Nidnakath
Tattha dghgamo nma slakkhandhavaggo, mahvaggo, pthikavaggoti vaggato tivaggo hoti; suttato catuttisasuttasagaho. Tassa vaggesu slakkhandhavaggo di, suttesu brahmajla. Brahmajlasspi eva me sutanti-dika yasmat nandena pahamamahsagtikle vutta nidnamdi.
Pahamamahsagtikath
Pahamamahsagti nma ces kicpi vinayapiake tantimrh, nidnakosallattha pana idhpi eva veditabb. Dhammacakkappavattanahi di katv yva subhaddaparibbjakavinayan katabuddhakicce, kusinrya upavattane mallna slavane yamakaslnamantare viskhapuamadivase paccsasamaye anupdisesya nibbnadhtuy parinibbute bhagavati lokanthe, bhagavato dhtubhjanadivase sannipatitna sattanna bhikkhusatasahassna saghatthero yasm mahkassapo satthaparinibbute bhagavati subhaddena vuhapabbajitena ala, vuso, m socittha, m paridevittha, sumutt maya tena mahsamaena, upaddut ca homa ida vo kappati, ida vo na kappatti, idni pana maya ya icchissma, ta karissma, ya na icchissma na ta karissmti (cava. 437) vuttavacanamanussaranto, disassa ca saghasanniptassa puna dullabhabhva maamno, hna kho paneta vijjati, ya ppabhikkh attasatthuka pvacananti maamn pakkha labhitv nacirasseva saddhamma antaradhpeyyu, yva ca dhammavinayo tihati, tva anattasatthukameva pvacana hoti. Vuttaheta bhagavat
Yo vo, nanda, may dhammo ca vinayo ca desito paatto, so vo mamaccayena satthti (d. ni. 2.216).
Yannha dhammaca vinayaca sagyeyya, yathayida ssana addhaniya assa cirahitika. Yacha bhagavat
Dhressasi pana me tva, kassapa, sni pasuklni nibbasannti (sa. ni. 2.154) vatv cvare sdhraaparibhogena.
Aha, bhikkhave, yvadeva kakhmi vivicceva kmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakka savicra vivekaja ptisukha pahama jhna upasampajja viharmi; kassapopi, bhikkhave, yvadeva, kakhati vivicceva kmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakka savicra vivekaja ptisukha pahama jhna upasampajja viharatti (sa. ni. 2.152).
Evamdin nayena navnupubbavihrachaabhippabhede uttarimanussadhamme attan samasamahapanena ca anuggahito, tath kse pi cletv alaggacittatya ceva candopamapaipadya ca pasasito, tassa kimaa aya bhavissati. Nanu ma bhagav rj viya sakakavaca-issariynuppadnena attano kulavasappatihpaka putta saddhammavasappatihpako me aya bhavissatti, mantv imin asdhraena anuggahena anuggahesi, imya ca urya pasasya pasasti cintayanto dhammavinayasagyanattha bhikkhna ussha janesi. Yathha
Atha kho yasm mahkassapo bhikkh mantesi ekamidha, vuso, samaya pvya kusinra addhnamaggappaipanno mahat bhikkhusaghena saddhi pacamattehi bhikkhusatehti (cava. 437) sabba subhaddakaa vitthrato veditabba. Attha panassa mahparinibbnvasne gatahneyeva kathayissma.
Tato para ha
Handa maya, vuso, dhammaca vinayaca sagyma, pure adhammo dippati, dhammo paibhiyyati; pure avinayo dippati, vinayo paibhiyyati; pure adhammavdino balavanto honti, dhammavdino dubbal honti, pure avinayavdino balavanto honti, vinayavdino dubbal hontti (cava. 437).
Bhikkh hasu tena hi, bhante, thero bhikkh uccinatti. Thero pana sakalanavagasatthussanapariyattidhare puthujjanasotpannasakadgmi-angmi sukkhavipassaka khsavabhikkh anekasate, anekasahasse ca vajjetv tipiakasabbapariyattippabhedadhare paisambhidppatte mahnubhve yebhuyyena bhagavato etadagga ropite tevijjdibhede khsavabhikkhyeva eknapacasate pariggahesi. Ye sandhya ida vutta atha kho yasm mahkassapo ekennni paca arahantasatni uccinti (cava. 437). Kissa pana thero ekennamaksti? yasmato nandattherassa oksakaraattha. Tenahyasmat sahpi, vinpi, na sakk dhammasagti ktu. So hyasm sekkho sakarayo, tasm sahpi na sakk. Yasm panassa kici dasabaladesita suttageyydika appaccakkha nma natthi. Yathha
Dvsti buddhato gahi, dve sahassni bhikkhuto;
catursti sahassni, ye me dhamm pavattinoti. (Therag. 1027).
Tasm vinpi na sakk. Yadi eva sekkhopi samno dhammasagtiy bahukratt therena uccinitabbo assa, atha kasm na uccinitoti? Parpavdavivajjanato. Thero hi yasmante nande ativiya vissattho ahosi, tath hi na sirasmi palitesu jtesupi na vya kumrako mattamasti, (sa. ni. 2.154) kumrakavdena ovadati. Sakyakulappasuto cyasm tathgatassa bht capituputto. Tattha keci bhikkh chandgamana viya maamn bah asekkhapaisambhidppatte bhikkh hapetv nanda sekkhapaisambhidppatta thero uccinti upavadeyyu. Ta parpavda parivajjento, nanda vin dhammasagti na sakk ktu, bhikkhnayeva na anumatiy gahessmti na uccini. Atha sayameva bhikkh nandassatthya thera ycisu. Yathha
Bhikkh yasmanta mahkassapa etadavocu aya, bhante, yasm nando kicpi sekkho abhabbo chand dos moh bhay agati gantu, bahu cnena bhagavato santike dhammo ca vinayo ca pariyatto, tena hi, bhante, thero yasmantampi nanda uccinatti. Atha kho yasm mahkassapo yasmantampi nanda uccinti (cava. 437).
