Sutena v suta kiy, ki anariyatara tato.
153. Yo criyaruda bhse, anariyadhammavassito;
ubho so dhasate lok, idha ceva parattha ca.
154. Na majjetha yasa patto, na bydhe pattasasaya;
vyametheva kiccesu, savare vivarni ca.
155. Ye vuddh abbhatikkant, sampatt klapariyya;
idha dhamma caritvna, evate tidiva gat.
156. Ida sutv ksipati, dhammamattani playa;
dhatarahaca muchi, hasna pavaruttamanti.
Tattha upantasminti maraasantika upante. Klapariyyanti maraaklavra sampatt samn na bhsissma. Na hi dhammakathika bandhitv maraabhayena tajjetv dhamma suanti, ayutta te katanti. Migenti suhu sikkhpitena dpakamigena. Hantti hanati. Pakkhinti dpakapakkhin. Sutenti khema nibbhayanti vissutena dpakamigapakkhisadisena padumasarena. Sutanti paito citrakathti eva suta dhammakathika. Kiyti dhamma sossmti psabandhanena yo kieyya hiseyya bdheyya. Tatoti tesa kiriyato uttari aa anariyatara nma kimatthi. Ariyarudanti mukhena ariyavacana sundaravacana bhsati. Anariyadhammavassitoti kammena anariyadhamma avassito. Ubhoti devalok ca manussalok cti ubhayamh. Idha cevti idha uppannopi parattha uppannopi evarpo dvhi sugatilokehi dhasitv nirayameva upapajjati. Pattasasayanti jvitasasayampannampi dukkha patv na kilameyya. Savare vivarni cti attano chiddni dvrni savareyya pidaheyya. Vuddhti guavuddh pait. Abbhatikkantti ima manussaloka atikkant. Klapariyyanti maraaklapariyya patt hutv. Evateti eva ete. Idanti ida may vutta atthanissita vacana. Dhammanti paveiyadhammampi sucaritadhammampi. Ta sutv rj ha
157. harantudaka pajja, sanaca mahraha;
pajarato pamokkhmi, dhataraha yasassina.
158. Taca senpati dhra, nipua atthacintaka;
yo sukhe sukhito rao, dukkhite hoti dukkhito.
159. Ediso kho arahati, piamasntu bhattuno;
yathya sumukho rao, pasdhrao sakhti.
Tattha udakanti pdadhovana. Pajjanti pdabbhajana. Sukheti sukhamhi sati. Rao vacana sutv tesa sanni haritv tattha nisinnna gandhodakena pde dhovitv satapkena telena abbhajisu. Tamattha paksento satth ha
160. Phaca sabbasovaa, ahapda manorama;
maha ksikamatthanna, dhataraho upvisi.
161. Kocchaca sabbasovaa, veyyagghaparisibbita;
sumukho ajjhupvekkhi, dhatarahassanantar.
162. Tesa kacanapattahi, puth dya ksiyo;
hasna abhihresu, aggarao pavsitanti.
Tattha mahanti karaaparinihita. Ksikamatthannanti ksikavatthena atthata. Kocchanti majjhe sakhitta. Veyyagghaparisibbitanti byagghacammaparisibbita magaladivase aggamahesiy nisinnapha. Kacanapattehti suvaabhjanehi. Puthti bah jan. Ksiyoti ksirahavsino. Abhihresunti upanmesu. Aggarao pavsitanti ahasatapalasuvaaptiparikkhitta hasarao pakratthya ksira pesita nnaggarasabhojana. Eva upante pana tasmi ksirj tesa sampaggahattha saya suvaapti gahetv upanmesi. Te tato madhulje khditv madhurodakaca pivisu. Atha mahsatto rao abhihraca pasdaca disv paisanthramaksi. Tamattha paksento satth ha
163. Disv abhihaa agga, ksirjena pesita;
kusalo khattadhammna, tato pucchi anantar.
164. Kaccinnu bhoto kusala, kacci bhoto anmaya;
kacci rahamida phta, dhammena manussasi.
165. Kusalaceva me hasa, atho hasa anmaya;
atho rahamida phta, dhammena manussaha.
166. Kacci bhoto amaccesu, doso koci na vijjati;
kacci ca te tavatthesu, nvakakhanti jvita.
