2. Shasuttavaan

12. Dutiye santhgra (ma. ni. aha. 1.22; sa. ni. aha. 3.4.243) nma ek mahslva. Uyyogakldsu hi rjno tattha hatv ettak purato gacchantu, ettak pacchti-din tattha nisditv santha karonti, mariyda bandhanti, tasm ta hna santhgranti vuccati. Uyyogahnato ca gantv yva gehe gomayaparibhadivasena paijaggana karonti, tva eka dve divase te rjno tattha santhambhanttipi santhgra. Tesa rjna saha atthnussana agrantipi santhgra. Gaarjno hi te, tasm uppanna kicca ekassa vasena na sijjhati, sabbesa chando laddhu vaati, tasm sabbe tattha sannipatitv anussanti. Tena vutta saha atthnussana agranti. Yasm v tattha sannipatitv imasmi kle kasitu vaati, imasmi kle vapitunti-din nayena gharvsakiccni sammantayanti, tasm chiddvachidda gharvsa santharanttipi santhgra.
Puttadradhandi-upakaraapariccgo pramiyo. Attano agapariccgo upapramiyo. Attanova jvitapariccgo paramatthapramiyo. tna atthacariy tatthacariy. Lokassa atthacariy lokatthacariy. Kammassakataavasena anavajjakammyatanasippyatanavijjhnaparicayavasena khandhyatandiparicayavasena lakkhaattayatraavasena ca acro buddhacariy. Aganayanadhanarajjaputtadraparijjgavasena paca mahpariccge pariccajantena. Satipi mahpariccgna dnapramibhve pariccgavisesasabhvadassanatthaceva sudukkarabhvadassanatthaca pacamahpariccgna visu gahaa, tatoyeva ca agapariccgato visu nayanapariccgaggahaa. Pariccgabhvasmaepi dhanarajjapariccgato puttadrapariccgaggahaaca visu kata. Pabbajjva sakhepo.
Sattasu anupassansti aniccnupassan, dukkhnupassan, anattnupassan, nibbidnupassan, virgnupassan, nirodhnupassan, painissaggnupassanti imsu sattasu anupassansu.
Anuviccakranti aveccakaraa. Dvhi kraehi aniyynikassane hit attano svakatta upagate paggahanti, tni dassetu kasmti-di vutta.
Anupubbi kathanti (d. ni. . 2.75-76) anupubba kathetabbakatha. K pana sti? Dndikath. Tattha dnakath tva pacurajanesupi pavattiy sabbasattasdhraatt sukaratt sle patihnassa upyabhvato ca dito kathit. Pariccgaslo hi puggalo pariggahavatthsu nissagabhvato sukheneva slni samdiyati, tattha ca suppatihito hoti. Slena dyakappaigghakavisuddhito parnuggaha vatv parapnivattivacanato kiriydhamma vatv akiriydhammavacanato, bhogasampattihetu vatv bhavasampattihetuvacanato ca dnakathnantara slakath kathit. Taca sla vaanissita, aya bhavasampatti tassa phalanti dassanattha. Imehi ca dnaslamayehi patapatatardibhedabhinnehi puakiriyavatthhi et ctumahrjikdsu patapatatardibhedabhinn aparimeyy dibbabhogasampattiyo laddhabbti dassanattha tadanantara saggakath. Svya saggo rgdhi upakkiliho, sabbathnupakkiliho ariyamaggoti dassanattha saggnantara maggo, maggaca kathentena tadadhigampyasandassanattha saggapariypannpi pageva itare sabbepi km nma bahvdnav anicc addhuv viparimadhammti kmna dnavo. Hn gamm pothujjanik anariy anatthasahitti tesa okro lmakabhvo. Sabbepi bhav kilesna vatthubhtti tattha sakileso. Sabbaso sakilesavippamutta nibbnanti nekkhamme nisaso ca kathetabboti ayamattho maggantti ettha iti-saddena di-atthena dpitoti veditabba.
Sukhna nidnanti dihadhammikna samparyikna nibbnupasahitnacti sabbesampi sukhna kraa. Yahi kici loke bhogasukha nma, ta sabba dndhnanti pkaoyamattho. Ya pana jhnavipassanmaggaphalanibbnappaisayutta sukha, tassapi dna upanissayapaccayo hotiyeva Sampattna mlanti y im loke padesarajjasirissariyasattaratanasamujjalacakkavattisampadti evapabhed mnusik sampattiyo, y ca ctumahrjikdigat dibbasampattiyo, y v panapi sampattiyo tsa sabbsa ida mlakraa. Bhognanti bhujitabbahena bhogoti laddhanmna piyamanpiyarpdna tannissayna v upabhogasukhna patih niccaldhihnatya. Visamagatassti byasanappattassa. Tanti rakkh, tato pariplanato. Leanti byasanehi pariptiyamnassa olyanappadeso. Gatti gantabbahna. Paryaanti paisaraa. Avassayoti vinipatitu adento nissayo. rammaanti olubbhrammaa.
