2. Abhidhammabhjanya

183. Ahrasa dhtuyo cakkhudhtu, rpadhtu, cakkhuviadhtu, sotadhtu, saddadhtu, sotaviadhtu, ghnadhtu, gandhadhtu, ghnaviadhtu, jivhdhtu, rasadhtu, jivhviadhtu kyadhtu, phohabbadhtu, kyaviadhtu, manodhtu, dhammadhtu, manoviadhtu.
184. Tattha katam cakkhudhtu? Ya cakkhu catunna mahbhtna updya pasdope suo gmopeso aya vuccati cakkhudhtu.
Tattha katam rpadhtu? Ya rpa catunna mahbhtna updya vaanibhpe rpadhtupes aya vuccati rpadhtu.
Tattha katam cakkhuviadhtu? Cakkhuca paicca rpe ca uppajjati citta mano mnasa hadaya paara mano manyatana manindriya via viakkhandho tajjcakkhuviadhtu aya vuccati cakkhuviadhtu.
Tattha katam sotadhtu? Ya sota catunna mahbhtna updya pasdope suo gmopeso aya vuccati sotadhtu
Tattha katam saddadhtu? Yo saddo catunna mahbhtna updya anidassano sappaighope saddadhtupes aya vuccati saddadhtu.
Tattha katam sotaviadhtu? Sotaca paicca sadde ca uppajjati citta mano mnasa hadaya paara mano manyatana manindriya via viakkhandho tajjsotaviadhtu aya vuccati sotaviadhtu.
Tattha katam ghnadhtu? Ya ghna catunna mahbhtna updya pasdope suo gmopeso aya vuccati ghnadhtu.
Tattha katam gandhadhtu? Yo gandho catunna mahbhtna updya anidassano sappaighope gandhadhtupes aya vuccati gandhadhtu.
Tattha katam ghnaviadhtu? Ghnaca paicca gandhe ca uppajjati citta mano mnasa hadaya paara mano manyatana manindriya via viakkhandho tajjghnaviadhtu aya vuccati ghnaviadhtu.
Tattha katam jivhdhtu? Y jivh catunna mahbhtna updya pasdope suo gmopeso aya vuccati jivhdhtu.
Tattha katam rasadhtu? Yo raso catunna mahbhtna updya anidassano sappaighope rasadhtupes aya vuccati rasadhtu.
Tattha katam jivhviadhtu? Jivhaca paicca rase ca uppajjati citta mano mnasa hadaya paara mano manyatana manindriya via viakkhandho tajjjivhviadhtu aya vuccati jivhviadhtu.
Tattha katam kyadhtu? Yo kyo catunna mahbhtna updya pasdope suo gmopeso aya vuccati kyadhtu.
Tattha katam phohabbadhtu? Pathavdhtupe phohabbadhtupes aya vuccati phohabbadhtu.
Tattha katam kyaviadhtu? Kyaca paicca phohabbe ca uppajjati citta mano mnasa hadaya paara mano manyatana manindriya via viakkhandho tajjkyaviadhtu aya vuccati kyaviadhtu.
Tattha katam manodhtu? Cakkhuviadhtuy uppajjitv niruddhasamanantar uppajjati citta mano mnasa hadaya paara mano manyatana manindriya via viakkhandho tajjmanodhtu; sotaviadhtuype ghnaviadhtuype jivhviadhtuype kyaviadhtuy uppajjitv niruddhasamanantar uppajjati citta mano mnasa hadaya paara mano manyatana manindriya via viakkhandho tajjmanodhtu sabbadhammesu v pana pahamasamannhro uppajjati citta mano mnasa hadaya paara mano manyatana manindriya via viakkhandho tajjmanodhtu aya vuccati manodhtu.
Tattha katam dhammadhtu? Vedankkhandho, sakkhandho, sakhrakkhandho, yaca rpa anidassana-appaigha dhammyatanapariypanna, asakhat ca dhtu.
Tattha katamo vedankkhandho? Ekavidhena vedankkhandho phassasampayutto Duvidhena vedankkhandho atthi sahetuko, atthi ahetuko. Tividhena vedankkhandho atthi kusalo, atthi akusalo, atthi abykatope eva dasavidhena vedankkhandhope eva bahuvidhena vedankkhandho. Aya vuccati vedankkhandho.
Tattha katamo sakkhandho? Ekavidhena sakkhandho phassasampayutto. Duvidhena sakkhandho atthi sahetuko, atthi ahetuko. Tividhena sakkhandho atthi kusalo, atthi akusalo, atthi abykatope eva dasavidhena sakkhandhope eva bahuvidhena sakkhandho. Aya vuccati sakkhandho.
Tattha katamo sakhrakkhandho? Ekavidhena sakhrakkhandho cittasampayutto. Duvidhena sakhrakkhandho atthi hetu, atthi ahetu. Tividhena sakhrakkhandho atthi kusalo, atthi akusalo, atthi abykatope eva dasavidhena sakhrakkhandhope eva bahuvidhena sakhrakkhandho aya vuccati sakhrakkhandho.
Tattha katama rpa anidassana-appaigha dhammyatanapariypanna? Itthindriyape kabakro hro ida vuccati rpa anidassana-appaigha dhammyatanapariypanna.
Tattha katam asakhat dhtu? Rgakkhayo, dosakkhayo, mohakkhayo aya vuccati asakhat dhtu. Aya vuccati dhammadhtu.
Tattha katam manoviadhtu? Cakkhuviadhtuy uppajjitv niruddhasamanantar uppajjati manodhtu, manodhtuy uppajjitv niruddhasamanantar uppajjati citta mano mnasape tajjmanoviadhtu; sotaviadhtuype ghnaviadhtuy pe jivhviadhtuype kyaviadhtuy uppajjitv niruddhasamanantar uppajjati manodhtu, manodhtuypi uppajjitv niruddhasamanantar uppajjati citta mano mnasape tajjmanoviadhtu manaca paicca dhamme ca uppajjati citta mano mnasa hadaya paara mano manyatana manindriya via viakkhandho tajjmanoviadhtu aya vuccati manoviadhtu.

Abhidhammabhjanya.