Vivaakathdivaan
145. Vedanna samudayanti-dipi vedankammahnanti dahabb. Tanti phassasamuday phassanirodhti vuttaphassahna. hroti kabakro hro veditabbo. So hi kabakro hro imassa kyassa hrapaccayena paccayoti (pah. 1.paccayaniddesa 429) vacanato kammasamuhnnampi upatthambhakapaccayo hotiyeva. Yadipi sotpanndayo yathbhta pajnanti, ukkasagativijnanavasena pana desan arahattanikena nihpit. Ettha ca yato kho bhikkhave bhikkhupe yathbhta pajntti etena dhammassa niyynikabhvena saddhi saghassa suppaipatti dasseti. Teneva hi ahakathyamettha ko eva jntti? Khsavo jnti, yva raddhavipassako jntti paripua katv bhikkhusagho dassito, tena ya vutta bhikkhusaghavasenapi dpetu vaatti, (d. ni. aha. 1.8) ta yathrutavaseneva dpita hotti dahabba. 146. Anto jlassti antojla, antojle katti antojlkat. Apypapattivasena adho osdana, sampattibhavavasena uddha uggamana. Tath parittabhmimahaggatabhmivasena, olnattidhvanavasena, pubbantnudihi-aparantnudihivasena ca yathkkama adho osdana uddha uggamana yojetabba. Dasasahassilokadhtti jtikhetta sandhyha. 147. Apaattikabhvanti dharamnakapaattiy apaattikabhva. Attabhvena pana tath paatti yva ssanantaradhn, tato uddhampi aabuddhuppdesu vattati eva. Tath hi vakkhati vohramattameva bhavissatti (d. ni. aha. 1.147). Kyoti attabhvo, yo rprpadhammasamho. Eva hissa ambarukkhasadisat, tadavayavnaca rpakkhandhacakkhdna ambapakkasadisat yujjatti. Ettha ca vaacchede vapanibandhna ambapakkna ambarukkhato vicchedo viya bhavanettichede tadupanibandhna rpakkhandhdna santnato vicchedoti ettvat opamma dahabba. 148. Dhammapariyyeti piya. Idhatthoti dihadhammahita. Paratthoti samparyahita. Sagma vijinti etenti sagmavijayo. Atthasampattiy atthajla. Byajanasampattiy, sldi-anavajjadhammaniddesato ca dhammajla. Sehahena brahmabhtna maggaphalanibbnna vibhattatt brahmajla. Dihivivecanamukhena suatpaksanena sammdihiy vibhvitatt dihijla. Titthiyavdanimmaddanpyatt anuttaro sagmavijayoti evampettha yojan veditabb. 149. Attamanti ptiy gahitacitt. Tenevha buddhagatyti-di. Yath pana anattaman attano anatthacaratya paraman veriman nma honti. Yathha diso disanti (dha. pa. 42; ud. 33) gth, na eva attaman. Ime pana attano atthacaratya sakaman hontti ha attamanti sakamanti. Atha v attamanti samattaman, imya desanya paripuamanasakappti attho. Abhinandatti tahyatti atthoti ha tahyampi gatoti. Anekatthatt dhtna abhinandantti upagacchanti sevantti atthoti ha upagamanepi gatoti. Tath abhinandantti sampaicchantti atthoti ha sampaicchanepi gatoti. Abhinanditvti imin padena vuttoyeva attho anumoditvti imin paksyatti abhinandanasaddo idha anumodanasaddatthoti ha anumodanepi gatoti. Katamaca ta bhikkhaveti-din (d. ni. 1.7) tattha tattha pavattya kathetukamyatpucchya vissajjanavasena pavattatt ida sutta veyykaraa hoti. Yasm pana pucchvissajjanavasena pavattampi sagthaka sutta geyya nma hoti, niggthakattameva pana aganti gthrahita veyykaraa, tasm vutta niggthakatt hi ida veyykaraanti vuttanti. Aparesupti ettha pisaddena pramiparicayampi sagahti. Vuttahi buddhavase
Ime dhamme sammasato, sabhvasarasalakkhae;
dhammatejena vasudh, dasasahass pakampathti. (Bu. va. 2.166).
Vriyabalenti mahbhinikkhamane cakkavattisiripariccgahetubhtavriyappabhvena, bodhimapasakamane kma taco ca nhru ca, ahi ca avasissatti-din (ma. ni. 2.184; sa. ni. 2.22; mahni. 196) vuttacaturagasamanngatavriynubhvena. Acchariyavegbhihatti vimhayvahakiriynubhvaghait Pasukladhovane keci puatejenti vadanti acchariyavegbhihatti yutta viya dissati, vessantarajtake pramiparipraapuatejena anekakkhattu kampitatt aklakampanenti vutta. Sdhukradnavasena akampittha yath ta dhammacakkappavattane (sa. ni. 5.1081; mahva. 13; pai. ma. 2.30). Sagtikldsupi sdhukradnavasena akampitthti veditabba. Aya tvettha ahakathya lnatthavaan.