[458] 4. Udayajtakavaan
Ek nisinnti ida satth jetavane viharanto eka ukkahitabhikkhu rabbha kathesi. Vatthu kusajtake (j. 2.20.1 dayo) vi bhavissati. Satth pana ta bhikkhu sacca kira tva ukkahitosti pucchitv sacca, bhanteti vutte bhikkhu kasm kilesavasena evarpe niyynikassane pabbajitv ukkahitosi? Porakapait samiddhe dvdasayojanike surundhananagare rajja krent devaccharapaibhgya itthiy saddhi satta vassasatni ekagabbhe vasantpi indriyni bhinditv lobhavasena na olokesunti vatv atta hari. Atte ksirahe surundhananagare ksirj rajja kresi, tassa neva putto, na dht ahosi. So attano deviyo putte patthethti ha. Aggamahespi rao vacana sampaicchitv tath aksi. Tad bodhisatto brahmalok cavitv tasseva rao aggamahesiy kucchimhi nibbatti. Athassa mahjanassa hadaya vahetv jtabhvena udayabhaddoti nma karisu. Kumrassa padas caraakle aopi satto brahmalok cavitv tasseva rao aatarya deviy kucchimhi kumrik hutv nibbatti, tasspi udayabhaddti nma karisu. Kumro vayappatto sabbasippanipphatti ppui jtabrahmacr pana ahosi, supinantenapi methunadhamma na jnti, na tassa kilesesu citta allyi. Rj putta rajje abhisicitukmo kumrassa idni rajjasukhasevanaklo, nakpissa paccupahpessmti ssana pesesi. Bodhisatto na mayha rajjenattho, kilesesu me citta na allyatti paikkhipitv punappuna vuccamno rattajambunadamaya itthirpa kretv evarpa itthi labhamno rajja sampaicchissmti mtpitna pesesi. Te ta suvaarpaka sakalajambudpa parihrpetv tathrpa itthi alabhant udayabhadda alakretv tassa santike hapesu. S ta suvaarpaka abhibhavitv ahsi. Atha nesa anicchamnnaeva vemtika bhagini udayabhaddakumri aggamahesi katv bodhisatta rajje abhisicisu. Te pana dvepi brahmacariyavsameva vasisu. Aparabhge mtpitna accayena bodhisatto rajja kresi. Ubho ekagabbhe vasamnpi lobhavasena indriyni bhinditv aamaa na olokesu, apica kho pana yo amhesu pahamatara kla karoti, so nibbattahnato gantv asukahne nibbattosmti rocetti sagaramakasu. Atha kho bodhisatto abhisekato sattavassasataccayena klamaksi. Ao rj nhosi, udayabhaddyayeva pavatti. Amacc rajja anussisu. Bodhisattopi cutikkhae tvatisabhavane sakkatta patv yasamahantatya sattha anussaritu nsakkhi. Iti so manussagaanya sattavassasataccayena vajjetv udayabhadda rjadhtara dhanena vmasitv shanda nadpetv dhamma desetv sagara mocetv gamissmti cintesi. Tad kira manussna dasavassasahassyukaklo hoti. Rjadhtpi ta divasa rattibhge pihitesu dvresu hapita-rakkhe sattabhmikapsdavaratale alakatasirigabbhe ekikva niccal attano sla vajjamn nisdi. Atha sakko suvaamsakapra eka suvaapti dya gantv sayanagabbheyeva ptubhavitv ekamanta hito tya saddhi sallapanto pahama gthamha
37. Ek nisinn suci saatr, psdamruyha aninditag;
ycmi ta kinnaranettacakkhu, imekaratti ubhayo vasemti.
Tattha sucti sucivatthanivatth. Saatrti suhu hapita-r, iriypatha sahapetv sucivatth ekikva nisinnsti vutta hoti. Aninditagti pdantato yva kesagg aninditasarr paramasobhaggappattasarr. Kinnaranettacakkhti thi maalehi pacahi ca pasdehi upasobhitatt kinnarna nettasadisehi cakkhhi samanngate. Imekarattinti ima ekaratta ajja imasmi alakatasayanagabbhe ekato vaseyymti ycati. Tato rjadht dve gth abhsi
38. Okiantaraparikha, dahamalakohaka;
rakkhita khaggahatthehi, duppavesamida pura.
