Missakasamat
134. Laddhacandanasasagga-sugandhimalaynilo;
mandamyti bhtova, munindamukhamrut.
134. Laddhiccdi. Laddho candanatarna sasaggo paricayo tena sobhano gandho assti sugandh surabhi malaynilodakkhiapavamno munindassa mukhamrut bhtova tdisamuduttastalattasugandhasampattiy attano drataratt yti anuvattati. Mandanti gamanakriyvisesana.
134. Laddhiccdi. Laddhacandanasasaggasugandhimalaynilo pailaddhacandanatarusrasamavyena sobhanagandhasamanngato malayadesato gacchamnamluto munindamukhamrut buddhassa mukhasurabhivsitapavanato bhto iva tdisamudusurabhistalattassa attani asambhavato bhtova manda saika yti abhimukhametti. Candanna sasaggoti ca, laddho ca so candanasasaggoti ca, sobhano gandho yassti ca, laddhacandanasasaggena sugandhti ca, malayato gato aniloti ca, munindamukhato nikkhanto mrutoti ca viggaho. Mandanti kriyvisesana. Ettha tividhasamatya kokillpasavdiccditividhalakkhiyasspi mudhi v kevalehiccdin dassitalakkhaattayena tulyat supkavti.
135. Anihurakkharappy, sabbakomalanissa;
kicchamuccrapeta-byajan sukhumlat.
135. Sukhumlat kathyati anihurakkhareccdin. Anihurni apharusni akkharni vani pyni bahni yass s tath, nihurni appaknti pyaggahaena scita, tatoyeva sabbehi kevalehi komalehi sithilehi laghhi akkharehi nissa niggat kicchena dukkhena uccra tato apetni apagatni byajanni yass sti anuvaditv sukhumlat vidhyate.
135. Idni sukhumlata dasseti anihureccdin. Anihurakkharappy akakkasavaabahul sabbakomalanissa anihurakkharna yebhuyyaggahaatoyeva sakalasithilavaavirahit kicchamuccrapetabyajan dukkhuccrayavaehi vigata-akkharasamanngat sukhumlat nmti. Anihurni akkharni pyni bahni yassanti ca, sabbe ca te komal ceti ca, tehi nissati ca, kicchena uccrati ca, tehi apetnti ca, tni byajanni yassti ca viggaho. Niggahtgamo.
136. Passant rpavibhava, suant madhura gira;
caranti sdh sambuddha-kle keiparammukh.
136. Udharati passanticcdi. Rpavibhava rpasampatti passant madhura gira vca suant sdhavo keiparammukh kya nicchant carantti sambandho. Katthti ha sambuddhakleti.
136. Passanticcdin lakkhiyamudharati, ta vuttatthameva.
137. Alakravihnpi, sata sammukhatedis;
rohati visesena, ramay tadujjal.
137. Visihassadhammassa abhvepiminvopdeyo bandhoti ha alakreccdi. Alakrehi vihnpi edis sukhumlat sata paitajanna sammukhata abhimukhabhva vcgocaratta rohati upagacchati, kimuta-atthlakrlakitetyapisaddo. Tena sabhvavutydin alakrena ujjal ditt pana visesentisayena ramay manuti.
137. Alakreccdi. Edis evavidh sukhumlat alakravihnpi atthlakravirahitpi sata paavantna sammukhata abhimukhabhva tesa vacanavisayabhvanti attho rohati pputi. Tadujjal tena sabhvavuttivakavuttisambhtena atthlakrena jotamn visesena atisayena ramay manu hoti. Alakrehi vihnti ca, tena ujjalti ca viggaho.
138. Romacapicharacan, sdhuvdhitaddhan;
laantime munmeghu-mmad sdhu sikhval.
