Cetopariyaakathvaan
401. Pariytti sargdivibhgena paricchijja jnti. Tenha paricchindatti atthoti. Yesahi dhtna gati attho, buddhipi tesa attho. Parasattnanti ettha para-saddo aatthoti ha attna hapetv sesasattnanti, yath hi yo paro na hoti, so att. Yo att na hoti, so paroti. Sattnanti cettha rpdsu sattti satt. Tass pana paattiy saviakasantne niruhatt nicchandargpi satttveva vuccanti, bhtapubbagatiy v. Punti naraka, tattha galanti papatantti puggal, ppakrino. Itarepi sasre sasrino tasabhvntivattanato puggaltveva vuccanti. Tatasattanikyassa v tattha tattha upapattiy praato, aniccatvasena galanato ca puggalti nerutt. Etahti ettha hi-saddo hetu-attho. Yasm eta cetopariyaa dibbacakkhuavasena ijjhatti ta dibbacakkhua, etassa cetopariyaassa uppdane parikamma, tasm tena cetopariyaa uppdetukmena adhigatadibbacakkhuena bhikkhunti eva yojan ktabb Hadayarpanti na hadayavatthu, atha kho hadayamasapesi. Ya bahi kamalamakuasahna, anto kostakphalasadisanti vuccati, tahi nissya dni vuccamna lohita tihati. Hadayavatthu pana ima lohita nissya pavattatti. Katha pana dibbacakkhun lohitassa vaadassanena arpa citta pariyesatti ha yad hti-di. Katha pana somanassasahagatdicittavuttiy kammajassa lohitassa vividhavaabhvpattti? Ko v evamha kammajameva ta lohitanti catusantatirpasspi tattha labbhamnatt. Tenevha ida rpa somanassindriyasamuhnanti-di. Evampi ya tattha acittaja, tassa yathvuttavaabhedena na bhavitabbanti? Bhavitabba, sesatisantatirpna tadanuvattanato. Yath hi gamandsu cittajarpni utukammhrasamuhnarpehi anuvattyanti, aath kyassa desantaruppattiyeva na siy, evamidhpi cittajarpa sesatisantatirpni anuvattamnni pavattanti. Pasdakodhavelsu cakkhussa vaabhedpattiyeva ca tadatthassa nidassana dahabba. Pariyesantenti pahama tva anumnato a pesetv gavesantena. Cetopariyaahi uppdetukmena yogin heh vuttanayena rpvacaracatutthajjhna ahagasamanngata abhinhrakkhama katv dibbacakkhuassa lbh samno loka vahetv dibbena cakkhun parassa hadayamasapesi nissya pavattamnassa lohitassa vaadassanena idni imassa citta somanassasahagatanti v domanassasahagatanti v upekkhsahagatanti v nayagghavasenapi vavatthapetv pdakajjhna sampajjitv vuhya imassa citta jnmti parikamma ktabba. Klasatampi klasahassampi punappuna pdakajjhna sampajjitv vuhya tatheva paipajjitabba. Tasseva dibbacakkhun hadayalohitavaadassandividhin paipajjantassa idni cetopariyaa uppajjissatti ya tad pavattatti vavatthpita citta, ta rammaa katv manodvrvajjana uppajjati, tasmi niruddhe cattri, paca v javanni javanti. Tesa purimni ti, cattri v parikammdisamani kmvacarni, catuttha, pacama v appancitta rpvacaracatutthajjhnika. Tattha ya antena appancittena saddhi uppanna a, ida cetopariyaa. Tahi yatthnena parikamma kata, ta parassa citta paccakkhato paivijjhanta vibhventameva hutv pavattati rpa viya ca dibbacakkhua, sadda viya ca dibbasotaa. Tato para pana kmvacaracittehi sargdivavatthpana hoti nldivavatthpana viya. Evamadhigatassa pana cetopariyaassa thmagamanavidhnampi adhigamanavidhnasadisamevti