39. Daharassa yuvino cpi, gamo ca na vijjati;
atha kena nu vaena, sagama icchase mayti.
Tattha okiantaraparikhanti ida dvdasayojanika surundhanapura antarantar udakaparikhna kaddamaparikhna sukkhaparikhna okiatt okiantaraparikha. Dahamalakohakanti thiratarehi alakehi dvrakohakehi ca samanngata. Khaggahatthehti vudhahatthehi dasahi yodhasahassehi rakkhita. Duppavesamida puranti ida sakalapurampi tassa anto mpita mayha nivsapurampi ubhaya kassaci pavisitu na sakk. gamo cti idha imya velya taruassa v yobbanappattassa v thmasampannayodhassa v aassa v mahantampi pakra gahetv gacchantassa gamo nma natthi. Sagamanti atha tva kena kraena imya velya may saha samgama icchasti. Atha sakko catuttha gthamha
40. Yakkhohamasmi kalyi, gatosmi tavantike;
tva ma nandaya bhaddante, puakasa dadmi teti.
Tassattho kalyi, sundaradassane ahameko devaputto devatnubhvena idhgato, tva ajja ma nandaya tosehi, aha te ima suvaamsakapua suvaapti dadmti. Ta sutv rjadht pacama gthamha
41. Devava yakkha atha v manussa, na patthaye udayamaticca aa;
gaccheva tva yakkha mahnubhva, m cassu gantv punarvajitthti.
Tassattho aha devarja, deva v yakkha v udaya atikkamitv aa na patthemi, so tva gaccheva, m idha ahsi, na me tay bhatena pakrena attho, gantv ca m ima hna punarvajitthti. So tass shanda sutv ahatv gatasadiso hutv tattheva antarahito ahsi. So punadivase tya velyameva suvaamsakapra rajatapti dya tya saddhi sallapanto chaha gthamha
42. Y s rati uttam kmabhogina, yahetu satt visama caranti;
m ta rati jyi tuva sucimhite, dadmi te rpiya kasapranti.
Tassattho bhadde, rjadhte y es kmabhogisattna ratsu methunakmarati nma uttam rati, yass ratiy kra satt kyaduccaritdivisama caranti, ta rati tva bhadde, sucimhite manpahasite m jyi, ahampi gacchanto na tucchahattho gato, hiyyo suvaamsakapra suvaapti hari, ajja rpiyapti, ima te aha rpiyapti suvaapra dadmti. Rjadht cintesi aya kathsallpa labhanto punappuna gamissati, na dni tena saddhi kathessmti. S kici na kathesi. Sakko tass akathitabhva atv tattheva antarahito hutv punadivase tyameva velya lohapti kahpaapra dya bhadde, tva ma kmaratiy santappehi, ima te kahpaapra lohapti dassmti ha. Ta disv rjadht sattama gthamha
43. Nri naro nijjhapaya dhanena, ukkasat yattha karoti chanda;
vipaccanko tava devadhammo, paccakkhato thokatarena esti.
Tassattho bho purisa, tva jao. Naro hi nma nri kilesaratikra dhanena nijjhpento sapento yattha nriy chanda karoti, ta ukkasati vaetv thometv bahutarena dhanena palobheti, tuyha paneso devasabhvo vipaccanko, tvahi may paccakkhato thokatarena esi, pahamadivase suvaapra suvaapti haritv, dutiyadivase suvaapra rpiyapti, tatiyadivase kahpaapra lohapti harasti. Ta sutv sakko bhadde rjakumri, aha chekavijo na niratthakena attha nsemi, sace tva yun v vaena v vaheyysi, aha te pakra vahetv hareyya, tva pana parihyaseva, tenhampi dhana parihpemti vatv tisso gth abhsi
44. yu ca vao ca manussaloke, nihyati manujna sugatte;
teneva vaena dhanampi tuyha, nihyati jiatarsi ajja.
45. Eva me pekkhamnassa, rjaputti yasassini;
hyateva tava vao, ahorattnamaccaye.
46. Iminva tva vayas, rjaputti sumedhase;
brahmacariya careyysi, bhiyyo vaavat siyti.