167. Athopi me amaccesu, doso koci na vijjati;
athopi te mamatthesu, nvakakhanti jvita.
168. Kacci te sdis bhariy, assav piyabhin;
puttarpayaspet, tava chandavasnug.
169. Atho me sdis bhariy, assav piyabhin;
puttarpayaspet, mama chandavasnug.
170. Kacci raha anuppa, akutoci-upaddava;
ashasena dhammena, samena manussasi.
171. Atho raha anuppa, akutoci-upaddava;
ashasena dhammena, samena manussaha.
172. Kacci santo apacit, asanto parivajjit;
no ce dhamma nirakatv, adhammamanuvattasi.
173. Santo ca me apacit, asanto parivajjit;
dhammamevnuvattmi, adhammo me nirakato.
174. Kacci nngata dgha, samavekkhasi khattiya;
kaccimatto madanye, paraloka na santasi.
175. Nha angata dgha, samavekkhmi pakkhima;
hito dasasu dhammesu, paraloka na santase.
176. Dna sla pariccga, ajjava maddava tapa;
akkodha avihisaca, khantica avirodhana.
177. Iccete kusale dhamme, hite passmi attani;
tato me jyate pti, smanassacanappaka.
178. Sumukho ca acintetv, visajji pharusa gira;
bhvadosamanaya, asmkya vihagamo.
179. So kuddho pharusa vca, nicchresi ayoniso;
ynasmesu na vijjanti, nayida paavatmivti.
Tattha disvti ta bahu aggapnabhojana disv. Pesitanti harpetv upanta. Khattadhammnanti pahamakraesu paisanthradhammna. Tato pucchi anantarti tasmi kle kacci nu, bhototi anupaipiy pucchi. T panet cha gth heh vuttatthyeva. Anuppanti kacci rahavsino yante ucchu viya na pesti pucchati. Akutoci-upaddavanti kutoci anupaddava. Dhammena samena manussasti kacci tava raha dhammena samena anussasi. Santoti sldiguasayutt sappuris. Nirakatvti chaetv. Nngata dghanti angata attano jvitapavatti kacci dghanti na samavekkhasi, yusakhrna parittabhva jnsti pucchati. Madanyeti madrahe rpdi-rammae. Na santasti na bhyasi. Ida vutta hoti kacci rpdsu kmaguesu amatto appamatto hutv dndna kusalna katatt paraloka na bhyasti. Dasasti dasasu rjadhammesu. Dndsu dasavatthuk cetan dna, pacasladasaslni sla deyyadhammacgo pariccgo, ujubhvo ajjava, mudubhvo maddava, uposathakamma tapo, mettpubbabhgo akkodho, karupubbabhgo avihis, adhivsan khanti, avirodho avirodhana. Acintetvti mama ima guasampatti acintetv. Bhvadosanti cittadosa. Anayti ajnitv. Asmkahi cittadoso nma natthi, yamesa jneyya, ta ajnitvva pharusa kakkhaa gira vissajjesi. Ayonisoti anupyena. Ynasmesti yni vajjni amhesu na vijjanti, tni vadati. Nayidanti tasmssa ida vacana paavata iva na hoti, tenesa mama na paito viya upahti. Ta sutv sumukho may guasampannova rj apasdito, so me kuddho, khampessmi nanti cintetv ha
180. Atthi me ta atisra, vegena manujdhipa;
dhatarahe ca baddhasmi, dukkha me vipula ahu.
181. Tva no pitva puttna, bhtna dharariva;
asmka adhipannna, khamassu rjakujarti.
Tattha atisranti pakkhalita. Vegenti aha eta katha kathento vegena sahas kathesi. Dukkhanti cetasika dukkha mama vipula ahosi, tasm kodhavasena ya may vutta, ta me khamatha, mahrjti. Puttnanti tva amhka puttna pit viya. Dhararivti pabhtna patih pathav viya tva amhka avassayo. Adhipannnanti dosena apardhena ajjhotthana khamassti ida so san oruyha pakkhehi ajali katv ha. Atha na rj ligitv dya suvaaphe nisdpetv accayadesana paiggahanto ha
182. Eta te anumodma, ya bhva na nighasi;
khila pabhindasi pakkhi, ujukosi vihagamti.