138. Tamudharati romaceccdin. Romac lomahas iva romac eva v, pichni barihni [parihrni (ka.)] tesa racan chattkrena vidhna yesa te tath, sdhti vdo vacana tasadisoyeva v, hito dhani keksakhto yesa te tath, munimeghena munisadisena munisakhtena v vridena ummad matt sdhusadis sdhu eva v sikhval mayr laanti llopet vicaranti, aamaa ramantti attho.
138. Atthlakrayuttasukhumlatamudharati romeccdin. Romacapicharacan lomahasasadis rom eva v pichna barihna racan chattkrena vitthravant sdhuvdhitaddhan sdhti vacanasadisehi sdhuvdehi v pavattakekninndehi samanngat munimeghummad munisadisena munisakhtena v meghena sajtamad ime sdhusikhval sajjanasadis sdhuno eva v mayr laanti llopet bhavantti. Ida asesavatthuvisaya samsarpaka amukhyapakkhe romac viya sdhuvdo viya muni viya sdhavo viyti ca, mukhyapakkhe picharacan viya hitaddhan viya megho viya sikhval viyti upacaritabba. Romac eva pichnti ca, tesa racan yesanti ca, sdhuiti vdoti ca, hito ca so dhani ceti ca, sdhuvdo hitaddhani yesanti ca, muni eva meghoti ca, tena ummadti ca, sdhavo eva sikhvalti ca vkya. Munmeghoti ettha dghatta chandnurakkhaattha.
139. Sukhumlattamattheva, padatthavisayampi ca;
yath matdisaddesu, kittisesdikittana.
139. Na kevala sukhumlat saddeva, atthepti dassetumha sukhumlattamiccdi. Atthevti vijjateva, ta tu anocityagmmdivajjan sambhavati. Yatheti tamudharati. Matdisaddesu vattabbesu kittisesdna saddna kittana kathana.
139. Aya sukhumlat na kevala saddeva, atthepti dassetu ha sukhumlattamiccdi. Sukhumlattamattheva padatthavisayampi ca padbhidheyyagocarampi sukhumlatta attheva, taca ocityahnagmmadosaparihrena sijjhati. Yathti tamudharati. Matdisaddesu vattabbesu kittisesdisaddna kittana kathananti. Mato iti-di yesa jvitakkhaya patto iccdnamiti ca, kittiseso iti-diyesa devatta gato, saggakyamalakartydnamiti ca viggaho.
140. Silihapadasasagga-
ramayagulayo;
sabandhagravo soya,
sileso nma ta yath.
140. Silesa dasseti siliheccdin. Silihna bandhalghavbhvena aamaa silihna padna sasaggena ramayo manuo guo tassa layo pavattihna. Bandhassa racanya gravo asithilat, saha tena vattatti sabandhagravoti anuvaditv soya sileso nmti vidhyate. Ta yathetyudharati. Yath aya sileso, tath aopi tdiso dahabbo, na tvayameveti ta yath saddassattho.
140. Idni silesa niddisati siliheccdin. Silihapadasasaggaramayagulayo hnakaradhi sannavana vinysahetu aamaanissitna padna samavyena manuaguassa pavattihnabhto sabandhagravo bandhagravasakhtaracanya asithilabhvena saha pavatto so aya bandho sileso nmti. Sileso nma bandhagravo, tappaipdakabandhopyettha silesoti vuccati. Silih ca te pad ceti ca, tesa sasaggoti ca, tena ramayoti ca, so eva guoti ca, tassa layoti ca, bandhassa guruno bhvoti ca, tena saha pavattatti ca vkya. Ta yath blinduiccdi.
141. Blinduvibbhamacchedi-nakharvalikantibhi;
s munindapadambhoja-kanti vo valitvata.
141. Blinduiccdi. Blinduno pacam [pacamcandassa (?)] Pacadasakalassa vibbhamo manoharatta, ta chindati slenti blinduvibbhamacchediyo pacamcandassa kalsannibhna nakharna nakhna valiyo tsa kantibhi sobhhi saha valit sayutt s, munindassa padniyeva ambhojni padumni tesa kanti. Vo tumhe smaena vadati. Avata playatu.