Tattha nihyatti parissvane sitta-udaka viya parihyati. Manussalokasmihi satt jvitena vaena cakkhupasddhi ca dine dine parihyanteva. Jiatarsti mama pahama gatadivase pavattahi te yu hiyyo divasa na ppui, kuhriy chinna viya tattheva nirujjhi, hiyyo pavattampi ajjadivasa na ppui, hiyyova kuhriy chinna viya nirujjhi, tasm ajja jiatarsi jt. Eva meti tihatu hiyyo ca parahiyyo ca, ajjeva pana mayha eva pekkhamnasseva hyateva tava vao. Ahorattnamaccayeti ito pahya rattindivesu vtivattesu ahorattna accayena apaattikabhvameva gamissasti dasseti. Iminvti tasm bhadde, sace tva imin vayeneva imasmi suvaavae sarre rajya avilutteyeva sehacariya careyysi, pabbajitv samaadhamma kareyysi. Bhiyyo vaavat siyti atirekatarava bhaveyysti. Tato rjadht itara gthamha
47. Dev na jranti yath manuss, gattesu tesa valiyo na honti;
pucchmi ta yakkha mahnubhva, katha nu devna sarradehoti.
Tattha sarradehoti sarrasakhto deho, devna sarra katha na jrati, ida aha ta pucchmti vadati. Athass kathento sakko itara gthamha
48. Dev na jranti yath manuss, gattesu tesa valiyo na honti;
suve suve bhiyyatarova tesa, dibbo ca vao vipul ca bhogti.
Tattha yath manussti yath manuss jrant rpena vaena bhogena cakkhupasddhi ca jranti, na eva dev. Tesahi gattesu valiyopi na santi, mahakacanapaamiva sarra hoti. Suve suveti divase divase. Bhiyyatarovti atirekatarova tesa dibbo ca vao vipul ca bhog honti, manussesu hi rpaparihni cirajtabhvassa sakkhi, devesu atirekarpasampatti ca atirekaparivrasampatti ca. Eva aparihnadhammo nmesa devaloko Tasm tva jara appatvva nikkhamitv pabbaja, eva parihniyasabhv manussalok cavitv aparihniyasabhva evarpa devaloka gamissasti. S devalokassa vaa sutv tassa gamanamagga pucchant itara gthamha
49. Kisdha bht janat anek, maggo ca nekyatana pavutto;
pucchmi ta yakkha mahnubhva, katthahito paraloka na bhyeti.
Tattha kisdha bhtti devarja, aya khattiydibhed anek janat kibht kassa bhayena parihniyasabhv manussalok devaloka na gacchatti pucchati. Maggoti devalokagmimaggo. Idha pana kinti haritv koti pucch ktabb. Ayahettha attho anekatitthyatanavasena paitehi pavutto devalokamaggo ko kataroti vutto. Katthahitoti paraloka gacchanto katarasmi magge hito na bhyatti. Athass kathento sakko itara gthamha
50. Vca manaca paidhya samm, kyena ppni akubbamno;
bahunnapna gharamvasanto, saddho mud savibhg vada;
saghako sakhilo sahavco, etthahito paraloka na bhyeti.
Tassattho bhadde, udaye vca manaca samm hapetv kyena ppni akaronto ime dasa kusalakammapathe samdya vattanto bahu-annapne pahtadeyyadhamme ghare vasanto dnassa vipko atthti saddhya samanngato muducitto dnasavibhgatya savibhg pabbajit bhikkhya caramn vadanti nma, tesa paccayadnena tassa vdassa jnanato vada cathi sagahavatthhi sagahatya saghako piyavditya sakhilo mahavacanatya sahavco ettha ettake guarsimhi hito paraloka gacchanto na bhyatti. Tato rjadht ta tassa vacana sutv thuti karont itara gthamha
51. Anussasi ma yakkha, yath mt yath pit;
uravaa pucchmi, ko nu tvamasi subrahti.
Tassattho yath mtpitaro puttake anussanti, tath ma anussasi. Uravaa sobhaggappattarpadraka ko nu asi tva eva accuggatasarroti. Tato bodhisatto itara gthamha
52. Udayohamasmi kalyi, sagaratt idhgato;
manta kho ta gacchmi, muttosmi tava sagarti.
