2. Chabbisodhanasutta
98. Eva me suta eka samaya bhagav svatthiya viharati jetavane anthapiikassa rme. Tatra kho bhagav bhikkh mantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkh bhagavato paccassosu. Bhagav etadavoca Idha, bhikkhave, bhikkhu aa bykaroti kh jti, vusita brahmacariya, kata karaya, npara itthattyti pajnmti. Tassa, bhikkhave, bhikkhuno bhsita neva abhinanditabba nappaikkositabba. Anabhinanditv appaikkositv paho pucchitabbo cattrome, vuso, vohr tena bhagavat jnat passat arahat sammsambuddhena sammadakkht. Katame cattro? Dihe dihavdit, sute sutavdit, mute mutavdit, vite vitavdit ime kho, vuso, cattro vohr tena bhagavat jnat passat arahat sammsambuddhena sammadakkht. Katha jnato panyasmato, katha passato imesu catsu vohresu anupdya savehi citta vimuttanti? Khsavassa, bhikkhave, bhikkhuno vusitavato katakarayassa ohitabhrassa anuppattasadatthassa parikkhabhavasayojanassa sammadavimuttassa ayamanudhammo hoti veyykaraya dihe kho aha vuso, anupyo anapyo anissito appaibaddho vippamutto visayutto vimariydkatena cetas viharmi. Sute kho aha, vusope mute kho aha, vuso vite kho aha, vuso, anupyo anapyo anissito appaibaddho vippamutto visayutto vimariydkatena cetas viharmi. Eva kho me, vuso, jnato eva passato imesu catsu vohresu anupdya savehi citta vimuttanti. Tassa, bhikkhave, bhikkhuno sdhti bhsita abhinanditabba anumoditabba. Sdhti bhsita abhinanditv anumoditv uttari paho pucchitabbo. 99. Pacime, vuso, updnakkhandh tena bhagavat jnat passat arahat sammsambuddhena sammadakkht. Katame paca? Seyyathida rpupdnakkhandho, vedanupdnakkhandho, saupdnakkhandho, sakhrupdnakkhandho, viupdnakkhandho ime kho, vuso, pacupdnakkhandh tena bhagavat jnat passat arahat sammsambuddhena sammadakkht. Katha jnato panyasmato, katha passato imesu pacasu updnakkhandhesu anupdya savehi citta vimuttanti? Khsavassa, bhikkhave, bhikkhuno vusitavato katakarayassa ohitabhrassa anuppattasadatthassa parikkhabhavasayojanassa sammadavimuttassa ayamanudhammo hoti veyykaraya rpa kho aha, vuso, abala virguna [virga (s. p.), virguta (k)] anasssikanti viditv ye rpe upypdn [upaypdn (ka.)] cetaso adhihnbhinivesnusay tesa khay virg nirodh cg painissagg vimutta me cittanti pajnmi. Vedana kho aha, vusope saa kho aha, vuso sakhre kho aha, vuso via kho aha, vuso, abala virguna anasssikanti viditv ye vie upypdn cetaso adhihnbhinivesnusay tesa khay virg nirodh cg painissagg vimutta me cittanti pajnmi. Eva kho me, vuso, jnato eva passato imesu pacasu updnakkhandhesu anupdya savehi citta vimuttanti. Tassa, bhikkhave, bhikkhuno sdhti bhsita abhinanditabba, anumoditabba. Sdhti bhsita abhinanditv anumoditv uttari paho pucchitabbo. 100. Chayim vuso, dhtuyo tena bhagavat jnat passat arahat sammsambuddhena sammadakkht. Katam cha? Pathavdhtu, podhtu, tejodhtu, vyodhtu, ksadhtu, viadhtu im kho, vuso, cha dhtuyo tena bhagavat jnat passat arahat sammsambuddhena sammadakkht. Katha jnato panyasmato, katha passato imsu chasu dhtsu anupdya savehi citta vimuttanti? Khsavassa, bhikkhave, bhikkhuno vusitavato katakarayassa ohitabhrassa anuppattasadatthassa parikkhabhavasayojanassa sammadavimuttassa ayamanudhammo hoti veyykaraya pathavdhtu kho aha, vuso, na attato upagacchi, na ca pathavdhtunissita attna. Ye ca pathavdhtunissit upypdn cetaso adhihnbhinivesnusay tesa khay virg nirodh cg painissagg vimutta me cittanti pajnmi. podhtu kho aha, vusope tejodhtu kho aha, vuso vyodhtu kho aha, vuso ksadhtu kho aha, vuso viadhtu kho aha, vuso, na attato upagacchi, na ca viadhtunissita attna. Ye ca viadhtunissit upypdn cetaso adhihnbhinivesnusay tesa khay virg nirodh cg painissagg vimutta me cittanti pajnmi. Eva kho me, vuso, jnato, eva passato imsu chasu dhtsu anupdya savehi citta vimuttanti. Tassa, bhikkhave, bhikkhuno sdhti bhsita abhinanditabba, anumoditabba. Sdhti bhsita abhinanditv anumoditv uttari paho pucchitabbo. 