Ratanamayashsanasadisanti sabbaratanamayasattagamahshsanasadisa. Eva hissa mahaggha hutv sabbaso vinipatitu appadnaho dpito hoti. Mahpathavsadisa gatagatahne patihnassa labhpanato. Yath dubbalassa purisassa lambanarajju uttihato tihato ca upatthambho, eva dna sattna sampattibhave upapattiy hitiy ca paccayoti ha lambanahena lambanarajjusadisanti. Dukkhanittharaahenti duggatidukkhahnanittharaahena. Samasssanahenti lobhamacchariydipaisattupaddavato samasssanahena. Bhayaparittahenti dliddiyabhayato pariplanahena. Maccheramaldhti maccheralobhadosamada-issmicchdihivicikicchdicittamalehi. Anupalittahenti anupakkilihatya. Tesanti maccheramaldna. Tesa eva dursadahena. Asantsanahenti santsahetu-abhvena. Yo hi dyako dnapati, so sampatipi na kutoci santasati, pageva yati. Balavantahenti mahbalavatya. Dyako hi dnapati sampati pakkhabalena balav hoti, yati pana kyabaldhipi. Abhimagalasammatahenti vahikraanti abhisammatabhvena. Vipattibhavato sampattibhavpanayana khemantabhmisamppana.
Idni mahbodhicariyabhvenapi dnagua dassetu dna nmetanti-di vutta. Tattha attna niyytententi etena dnaphala sammadeva passant mahpuris attano jvitampi pariccajanti, tasm ko nma viujtiko bhire vatthusmi pageva saga kareyyti ovda deti. Idni y lokiy lokuttar ca ukkasagat sampattiyo, t sabb dnatoyeva pavattantti dassento dnahti-dimha. Tattha sakkamrabrahmasampattiyo attahitya eva, cakkavattisampatti pana attahitya parahitya cti dassetu s tsa parato cakkavattisampatti vutt. Et lokiy, im pana lokuttarti dassetu svakapramianti-di vutta. Tsupi ukkahukkahatarukkahatamata dassetu kamena attaya vutta. Tesa pana dnassa paccayabhvo heh vuttoyeva. Eteneva tassa brahmasampattiypi paccayabhvo dpitoti veditabbo.
Dnaca nma dakkhieyyesu hitajjhsayena pjanajjhsayena v attano santakassa paresa pariccajana, tasm dyako purisapuggalo pare hanti, paresa v santaka haratti ahnametanti ha dna dento sla samdtu sakkotti. Sllakrasadiso alakro natthi sobhvisesvahatt slassa. Slapupphasadisa puppha natthti etthpi eseva nayo. Slagandhasadiso gandho natthti ettha candana tagara vpti-dik (dha. pa. 55) gth gandho isna ciradikkhitna, ky cuto gacchati mlutenti-dik (j. 2.17.55) jtakagthyo ca haritv vattabb. Slahi sattna bharaaceva alakro ca gandhavilepanaca parassa dassanyabhvvahaca. Tenha sllakrena hti-di.
Aya saggo labbhatti ida majjhimehi raddha sla sandhyha. Tenevha sakko devarj
Hnena brahmacariyena, khattiye upapajjati;
majjhimena ca devatta, uttamena visujjhatti. (J. 1.8.75).
Ihoti sukho. Kantoti kamanyo. Manpoti manavahanako. Ta pana tassa ihdibhva dassetu niccamettha kti-di vutta.
Dosoti aniccatdin appassddin ca dsitabhvo, yato te vina citta nrdhenti. Atha v dna vti pavattatti dnavo, paramakapaat. Tath ca km yathtatha paccavekkhantna paccupatihanti. Lmakabhvoti asehehi sevitabbo, sehehi na sevitabbo nihnabhvo. Sakilissananti vibdhakat upatpakat ca.
