3. Naravaggavaan

227-228. Porisantni manussajtiy nmni. Mano ussannamassti manusso, satisrabhvabrahmacariyayogyatdiguavasena upacitamnas ukkahaguacitt, ke pana te? Jambudpavsino sattavises. Tenha bhagav thi, bhikkhave, hnehi jambudpak manuss uttarakuruke manusse adhiggahanti deve ca tvatise. Katamehi thi, sr satimanto idha brahmacariyavsoti [a. ni. 9.21]. Tath hi buddh bhagavanto paccekabuddh aggasvakamahsvakacakkavattino ca ae ca mahnubhv satt tattheva uppajjanti. Samnarpditya pana saddhi parittadpavshi itaramahdpavsinopi manusstveva payisti eke, apare pana bhaanti lobhdhi, alobhdhi ca sahitassa manassa ussadatya manuss, ye hi satt manussajtik, tesu visesato lobhdayo, alobhdayo ca ussad, te lobhdhi ussadatya apyamagga, alobhdhi ussadatya sugatimagga, nibbnagmimaggaca prenti, tasm lobhdhi, alobhdhi ca sahitassa manassa ussadatya parittadpavshi saddhi catumahdpavsino sattavises manussti vuccantti. Lokiy pana manuno apaccabhvena manussti vadanti, manu nma pahamakappiko lokamariydya dibhto hithitavidhyako sattna pituhniyo, yo ssane mahsammatoti vuccati, paccakkhato, paramparatya ca tassa ovdnussaniya hit tassa puttasadisatya manussti vuccanti, tato eva hi te mnav, manujti ca voharyanti, ussapaccayo. Manuno apacca mnuso, uso. Mara pacge, co, macco, pabbajjdin v tyapaccayo, dhtvantassa lopo ca. Tato yavatamiccdin co, dvitta. Manuno apacca mnavo. Mavopyatra, avo. Manumh jto manujo. N naye, netti naro, aro. Pusa posane, o, puretti v poso. Pura prae, so, ussotta, ralopo. Puntti pum, pu pavane, mo, siss. Puretti puriso, poriso ca, iso, rassassa dghatya priso ca. Ettha ca manussdipacaka itthiyampi vattate, nardayo tu pumeyeva visihaligatt. Tatra manussa mnusa manuja mavehi nadditt paccayo, ekasakralopo, manus, mnus, manuj, mav. Macc, itthiyamato paccayo.
Viddasupariyanta paite. Pa buddhi sajt assti paito, taratydi. Pai gatiya v, to. Bujjhatti budho. Vidati jntti vidv, vida e, vo, siss. Bh sattya, atthe vibhveti pakseti slenti vibhv, . Rgdayo sametti santo, to, sundaro anto avasnametassti v santo. Sundar pa yassa sappao. Kinnma na vindatti kovido, nerutto, ku ppa vindatti v kovido. Dh pa yassatthti so dhm, sobhana jhyatti sudh, jhe cintya. Jhassa dho, , sundar dh yassti v sudh. Kavi vae, i, itthiya kav ca, ku sadde v, i, kavi. Byajayatti byatto, aja gatiya, to. Bhujdnamanto no dvi ca. Visiho att yassti v byatto. Cakkha dassane, yu, vicakkhao, vicretti v vicakkhao, nerutto. Vigato srado etasmti visrado.
229. Medh dhra mati pa yassti medhv, v. Atisayamatiyuttatya matim. Paya yogato pao. Visesa jnti slenti vi, r. Vida e, uro, viduro [vid-o (ka.)]. Rpaccaye vid. Dhyog dhro, ro. Visihadassanaslatya vipass, . Dosa jntti dosa, r. Bujjhatti buddho, to. Du gatiya, a, ussvo [du gatiya abbo (sci)], dabbo. Vida e, dasu.
230-231. Mahilnta itthismae. Isu icchya, to, naddi. Smassa anto smanto, kesaveso, tayog smantin, in. Narassya nr, idamatthe o. Tihati gabbho yassa, s th. Dh dhrae v, vaavikro, . Bandha bandhane, , bandhassa vadhdeso ca [vdi 3], vadhsaddo suisbhariynampi vcako. Vana sambhattiya, to, ikrgamo ca. Aga gamanattho, yu, agan, visihanriyampi agan, tad kalyaganrlakkhaopeta pasattha hatthapddikamagamassatthti assatthyatthe ag kalye napaccayo [moggallna 4.92]. Virpesupi mado rgamado yass s pamad, visihanriyapyatra pamad, tad pakaho mado rpasobhaggajanito cetovikro yass s pamad. Rpalvayasampannatya sundar, visihyampi. Kamanyavuttitya kant, kamu kantiya, to. Kantiyog v kant, visihyampi. Ramayati vinodayati nyaka, s rama, nanddhi yu, naddi, visihyampi. Daya rakkhae, kammani to. Appa bala yass s abal, appatthoya akro. Mtuy gmo viya gmo yass s mtugmo, mt viya gacchatti v mtugmo, gamu gamane, o, mt viya gasatti v mtugmo, gasa adane, mo, mt viya gyatti v mtugmo, g sadde, mo. Mah viya suci asucimpi ltti mahil, mahantesu bahsupi rattacittesu ilati gacchatti v mahil, ila gamane, maha pjya v, iro, latta, , mahil. Mahelpyatra.