101. Cha kho panimni, vuso, ajjhattikabhirni [ajjhattikni bhirni (sy. ka. p.)] yatanni tena bhagavat jnat passat arahat sammsambuddhena sammadakkhtni. Katamni cha? Cakkhu ceva rp ca, sotaca sadd ca, ghnaca gandh ca, jivh ca ras ca, kyo ca phohabb ca, mano ca dhamm ca imni kho, vuso, cha ajjhattikabhirni yatanni tena bhagavat jnat passat arahat sammsambuddhena sammadakkhtni. Katha jnato panyasmato, katha passato imesu chasu ajjhattikabhiresu yatanesu anupdya savehi citta vimuttanti? Khsavassa, bhikkhave, bhikkhuno vusitavato katakarayassa ohitabhrassa anuppattasadatthassa parikkhabhavasayojanassa sammadavimuttassa ayamanudhammo hoti veyykaraya cakkhusmi, vuso, rpe cakkhuvie cakkhuviavitabbesu dhammesu yo chando yo rgo y nand [nandi (s. sy. ka. p.)] y tah ye ca upypdn cetaso adhihnbhinivesnusay tesa khay virg nirodh cg painissagg vimutta me cittanti pajnmi. Sotasmi, vuso, sadde sotaviepe ghnasmi, vuso, gandhe ghnavie jivhya, vuso, rase jivhvie kyasmi, vuso, phohabbe kyavie manasmi, vuso, dhamme manovie manoviavitabbesu dhammesu yo chando yo rgo y nand y tah ye ca upypdn cetaso adhihnbhinivesnusay tesa khay virg nirodh cg painissagg vimutta me cittanti pajnmi. Eva kho me, vuso, jnato eva passato imesu chasu ajjhattikabhiresu yatanesu anupdya savehi citta vimuttanti. Tassa, bhikkhave, bhikkhuno sdhti bhsita abhinanditabba anumoditabba. Sdhti bhsita abhinanditv anumoditv uttari paho pucchitabbo. 102. Katha jnato panyasmato, katha passato imasmica saviake kye bahiddh ca sabbanimittesu ahakramamakramnnusay samhatti [susamhatti (s. sy. ka. p.)]? Khsavassa bhikkhave, bhikkhuno vusitavato katakarayassa ohitabhrassa anuppattasadatthassa parikkhabhavasayojanassa sammadavimuttass ayamanudhammo hoti veyykaraya pubbe kho aha, vuso, agriyabhto samno aviddasu ahosi. Tassa me tathgato v tathgatasvako v dhamma desesi. Tha dhamma sutv tathgate saddha pailabhi. So tena saddhpailbhena samanngato iti paisacikkhi sambdho gharvso rajpatho, abbhokso pabbajj. Nayida sukara agra ajjhvasat ekantaparipua ekantaparisuddha sakhalikhita brahmacariya caritu. Yannha kesamassu ohretv ksyni vatthni acchdetv agrasm anagriya pabbajeyyanti. So kho aha, vuso, aparena samayena appa v bhogakkhandha pahya mahanta v bhogakkhandha pahya, appa v tiparivaa pahya mahanta v tiparivaa pahya kesamassu ohretv ksyni vatthni acchdetv agrasm anagriya pabbaji. So eva pabbajito samno bhikkhna sikkhsjvasampanno ptipta pahya ptipt paivirato ahosi nihitadao nihitasattho, lajj daypanno sabbapabhtahitnukamp vihsi. Adinndna pahya adinndn paivirato ahosi dinndy dinnapikakh, athenena sucibhtena attan vihsi. Abrahmacariya pahya brahmacr ahosi rcr virato methun gmadhamm. Musvda pahya musvd paivirato ahosi saccavd saccasandho theto paccayiko avisavdako lokassa. Pisua vca pahya pisuya vcya paivirato ahosi, ito sutv na amutra akkht imesa bhedya, amutra v sutv na imesa akkht amsa bhedya; iti bhinnna v sandht sahitna v anuppadt samaggrmo samaggarato samagganand samaggakarai vca bhsit ahosi. Pharusa vca pahya pharusya vcya paivirato ahosi; y s vc nel kaasukh pemany hadayagam por bahujanakant bahujanamanp tathrpi vca bhsit ahosi. Samphappalpa pahya samphappalp paivirato ahosi; klavd bhtavd atthavd dhammavd vinayavd nidhnavati vca bhsit ahosi klena spadesa pariyantavati atthasahita. So bjagmabhtagmasamrambh paivirato ahosi, ekabhattiko ahosi rattparato virato viklabhojan. Naccagtavditaviskadassan paivirato ahosi. Mlgandhavilepanadhraamaanavibhsanahn paivirato ahosi. Uccsayanamahsayan paivirato ahosi. Jtarparajatapaiggaha paivirato ahosi, makadhaapaiggaha paivirato ahosi, makamasapaiggaha paivirato ahosi; itthikumrikapaiggaha paivirato ahosi, dsidsapaiggaha paivirato ahosi, ajeakapaiggaha paivirato ahosi, kukkuaskarapaiggaha paivirato ahosi hatthigavassavaavapaiggaha paivirato ahosi, khettavatthupaiggaha