Tassattho kalyadassane aha purimabhave tava smiko udayo nma tvatisabhavane sakko hutv nibbatto, idhgacchanto na kilesavasengato, ta vmasitv pana sagara mocessmti sagaratt pubbe sagarassa katatt gatosmi, idni ta mantetv gacchmi, muttosmi tava sagarti. Rjadht assasitv smi, tva udayabhaddarjti assudhr pavattayamn aha tumhehi vin vasitu na sakkomi, yath tumhka santike vasmi, tath ma anussathti vatv itara gtha abhsi
53. Sace kho tva udayosi, sagaratt idhgato;
anussa ma rjaputta, yathssa puna sagamoti.
Atha na anussanto mahsatto catasso gth abhsi
54. Atipatati vayo khao tatheva, hna natthi dhuva cavanti satt;
parijyati addhuva sarra, udaye m pamda carassu dhamma.
55. Kasi pathav dhanassa pr, ekasseva siy anaadheyy;
ta cpi jahati avtargo, udaye m pamda carassu dhamma.
56. Mt ca pit ca bhtaro ca, bhariy ypi dhanena hoti kt;
te cpi jahanti aamaa, udaye m pamda carassu dhamma.
57. Kyo parabhojananti atv, sasre sugatica duggatica;
ittaravsoti jniyna, udaye m pamda carassu dhammanti.
Tattha atipatatti ativiya patati, sgha atikkamati. Vayoti pahamavayditividhopi vayo. Khao tathevti uppdahitibhagakkhaopi tatheva atipatati. Ubhayenapi bhinno imesa sattna yusakhro nma sghasot nad viya anivattanto sgha atikkamatti dasseti. hna natthti uppann sakhr abhijjitv tihantti patthanyapi tesa hna nma natthi, dhuva ekaseneva buddha bhagavanta di katv sabbepi satt cavanti, dhuva maraa, addhuva jvitanti eva maraassati bhvehti dpeti. Parijyatti ida suvaavaampi sarra jrateva, eva jnhi. M pamdanti tasm tva udayabhadde m pamda pajji, appamatt hutv dasakusalakammapathadhamma carhti. Kasiti sakal. Ekassevti yadi ekasseva rao, tasmi ekasmiyeva anadhn assa. Ta cpi jahati avtargoti tahvasiko puggalo ettakenapi yasena atitto maraakle avtargova ta vijahati. Eva tahya aprayabhva jnhti dpeti. Te cpti mt putta, putto mtara, pit putta, putto pitara, bht bhagini, bhagin bhtara, bhariy smika, smiko bhariyanti ete aamaa jahanti, nn honti. Eva sattna nnbhvavinbhva jnhti dpeti. Parabhojananti vividhna kkdna parasattna bhojana. Ittaravsoti y es imasmi sasre manussabht suggati ca tiracchnabht duggati ca, eta ubhayampi ittaravsoti jnitv m pamda, carassu dhamma. Imesa sattna nnhnato gantv ekasmi hne samgamo paritto, ime satt appakasmiyeva kle ekato vasanti, tasm appamatt hohti. Eva mahsatto tass ovdamadsi. Spi tassa dhammakathya pasditv thuti karont osnagthamha
58. Sdhu bhsatiya yakkho, appa maccna jvita;
kasiraca parittaca, taca dukkhena sayuta;
sha ek pabbajissmi, hitv ksi surundhananti.
Tattha sdhti appa maccna jvitanti bhsamno aya devarj sdhu bhsati. Kikra? Idahi kasiraca dukkha assdarahita, parittaca na bahuka ittarakla. Sace hi kasirampi samna dghakla pavatteyya, parittakampi samna sukha bhaveyya, ida pana kasiraceva parittaca sakalena vaadukkhena sayuta sannihita. Shanti s aha. Surundhananti surundhananagaraca ksirahaca chaetv ekikva pabbajissmti ha. Bodhisatto tass ovda datv sakahnameva gato. Spi punadivase amacce rajja paicchpetv antonagareyeva ramaye uyyne isipabbajja pabbajitv dhamma caritv yupariyosne tvatisabhavane bodhisattassa pdaparicrik hutv nibbatti. Satth ima dhammadesana haritv saccni paksetv jtaka samodhnesi, saccapariyosne ukkahitabhikkhu sotpattiphale patihahi. Tad rjadht rhulamt ahosi, sakko pana ahameva ahosinti.
Udayajtakavaan catutth.