ta dassetu tasm tenape thmagata ktabbanti vutta. Eva thmagate hti-di thmagatnisasadassana. Sabbampi kmvacaracittanti catupasavidhampi kmvacaracitta. Sabbampti pada rpvacarrpvacaracittanti etthpi netv sambandhitabba. Tena pacadasavidhampi rpvacaracitta, dvdasavidhampi arpvacaracittanti vutta hoti. Pajntti sargdipakrehi jnti, paccakkhato paivijjhatti adhippyo. Puthujjanavasenya abhikathti lokuttara citta idha anuddhaa. Tampi hi uparimo, sadiso v ariyo hehimassa, sadisassa ca cittampi pajnti eva. Tenha anuttara v cittanti-di. Sakamantoti ena upasakamanto. Ekaccahi citta atv parikammena vin tadaa citta jnanto citt citta sakamantoti vutto. Tenha vinpi hadayarpadassanenti. Hadayarpadassandividhna hi dikammikavasena vutta. Tenha vuttampi cetanti-di. Yattha katthacti pacavokrabhave, catuvokrabhavepi v. Na kato abhinuyogasakhto abhiniveso etenti akatbhiniveso, tassa, dikammikassti attho. Aya kathti loka vahetvti-din vuttaparikammakath. Avasesanti vuttvasesa. Eva avibhgena vutta vibhgato dassetu catubhmaka kusalbykata citta vtarganti ha. Tahi yonisomanasikrappaccayatahetukathi rgena sampayogsakbhvato vtarganti vattabbata labhati. Seskusalacittna rgena sampayogbhvato nattheva sargat, tanimittakatya pana siy tasahitatlesoti nattheva vtargatpti dukavinimuttatva yuttti vutta imasmi duke sagaha na gacchantti. Yadi eva padesika cetopariyaa pajjatti? Npajjati, dukantarapariypannatt tesa. Ye pana paipakkhabhve asatipi sampayogbhvo evettha pama ekacca-abykatna viyti seskusalacittnampi vtargata paijnanti te sandhyha keci pana ther tnipi sagahantti. Sadosadukepi iminva nayena attho veditabbo. Pipuggalikanayenti veikanayena, tadakusalacittesu viya lobhadosehi amissitassa mohasseva sabbhvatoti attho. Akusalamlasakhtesu saha mohenevti samoha pahamanaye, dutiyanaye pana saheva mohenti samohanti eva uttarapurimapadvadhraato dvsu nayesu bhedo veditabbo. Attan sampayutta thinamiddha anuvattanavasena gata pavatta thinamiddhnugata pacavidha sasakhrikkusalacitta sakhitta, rammae sakocanavasena pavattanato. Vuttanayena uddhaccnugata veditabba, ta pana uddhaccasahagata citta, yattha v uddhacca paccayavisesena thmajta hutv pavattati. Kilesavikkhambhanasamatthatya, vipulaphalatya, dghasantnatya ca mahantabhva gata, mahantehi v uracchandavriyacittapaehi gata paipannanti mahaggata. Avasesanti paritta-appama. Attna uttaritu samatthehi saha uttarehti sa-uttara. Uttianti uttara, loke apariypannabhvena lokato uttaranti lokuttara. Tato eva natthi etassa uttaranti anuttara. Upanijjhnalakkhaappattena samdhin sammadeva hitanti samhita. Tadagavimuttippatta kmvacarakusalacitta. Vikkhambhanavimuttippatta mahaggatacitta. Samucchedavimuttippatta maggacitta. Paippassaddhivimuttippatta phalacitta. Nissaraavimuttippattampi tadubhayameva. Kma knici paccavekkhaacittdni nibbnrammani honti, nissaraavimuttippattni pana na honti tdisakiccyogato. Piya gatasargdibhedavasena ceva tesa antarabhedavasena ca sabbappakrampi.
Cetopariyaakathvaan nihit.