Tika visihanriyameva. Lala vilse, nanddhi yu. Lala icchyanti curdigaato v yu. Bhayapakati bhru, bh bhaye, ru, bhru atte janetthiyanti rabhaso. Atisayitakm kmin, kmo sigrarpo mado yasstthti in, sabbatreva. Vmalocan, bhvin, nitambin, rm-iccdnipi visihanrnmni.
Dvaya pahamavayasi vattamnya.
Ahavass bhave gor, dasavass tu kaak;
sampatte dvdase vasse, kumrtyabhidhyate [cintmaik 16.8].
Iha tvabhedopacrenekatta. Ae panhu kasaddoya pumunbhisambandhapubbake sampayoge nivattetti. Kumra kya, curdi, kumrayatti kumr, a, naddi, sakatthe ko, vun v siddho. Kamanyateti ka, kana dittikantigatsu, yo, nyassa atta, a, .
Yuvasaddato pipadikatoti, yuvati. Varitthipariyyasmaepi yuvatisaddo pakatyantaramatthti. Tara tarae, yu, utta, ca.
232. Sbhisek laddhbhisek rjitth mahes nma, maha pjya, kammani iso, isse, tato , mahatiyo rjitthiyo sati abhibhavatti v mahes, sa issariye, . Mahesito a rjanriyo bhoginiyo bhogayog, , in ca. Ynr purisassa saketa yti, s dhavatthin, abhisrikti coccate. Dhava pati atthayati icchatti dhavatthin, attha ycanicchsu, in, asatviseso. Sara gatiya, abhisarati saketanti, vu.
233. Chakka vesiya. Catusahikalkusalatya, slarpdimattya ca gayate dyate gaik, gaa sakhyne, vu. Veso kappo, tentisobhate, kammavesehi v icchyateti. Atisobhane, icchatthe v yapaccayo. Vaasampann ds vaads, dsimpi hi vaasampanna keci smik dhanalobhena gaika karonti. Nagara sobhetti nagarasobhin. Rpena upajvatti rppajvin. Atisayavesayuttatya ves.
Dvaya asatsmae. Kulni aati nsayatti kula. Bandhamanubandha kyatti bandhak, naddi.
234. Catukka uttamanriya. Varo roho soi yass s varroh. Uttamaguayog uttam. Soigravena mattagajo viya bandhanagmin mattaksin, kasa gatiya. Varavaayog varavain, in.
Ste sukhohasabbag, gimhe y sukhastal;
bhattu bhatt ca y nr, s bhave varavainti. Ruddo.
Dvaya akhaitacaritrya. Pati smikova kamanyo yass patibbat, patimhi vatamassti v patibbat. Asa bhuvi, anto, , dilopo. Sametti v sat, samu upasame, anto, .
Dvaya kmarattarjaputtdino kulassa niyatapatiya. Kulnurp itth kulitth, kula pleti rakkhatti kulaplik, vu.
235. Dvaya matabhattikya. Vigato dhavo bhatt yass vidhav. Pati suo naho yassti patisu.
Dvaya atticchya patyanvesiniya kaya. Pati varati gavesatti patimbar, dutiyylopo. Sayameva pati varatti sayambar, pahamylopo, vara patthanya.
Catukka vijtya. Vijan gabbhavimokkhane, to, vijyitthti vijt. S abhisave, to. Jta apacca putto etissti jtpacc. Pastva pastik, kapaccayo, ittaca.
236. Dvaya dtiya. Y pesyate, s dt, du gamane,ti, mhi dt. Sacrayati yathbhimatanti, vu.
Tika dsiya. Du kucchita asati bhakkhatti ds, , dyante tyti v ds, d dne, so, ca. Cia pesane, kammani o, . Kua udakakumbha dhretti kuadhrik, vu.
Dvaya subhsubhanirpiniya savarikdimhi. Vara gatiya, kattari in. Subhsubhassa ikkhaa nirpana yasstthti, i, sakatthe ko. Ime dve sadd tulyatth.
Y saya khattiyajti yassa kassaci bhariy, s khattiyn, khattiy ca. Khattiyasspacca khattiyn, no, . amhi khattiy.
237. Pajja aggisakkhipubbakatapigahitya bhariyya, aatra tpacr. Drayante yenti dro, dara vidrae, akattari ca krake saya o. Jyati putto yyti jy, jana janane, yo, janissa j ca, , jayatti v jy, ji jaye, yo, jissa j, , jy. Kala sakhyne, atto. Ghara netti ghara, atta. Bharitabbato bhariy, bhara bharae, yo. Piyyitabbato piy,p tappanakantsu, yo. Paja putta pletti pajpati, p plane,ti, tta, rassattaca Dvinna pra dutiy. Pahamo bhatt, bhariy dutiy. Smikassa pde paricaratti pdaparicrik, vu. Patin, pigahit, sahadhammintipi tassyeva nmni.
238. Tika sakhiya. Tesu tesu kiccesu saha khyati paksatti sakh, sahapubbo kh paksanakathanesu, . Ala bhsane pubbo, i. Vayas tuly vayas, tulye saya so [pini 4.4.91 sutte yapaccayo dissati].
Jarovuccati corassmiko, tassya jr, o, . Smika atikkamma aatra caratti, in.
239. Pume tti liganto tusaddo na pubba bhajate. Ara gamane, tu, arassutta. Ratiy jyatti rajo, tilopo. Puppha vikasane, puppha.
Tika rajassalya. Utuyogutun, in. Rajayog rajassal, salo. Pupphavantatya pupphavat. Thdhammin, av, attey, malin, utumat, udak-iccdnipi tass nmni.