Tattha anumodmti eta te dosa khamma. Yanti yasm tva attano cittapaicchannabhva na nighasi. Khilanti cittakhila cittakhuka. Idaca pana vatv rj mahsattassa dhammakathya sumukhassa ca ujubhve pasditv pasannena nma pasannkro ktabboti ubhinnampi tesa attano rajjasiri niyydento ha
183. Ya kici ratana atthi, ksirjanivesane;
rajata jtarpaca, mutt veuriy bah.
184. Maayo sakhamutt ca, vatthaka haricandana;
ajina dantabhaaca, loha kyasa bahu;
eta dadmi vo vitta, issara vissajmi voti.
Tattha muttti viddhviddhamutt. Maayoti maibhaakni. Sakhamutt cti dakkhivaasakharatanaca malakavaamuttaratanaca. Vatthakanti sukhumaksikavatthni. Ajinanti ajinamigacamma. Loha kyasanti tambalohaca kalohaca. Issaranti kacanamlena setacchattena saddhi dvdasayojanike brasinagare rajja. Evaca pana vatv ubhopi te setacchattena pjetv rajja paicchpesi. Atha mahsatto ra saddhi sallapanto ha
185. Addh apacit tyamh, sakkat ca rathesabha;
dhammesu vattamnna, tva no cariyo bhava.
186. cariya manut, tay anumat maya;
ta padakkhiato katv, ti passemurindamti.
Tattha dhammesti kusalakammapathadhammesu. cariyoti tva amhehi byattataro, tasm no cariyo hoti, apica dasanna rjadhammna kathitatt sumukhassa dosa dassetv accayapaiggahaassa katattpi tva amhka cariyova, tasm idnipi no crasikkhpanena cariyo bhavti ha. Passemurindamti passemu arindama. So tesa gamana anujni, bodhisattassapi dhamma kathentasseva arua uhahi. Tamattha paksento satth ha
187. Sabbaratti cintayitv, mantayitv yathkatha;
ksirj anusi, hasna pavaruttamanti.
Tattha yathkathanti yakici attha tehi saddhi cintetabba mantetabbaca, sabba ta cintetv ca mantetv cti attho. Anusti gacchathti anusi. Eva tena anuto bodhisatto rjna appamatto dhammena rajja krehti ovaditv pacasu slesu patihpesi. Rj tesa kacanabhjanehi madhuljaca madhurodakaca upanmetv nihithrakicce gandhamldhi pjetv bodhisatta suvaacakoakena saya ukkhipi, khem dev sumukha ukkhipi. Atha ne shapajara ugghetv sriyuggamanavelya gacchatha sminoti vissajjesu. Tamattha paksento satth ha
188. Tato raty vivasne, sriyuggamana pati;
pekkhato ksirjassa, bhavan te vighisunti.
Tattha vighisunti ksa pakkhandisu. Tesu mahsatto suvaacakoakato uppatitv kse hatv m cindayi, mahrja, appamatto amhka ovde vatteyysti rjna samasssetv sumukha dya cittakameva gato. Tnipi kho navuti hasasahassni kacanaguhato nikkhamitv pabbatatale nisinnni te gacchante disv paccuggantv parivresu. Te tigaaparivut cittakatala pavisisu. Tamattha paksento satth ha
189. Te aroge anuppatte, disvna parame dije;
kekti makaru has, puthusaddo ajyatha.
190. Te patt pamuttena, bhattun bhattugrav;
samant parikirisu, aaj laddhapaccayti.
Eva parivretv ca pana te has katha muttosi, mahrjti pucchisu. Mahsatto sumukha nissya muttabhva sayamarjaluddaputtehi katakammaca kathesi. Ta sutv tuh hasaga sumukho senpati ca rj ca luddaputto ca sukhit niddukkh cira jvantti hasu. Tamattha paksento satth ha
191. Eva mittavata atth, sabbe honti padakkhi;
has yath dhatarah, tisaghamupgamunti.
Ta cahasajtake vuttatthameva. Satth ima dhammadesana haritv na, bhikkhave, idneva, pubbepi nando mamatthya attano jvita pariccajti vatv jtaka samodhnesi tad luddaputto channo ahosi, khem dev, khem bhikkhun, rj sriputto, sumukho nando, sesaparis buddhaparis, dhatarahahasarj pana ahameva ahosinti.
Mahhasajtakavaan dutiy.