Nekkhamme nisasanti ettha yattak kmesu dnav, tappaipakkhato tattak nekkhamme nisas. Apica nekkhamma nmeta asambdha asakiliha, nikkhanta kmehi, nikkhanta kmasaya, nikkhanta kmavitakkehi, nikkhanta kmaparihehi, nikkhanta bypdasayti-din nayena nekkhamme nisase paksesi. Pabbajjya jhndsu ca gue vibhvesi vaesi. Kallacittanti kammaniyacitta heh pavattitadesanya assaddhiydna cittadosna vigatatt upari desanya bhjanabhvpagamena kammakkhamacitta. Ahakathya pana yasm assaddhiydayo cittassa rogabht, tad te vigat, tasm ha arogacittanti. Dihimndikilesavigamena muducitta. Kmacchanddivigamena vinvaraacitta. Sammpaipattiya uraptipmojjayogena udaggacitta. Tattha saddhsampattiy pasannacitta. Yad bhagav asti sambandho. Atha v kallacittanti kmacchandavigamena arogacitta. Muducittanti bypdavigamena mettvasena akahinacitta. Vinvaraacittanti uddhaccakukkuccavigamena avikkhepato tena apihitacitta. Udaggacittanti thinamiddhavigamena sampaggahitavasena alnacitta. Pasannacittanti vicikicchvigamena sammpaipattiya adhimuttacittanti evamettha sesapadna attho veditabbo.
Seyyathpti-din upamvasena shassa kilesappahna ariyamagguppdanaca dasseti. Apagatakakanti vigatakaka. Sammadevti suhudeva. Rajananti nlaptalohitdiragajta. Paiggaheyyti gaheyya, pabhassara bhaveyya. Tasmiyeva saneti tassayeva nisajjya. Etenassa lahuvipassakat tikkhapaat sukhappaipadakhippbhiat ca dassit hoti. Virajanti apyagamanyargarajdna vigamena viraja. Anavasesadihivicikicchmalpagamena vtamala. Pahamamaggavajjhakilesarajbhvena v viraja. Pacavidhadusslyamalavigamena vtamala. Tassa uppatti-kradassanatthanti kasm vutta? Nanu maggaa asakhatadhammrammaanti codana sandhyha tahti-di. Tattha paivijjhantanti asammohappaivedhavasena paivijjhanta. Tenha kiccavasenti. Tatrida upamsasandana vattha viya citta, vatthassa gantukamalehi kilihabhvo viya cittassa rgdimalehi sakilihabhvo, dhovanasiltala viya anupubbkath, udaka viya saddh, udakena temetv sagomayachrikakhrehi kake sammadditv vatthassa dhovanappayogo viya saddhsinehena temetv temetv satisamdhipahi dose sithile katv sutdividhin cittassa sodhane vriyrambho. Tena payogena vatthe kakpagamo viya vriyrambhena kilesavikkhambhana, ragajta viya ariyamaggo, tena suddhavatthassa pabhassarabhvo viya vikkhambhitakilesassa cittassa maggena pariyodapananti.
Dihadhammoti vatv dassana nma adassanato aampi atthti tannivattanattha pattadhammoti vutta. Patti nma asampattito api vijjatti tato visesanattha viditadhammoti vutta. S panes viditadhammat dhammesu ekadesenapi hotti nippadesato viditabhva dassetu. Pariyoghadhammoti vutta. Tenassa saccbhisambodhayeva dpeti. Maggaahi ekbhisamayavasena paridikicca sdhenta nippadesena catusaccadhamma samantato ogha nma hoti. Tenha diho ariyasaccadhammo etenti dihadhammoti. Ti vicikicchti sappaibhayakantrasadis soasavatthuk ahavatthuk ca ti nitti vicikicch. Vigat kathakathti pavatti-dsu eva nu kho, na nu khoti eva pavattik vigat samucchinn kathakath. Srajjakarna ppadhammna pahnatt tappaipakkhesu sldiguesu patihitatt vesrajja visradabhva veyyattiya patto. Attan eva paccakkhato dihatt na para pacceti, na cassa paro paccetabbo atthti aparappaccayo.
Uddisitv katanti attna uddisitv mraavasena kata nibbattita masa. Paiccakammanti ettha kamma-saddo kammasdhano attakliko cti ha attna paiccakatanti. Nimittakammasseta adhivacana paicca kamma phusatti-dsu (j. 1.4.75) viya. Nimittakammassti nimittabhvena laddhabbakammassa. Karaavasena paiccakamma ettha atthti masa paiccakamma yath buddhi buddha. Ta etassa atthti buddho. Sesamettha uttnameva.

Shasuttavaan nihit.