141. Blindupe kantibhi taruacandavilsavinsanasabhvasamanngatanakhapantisobhhi saha valit sayutt s munindapadambhojakanti s sambuddhapdapadumasobh vo tumhe avata rakkhatti. Blo ca so indu cti ca, tassa vibbhamoti ca, ta chindati slenti ca, nakhna valiyoti ca, tsa kantti ca, blinduvibbhamacchediyo ca t nakharvalikantiyo cti ca, munindassa padnti ca, tniyeva ambhojnti ca, tesa kantti ca viggaho.
142. Ukkasavanto yo koci,
guo yadi patyate;
udroya bhave tena,
santh bandhapaddhati.
142. Udrattamavadhrayamha ukkasavantoiccdi. Yo koci idameveti niyambhv guo cgtisaydiko ukkasavanto adhimatto yadi patyate viyate bandheti viyati bandhapaddhatti vakkhamnatt, aya udro bhaveti vidhi. Udroya hotu, ki tato siyti ha teniccdi. Tena ukkasavat guena bandhapaddhati racanakkamo nthabhtena udraguena saha vattatti santh, sampadvti [sampadvatti (?)] Vutta hoti.
142. Idni udrattamuddisati ukkaseccdin. Ukkasavanto atisayav yokoci guo cgtisaydiko saddvaliy paipdanyo nubhvo yadi patyate sace katthaci bandhe viyate, aya yathvuttaguo udro nma bhave. Tena ki payojananti ce? Bandhabandhati padvali tena ukkasavat guena santh sappatih hoti. Ukkaso assa atthti ca, nthena saha vattatti ca, bandhassa paddhatti ca viggaho.
143. Pdambhojarajolitta-gatt yetava gotama;
aho te jantavo yanti, sabbath nirajattana.
143. Tamudharati pdeccdin. Gotamti bhagavanta gottena lapati. Tava bhagavato pdambhojna rajni reavo, tehi littni upadehitni gattni yesanti viggaho. Ye jan te jantavo sabbappakrena rajolavenpyanupalittatt rajehi kilesasakhtehi niggat niraj, tesa bhvo nirajattana nikkilesabhva yanti ppuanti. Aho acchariya yato rajas litt nma sakilihyeva siyu, bhava pana pdarajas vilepane jane niraje karoti. Acchariya bhavato idanti attho.
143. Idni udharati pdambhojeccdin. Bho gotama ye satt tava tuyha pdambhojarajolittagatt pdapadumareulittamatthakanaldisarrvayavayutt te jantavo satt sabbath kilesasakhtarajojallehi anupalittatt sabbappakrena nirajattana vigatakilesarajobhva yanti ppuanti, aho acchariya. Rajolitt nma sakilih siyu, tva pana pdarajas upalittepi satte niraje karosti bhvo. Iha bhagavato ukkasaguo dpito hoti. Pdniyeva ambhojnti ca, tesa rajnti ca, tehi littni gattni yesanti ca, rajehi kilesehi niggatti ca, tesa bhvoti ca vkya.
144. Eva jinnubhvassa, samukkasotradissati;
paav vidhinnena, cintaye paramdisa.
144. Ko panettha ukkasavanto guo yena bandho santho siyti ce? ha evamiccdi. Evamiti jinnubhvassa sammsambuddhapabhvassa samukkaso atisayo dissati padissate atra bandhe, tasm jinnubhvena ukkasavat guena bandho santho siyti. Pakramimamaatrapi-atidisanto ha paavti-di. Paav pasampanno anena vidhin imin pakrena edisa evarpa para aa cintaye vitakkeyya.