paivirato ahosi. Dteyyapahiagamannuyog paivirato ahosi, kayavikkay paivirato ahosi, tulkakasakamnak paivirato ahosi, ukkoanavacananikatisciyog paivirato ahosi, chedanavadhabandhanaviparmosa-lopasahaskr paivirato ahosi. So santuho ahosi kyaparihrikena cvarena, kucchiparihrikena piaptena. So yena yeneva [yena yena ca (ka.)] pakkami samdyeva pakkami. Seyyathpi nma pakkh sakuo yena yeneva eti sapattabhrova eti; evameva kho aha, vuso; santuho ahosi kyaparihrikena cvarena, kucchiparihrikena piaptena. So yena yeneva pakkami samdyeva pakkami. So imin ariyena slakkhandhena samanngato ajjhatta anavajjasukha paisavedesi. 103. So cakkhun rpa disv na nimittaggh ahosi nnubyajanaggh; yatvdhikaraamena cakkhundriya asavuta viharanta abhijjhdomanass ppak akusal dhamm anvssaveyyu, tassa savarya paipajji rakkhi cakkhundriya, cakkhundriye savara pajji. Sotena sadda sutvpe ghnena gandha ghyitvpe jivhya rasa syitvpe kyena phohabba phusitvpe manas dhamma viya na nimittaggh ahosi nnubyajanaggh; yatvdhikaraamena manindriya asavuta viharanta abhijjhdomanass ppak akusal dhamm anvssaveyyu, tassa savarya paipajji; rakkhi manindriya, manindriye savara pajji. So imin ariyena indriyasavarena samanngato ajjhatta abysekasukha paisavedesi. So abhikkante paikkante sampajnakr ahosi, lokite vilokite sampajnakr ahosi, samijite pasrite sampajnakr ahosi, saghipattacvaradhrae sampajnakr ahosi, asite pte khyite syite sampajnakr ahosi, uccrapassvakamme sampajnakr ahosi, gate hite nisinne sutte jgarite bhsite tuhbhve sampajnakr ahosi. So imin ca ariyena slakkhandhena samanngato, (imya ca ariyya santuhiy samanngato,) [passa ma. ni. 1.296 cahatthipadopame] imin ca ariyena indriyasavarena samanngato, imin ca ariyena satisampajaena samanngato vivitta sensana bhaji araa rukkhamla pabbata kandara giriguha susna vanapattha abbhoksa pallapuja. So pacchbhatta piaptapaikkanto nisdi pallaka bhujitv uju kya paidhya parimukha sati upahapetv. So abhijjha loke pahya vigatbhijjhena cetas vihsi, abhijjhya citta parisodhesi. Bypdapadosa pahya abypannacitto vihsi sabbapabhtahitnukamp, bypdapados citta parisodhesi. Thinamiddha pahya vigatathinamiddho vihsi lokasa sato sampajno, thinamiddh citta parisodhesi. Uddhaccakukkucca pahya anuddhato vihsi ajjhatta, vpasantacitto, uddhaccakukkucc citta parisodhesi. Vicikiccha pahya tiavicikiccho vihsi akathakath kusalesu dhammesu, vicikicchya citta parisodhesi. 104. So ime paca nvarae pahya cetaso upakkilese paya dubbalkarae vivicceva kmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakka savicra vivekaja ptisukha pahama jhna upasampajja vihsi. Vitakkavicrna vpasam ajjhatta sampasdana cetaso ekodibhva avitakka avicra samdhija ptisukha dutiya jhnape tatiya jhna catuttha jhna upasampajja vihsi. So eva samhite citte parisuddhe pariyodte anagae vigatpakkilese mudubhte kammaniye hite nejappatte savna khayaya citta abhininnmesi. So ida dukkhanti yathbhta abbhasi, aya dukkhasamudayoti yathbhta abbhasi, aya dukkhanirodhoti yathbhta abbhasi, aya dukkhanirodhagmin paipadti yathbhta abbhasi; ime savti yathbhta abbhasi, aya savasamudayoti yathbhta abbhasi, aya savanirodhoti yathbhta abbhasi, aya savanirodhagmin paipadti yathbhta abbhasi. Tassa me eva jnato eva passato kmsavpi citta vimuccittha, bhavsavpi citta vimuccittha, avijjsavpi citta vimuccitth vimuttasmi vimuttamiti a ahosi. Kh jti, vusita brahmacariya, kata karaya, npara itthattyti abbhasi. Eva kho me, vuso, jnato eva passato imasmica saviake kye bahiddh ca sabbanimittesu ahakramamakramnnusay samhatti Tassa, bhikkhave, bhikkhuno sdhti bhsita abhinanditabba anumoditabba. Sdhti bhsita abhinanditv anumoditv evamassa vacanyo lbh no, vuso, suladdha no, vuso, ye maya yasmanta tdisa sabrahmacri samanupassmti [passmti (s.)]. Idamavoca bhagav. Attaman te bhikkh bhagavato bhsita abhinandunti.
Chabbisodhanasutta nihita dutiya.