhdibhvaca dassetu, katam hsapati-di vutta. Tattha hsabahuloti ptibahulo. Sesapadni tasseva vevacanni. Sla paripretti hahapahaho udaggudaggo hutv ptisahagatya paya. Ptisomanassasahagat hi pa abhirativasena rammae phull vikasit viya pavattati; na upekkhsahagatti ptimokkhasla hapetv hsanya para tividhampi sla paripretti attho. Visu vuttatt puna slakkhandhamha. Samdhikkhandhanti-dsupi eseva nayo.
Rpa aniccato khippa javatti rpakkhandha aniccanti sgha vegena pavattiy paipakkhadrbhvena pubbbhisakhrassa stisayatt indena vissahavajira viya lakkhaa paivijjhant adandhyant rpakkhandhe aniccalakkhaa vegas paivijjhati, tasm s javanapa nmti attho. Sesapadesupi eseva nayo. Eva lakkharammaikavipassanvasena javanapaa dassetv balavavipassanvasena dassetu, rpanti-di vutta. Tattha khayahenti yattha yattha uppajjati, tattha tattheva bhijjanato khayasabhvatt. Bhayahenti bhaynakabhvato. Asrakahenti attasravirahato niccasrdivirahato ca. Tulayitvti tulbhtya vipassanpaya tuletv. Trayitvti tya eva traabhtya tretv. Vibhvayitvti ythvato paksetv pacakkhandha vibhta katv. Rpanirodheti rpakkhandhassa nirodhabhte nibbne ninnapoapabbhravasena. Idni sikhppattavipassanvasena javanapaa dassetu, puna rpanti-di vutta. Vuhnagminivipassanvasenti keci.
assa tikkhabhvo nma savisesa paipakkhasamucchindanena veditabboti, khippa kilese chindatti tikkhapati vatv te pana kilese vibhgena dassento, uppanna kmavitakkanti-dimha. Tikkhapao hi khippbhio hoti, paipad cassa na calatti ha ekasmi sane cattro ariyamagg adhigat hontti-di.
Sabbe sakhr anicc dukkh viparimadhamm sakhat paiccasamuppann khayadhamm vayadhamm nirodhadhammti ythvato dassanena saccasampaivedho ijjhati, na aathti kraamukhena nibbedhikapaa dassetu, sabbasakhresu ubbegabahulo hotti-di vutta. Tattha ubbegabahuloti vuttanayena sabbasakhresu abhiha pavattasavego. Uttsabahuloti utrsavasena sabbasakhresu bahuso utrastamnaso. Tena dnavnupassanamha. Ukkahanabahuloti pana imin nibbidnupassana ha aratibahuloti-din tass eva aparparuppatti. Bahimukhoti sabbasakhrato bahibhta nibbna uddissa pavattaamukho, tath v pavattitavimokkhamukho. Nibbijjhana nibbedho, so etiss atthi, nibbijjhatti v nibbedh, sva pa nibbedhik. Ya panettha atthato avibhatta, ta heh vuttanayatt suvieyyameva.
Pajjati etena vipassandikoti pada, sampatti, tasm anupadanti anusampattiyoti attho. Pada v sammasanupag dhamm vipassanya pavattihnabhvato. Tenha sampattivasena vti Jhnagavasena vti jhnagavasenti ca attho. Ahakathya pana kamattho idha padasaddo, tasm anupada anukkamenti ayamettha atthoti ha anupaipiyti. Dhammavipassananti tatasampatticittuppdapariypannna dhammna vipassana. Vipassatti sampattiyo jhnamukhena te te dhamme ythvato pariggahetv, itipi dukkhti-din sammasati. Addhamsena arahatta patto ukkasagatassa svakna sammasanacrassa nippadesena pavattiyamnatt, svakapramassa ca tath paipdetabbatt. Eva santepti yadipi mahmoggallnatthero na cirasseva arahatta patto; dhammasenpati pana tato cirena, eva santepi yasm moggallnattheropi mahpaova, tasm sriputtattherova mahpaataroti. Idni tamattha pkaatara ktu, mahmoggallnatthero hti-di vutta. Sammasana carati etthti sammasanacro, vipassanbhmi, ta sammasanacra. Ekadesamevti saka-attabhve sakhre anavasesato pariggahetuca sammasituca asakkonta attano abhinhrasamudgataabalnurpa ekadesameva pariggahetv sammasanto. Nanu ca sabba, bhikkhave, anabhijna aparijna avirjaya appajaha abhabbo dukkhakkhayyti (sa. ni. 4.26) vacanato vaadukkhato muccitukmena sabba parieyya parijnitabbameva? Saccameta, taca kho sammasanupagadhammavasena vutta. Tasm sasantnagate sabbadhamme parasantnagate ca tesa santnavibhga akatv bahiddhbhvasmaato sammasana, aya svakna sammasanacro. Thero pana bahiddhdhammepi santnavibhgena keci keci uddharitv sammasi, taca kho ena phuhamatta katv. Tena vutta yahikoiy uppento viya ekadesameva sammasantoti. Tattha ena nma yvat neyya pavattitabba, tath apavattanato yahikoiy uppento viyti-di vutta. Anupadadhammavipassanya abhvato ekadesameva sammasantoti vutta.