144. Idni yathvuttaguanidassanaca sissnussanaca dasseti evamiccdin. Atra imissa anantaragthya eva yathvuttakkamena jinnubhvassa tathgatappabhvassa samukkaso dhikka dissati padissate, tasm jinnubhvasakhtena ukkasavat guena bandho santho bhaveyya. Paav pasatthaavanto anena vidhin imin kamena disa para aa cintaye kappeyya.
145. Udro sopi vieyyo,
ya pasatthavisesana;
yath ksaro ll-
hsa [hso (ka.)] hemagaddayo.
145. Aparamudrappakra dassetumha udroiccdi. Ya pasattha silghanya visesana updiyati, sopi na pana yathvuttova udro vieyyo. Yathetyudharati. Kya kattha saro, llya yutto hso, hema hemamayamagadanti samso, ta di yesanti bhirattho. disaddena kusumadmamaimekhaldna sagaho. Aya tu bandhapharusagmmapariccg sambhavati.
145. Aamapi udra dasseti udroccdin. Ya pasatthavisesana pasasanyavisesana hoti, sopi udroti vieyyo. Yathti tamudharati. Ksaro kya kato saro. Llhso llya yutto hso. Hemagaddayo suvaakeyr-iccdayoti. Katthya saroti ca, llya yutto hsoti ca, hema hemamaya agadanti ca, llhso ca hemagadacti ca, tni dni yesa kusumadmamaimekhaldnanti ca viggaho. Ayamudro bandhapharusagmmdidosapariccgena sijjhati.
146. Lokiyatthnatikkant,
kant sabbajannapi;
kanti nmtivuttassa,
vutt s parihrato.
Yath munindaiccdi. 146. Kanti kathayati lokiyiccdin. Loke vidito lokiyo, ta lokiya attha abhidheyya anatikkant anatt sabbesa kavnamitaresa v janna eva kant manohar kanti nmti vuccati. Aya pana saddaguo ativuttassa vkyadosassa pariccgena sambhavati. Tenha ativuttassti-di. Udharaattho heh vuttoyeva.
146. Idni kanti dasseti lokiyiccdin. Lokiyatthnatikkant loke pasiddhasaddatthamanatikkant sabbajanna sakalakavna kant manu kanti nma vuccate, s ativuttassa ativuttadosassa parihrato vutt dosaparihraparicchede kathit hoti. Ativuttadosaparihrato eva kantiy siddhatt tassa lakkhiyo eva etiss hotti adhippyo. Loke viditoti ca, so ca so attho ceti ca viggaho. Yathti kantiy udharaa dasseti munindaiccdi. Ta vuttameva.
147. Atthabyattbhidheyyass-
neyyat saddatotthato;
sya tadubhay neyya-
parihre padassit.
Yath marciccdi ca, manonurajanoccdi ca. 147. Atthabyatti byajayati atthabyattbhidheyyiccdin. Abhidheyyassa sambandha-atthassa saddato atthato v smatthiyato v aneyyat patti aath vagamo gatyantarbhv, yato vutta dullabhvagat sadda-smatthiyavilaghinti. Tamanuvaditv atthabyatti vidhyate. S pana bykianeyydidosavajjanya jyate. Tadubhay jt sya aneyyat neyyaparihre padassit paksit. Pahamadutiyodharaassattho vutto.
147. Idni atthabyatti dasseti atthabyatticcdin. Abhidheyyassa atthassa saddato atthato atthasmatthiyato ca aneyyat tattheva vijjamnatt saddassa atthassa v haritv vattabbassa abhvo atthabyatti nma, tadubhay tehi dvhi jt s aya aneyyatsakhat atthabyatti neyyaparihre neyyadosaparihrapadese padassit paksitti. Dullabhvagat sadda-smatthiyavilaghinti vuttatt atthapatti pana vin saddaca smatthiyaca aathnupalabbhatti iha saddato atthatoti vutta. Atthassa byatti pattti ca, natthi neyya haritabba assa abhidheyyassti ca, tassa bhvoti ca, te ca te ubho saddatth cti ca, te avayav etissti ca, neyyassa parihroti ca vkya. Idni yatheccdin dvippakrya atthabyattiy yathkkama udharaamanussreti mariccdigthdvayena, ta heh vuttameva.