Eva bhikkhna anumatiy uccinitena tenyasmat saddhi pacatherasatni ahesu. Atha kho therna bhikkhna etadahosi kattha nu kho maya dhammaca vinayaca sagyeyymti? Atha kho therna bhikkhna etadahosi rjagaha kho mahgocara pahtasensana, yanna maya rjagahe vassa vasant dhammaca vinayaca sagyeyyma, na ae bhikkh rjagahe vassa upagaccheyyunti (cava. 437). Kasm pana nesa etadahosi? Ida pana amhka thvarakamma, koci visabhgapuggalo saghamajjha pavisitv ukkoeyyti. Athyasm mahkassapo attidutiyena kammena svesi
Sutu me, vuso sagho, yadi saghassa pattakalla sagho imni paca bhikkhusatni sammanneyya rjagahe vassa vasantni dhammaca vinayaca sagyitu, na aehi bhikkhhi rjagahe vassa vasitabbanti. Es atti.
Sutu me, vuso sagho, sagho imni pacabhikkhusatni sammannati rjagahe vassa vasantni dhammaca vinayaca sagyitu, na aehi bhikkhhi rjagahe vassa vasitabbanti. Yassyasmato khamati imesa pacanna bhikkhusatna sammuti rjagahe vassa vasantna dhammaca vinayaca sagyitu, na aehi bhikkhhi rjagahe vassa vasitabbanti, so tuhassa; yassa nakkhamati, so bhseyya.
Sammatni saghena imni pacabhikkhusatni rjagahe vassa vasantni dhammaca vinayaca sagyitu, na aehi bhikkhhi rjagahe vassa vasitabbanti, khamati saghassa, tasm tuh, evameta dhraymti (cava. 438).
Aya pana kammavc tathgatassa parinibbnato ekavsatime divase kat. Bhagav hi viskhapuamya paccsasamaye parinibbuto, athassa sattha suvaavaa sarra gandhamldhi pjayisu. Eva sattha sdhukanadivas nma ahesu. Tato sattha citakya aggin jhyi, sattha sattipajara katv sandhgraslya dhtupja karisti, ekavsati divas gat. Jehamlasukkapakkhapacamiyayeva dhtuyo bhjayisu. Etasmi dhtubhjanadivase sannipatitassa mahbhikkhusaghassa subhaddena vuhapabbajitena kata ancra rocetv vuttanayeneva ca bhikkh uccinitv aya kammavc kat. Imaca pana kammavca katv thero bhikkh mantesi vuso, idni tumhka cattlsa divas okso kato, tato para aya nma no palibodho atthti, vattu na labbh, tasm etthantare yassa rogapalibodho v cariyupajjhyapalibodho v mtpitupalibodho v atthi, patta v pana pacitabba, cvara v ktabba, so ta palibodha chinditv ta karaya karotti. Evaca pana vatv thero attano pacasatya parisya parivuto rjagaha gato. Aepi mahther attano attano parivre gahetv sokasallasamappita mahjana asssetukm ta ta disa pakkant. Puatthero pana sattasatabhikkhuparivro tathgatassa parinibbnahna gatgata mahjana asssessmti kusinryayeva ahsi. yasm nando yath pubbe aparinibbutassa, eva parinibbutasspi bhagavato sayameva pattacvaramdya pacahi bhikkhusatehi saddhi yena svatthi tena crika pakkmi. Gacchato gacchato panassa parivr bhikkh gaanapatha vtivatt. Tenyasmat gatagatahne mahparidevo ahosi Anupubbena pana svatthimanuppatte there svatthivsino manuss thero kira gatoti sutv gandhamldihatth paccuggantv bhante, nanda, pubbe bhagavat saddhi gacchatha, ajja kuhi bhagavanta hapetv gatatthti-dni vadamn parodisu. Buddhassa bhagavato parinibbnadivase viya mahparidevo ahosi. Tatra suda yasm nando aniccatdipaisayuttya dhammiykathya ta mahjana sapetv jetavana pavisitv dasabalena vasitagandhakui vanditv dvra vivaritv macapha nharitv papphoetv gandhakui sammajjitv miltamlkacavara chaetv macapha atiharitv puna yathhne hapetv bhagavato hitakle karaya vatta sabbamaksi. Kurumno ca nhnakohakasammajjana-udakupahpandiklesu gandhakui vanditv nanu bhagav, aya tumhka nhnaklo, aya dhammadesanklo, aya bhikkhna ovdadnaklo, aya shaseyyakappanaklo, aya mukhadhovanakloti-din nayena paridevamnova aksi, yath ta bhagavato guagamatarasautya patihitapemo ceva akhsavo ca anekesu ca jtisatasahassesu aamaasspakrasajanitacittamaddavo. Tamena aatar devat bhante, nanda, tumhe eva paridevamn katha ae asssessathti savejesi. So tass vacanena saviggahadayo santhambhitv tathgatassa parinibbnato pabhuti hnanisajjabahulatt ussannadhtuka kya samasssetu dutiyadivase khravirecana pivitv vihreyeva nisdi. Ya sandhya subhena mavena pahita mavaka etadavoca