Puna atthena yath
148. Sabhvmalat dhra,
mudh pdanakhesu te;
yato tevanatnanta-
moicchy jahanti no.
148. Puna dutiye tu dhrti mantana. Te tava pdanakhesu sabhvmalat pakatiparisuddhat mudh tucch. Kasmti ce? Yato yasm kra te pdanakh avanatassa sannatassa anantassa ngarjassa moino kirassa avanatna v naramarna anantna mona chy chaviyo no jahanti na pariccajanti, sachaviyo pana jahantti. Ettha nakhesu sachavitt pdanakhassa mona nirantarappambyabhicrnaramardna bhagavato pdravindavandana smatthiy phua gamyate.
148. Puna atthena yath sabhviccdi. Dhra te tava pdanakhesu sabhvmalat pakatiparisuddhat mudh tucch. Kasmti ce? Yato yasm te caraanakh avanatnantamoicchy pdnatassa anantangarjassa kirassa sambandhin, avanatna v anantna devamanussna mona chy kantiyo no jahanti na vijahanti, pakativaa pahya kirakantisadis te honti, tasm ettha candakiraasannibhna nakharasna sampe mona nakharashi amadditasakakantiyuttabhvampajjana tdisna nirantarappambhvbhvato khattiydna munindapdravindadvande nirantarappamo smatthiy vibhta gamyate. Sassa bhvoti ca, tena amalti ca, tesa bhvoti ca, pahamapakkhe avanato ca so ananto cti ca, tassa moti ca, tassa chyyoti ca, dutiyapakkhe anant ca te mo ceti ca, avanatna anantamoti ca, tesa chyyoti ca vkya.
149. Bandhasroti maanti, ya samaggpi viuno;
dassanvasara patto, samdhi nmaya guo.
149. Samdhiphala kiccha bandheccdi. Yanti ya samdhi bandhassa gajjapajjamissabhvassa sroti sabbassa jvita tapparyatt bandhassa samaggpi viuno sabbepi kavino maanti cintenti jnanti, aya samdhi nma samdhikhyo guo dassane paksane avasara oksa anottaratt parassa sampatto uddihnukkamenti.
149. Idni samdhayo niddisati bandhiccdin. Samagg api viuno sabbepi kavayo ya samdhi bandhasroti pajjagajjavimissasakhtassa bandhassa jvitamiti maanti, aya samdhi nma guo dassanvasara patto uddihnukkamena dassanoksa patto hoti. Bandhassa sroti ca, dassane avasaranti ca, ta pattoti ca viggaho.
150. Aadhammo tatoattha,
lokasmnurodhato;
samm dhyatecceso,
samdhti niruccati.
150. Kathamaya saddavohro bandhe samdhti vuccattyha aeccdi. Aassa vatthuno pakatpekkhya dhammo guo pasiddho, tato tasm mukhyavisay aattha amukhye visaye lokasmnurodhato lokappattyanuvattanena samm sdhu lokasmnuvattanameveha sdhutta dhyate ropyate, iti imin kraena eso evavidho dhammo samdhti niruccattidha samm dhyatti eva nharitv vuccatti attho.
150. Samdhti aya vohro bandhavisaye katha pavattatti sakya pahama nibbacana dassetu ha aiccdi. Yasm aadhammo samdhnassa visayabhta-amukhyato aassa mukhyavatthuno pasiddhaguo, tato mukhyavisayato aattha amukhyavisaye lokasmnurodhato lokavohramariydvirodhabhvena lokappattyanuvattaneneva samm dhyati hapyati, iti imin kraena eso yathvuttaguo samdhti niruccati vuccatti. Aassa dhammoti ca, lokassa smti ca, tass anurodhoti ca viggaho.