Uddhapd avasirti eva tesu tesu nirayesu samparivattitv punappuna patamne sandhyha. Ativattroti pharusavchi atikkamitv vattro. Mahnirayesu kira yebhuyyena dhammikasamaabrhmaesu katpardhva paccanti, tasm evamha. Te bhnahunoti te isna ativattro attano vuhiy hatatt bhnahuno kohsakat macch viya paccanti. Asakheyyeti gaetu asakkueyye. Kibbisakrinoti druakammakrino. Nikkhamanesinoti niray nikkhamana esantpi gavesantpi nikkhamanadvra ndhigacchanti. Puratthimenti yad ta dvra apruta hoti, atha tadabhimukh dhvanti, tesa tattha chavi-dni jhyanti. Dvrasampa pattnaca tesa ta pidhyati, pacchimadvra apruta viya khyati. Esa nayo sabbattha. Na sdhurpeti vuttappakra sappa viya sdhurpe isayo na sde, na pharusavacanena kyakammena v ghaento upagaccheyya. Kikra? Saatna tapassna sditatt ahasu mahnirayesu mahdukkhassa anubhavitabbatt.
Idni ye rjno tathrpe sdetv ta dukkha patt, te dassetu atikyoti-dimha. Tattha atikyoti balasampanno mahkyo. Mahisssoti mahdhanuggaho. Kekakdhipoti kekakarahdhipati. Sahassabhti pacahi dhanuggahasatehi bhusahassena ropetabba dhanu ropanasamatthatya sahassabhu. Vibhavagatoti vinsa patto. Vatthni pana sarabhagajtake (j. 2.17.50 dayo) vitthritni. Upahacca mananti attano citta padsetv. Mtagasminti mtagapaite. Vatthu mtagajtake (j. 1.15.1 dayo) vaita. Kahadpyansajjti kahadpyana sajja. Yamasdhananti nirayaplakarao pavattahna. Vatthu ghaapaitajtake (j. 1.10.165 dayo) vitthrita Isinti kapilatpasena. Pvekkhti paviho. Ceccoti cetiyarj. Hnattoti parihnattabhvo antarahita-iddhi. Pattapariyyanti pariyya maraakla patv. Vatthu cetiyajtake (j. 1.8.45 dayo) kathita.
Tasm hti yasm cittavasiko hutv issu aparajjhitv ahasu mahnirayesu paccati, tasm hi. Chandgamananti chanddicatubbidhampi agatigamana. Paduhenti kuddhena. Gant so niraya adhoti so tena adhogamaniyena kammena adhonirayameva gacchati. Piya pana nirayussadanti likhita, tassa ussadaniraya gacchatti attho. Vuheti vayovuhe ca guavuhe ca. Anapaccti bhavantarepi apacca v dyda v na labhantti attho. Tlavatthti dihadhammepi chinnamlatlo viya mahvinsa patv niraye nibbattanti. Yo ca pabbajita hantti yo blajano samaa hanati. Cirarattyti cira kla.
Eva mahsatto isivihehakna paccananiraye dassetv upari adhammikarjna paccananiraye dassento yo cti-dimha. Tattha rahaviddhasanoti chanddivasena gantv rahassa viddhasano. Accisaghaparetoti accisamhaparikkhitto. Tejobhakkhassti aggimeva khdantassa. Gattnti tigvute sarre sabbagapaccagni. Lomehi ca nakhehi cti etehi saddhi sabbni ekajlni honti. Tuttatoti nejakraa kriyamno tuttehi viddho ngo yath nadati.
Eva mahsatto adhammikarjna paccananiraye dassetv idni pitughtakdna paccananiraye dassetu yo lobhti-dimha. Tattha lobhti yasadhanalobhena. Dos vti duhacittatya v. Nittacanti lohakumbhiya bahni vasasahassni pakka nharitv tigvutamassa sarra nittaca katv jalitya lohapathaviya ptetv tihehi ayaslehi koetv cuavicua karonti. Andha karitvti, mahrja, ta pitughtaka nirayapl jalitalohapathaviya uttna ptetv jalitehi ayaslehi akkhni bhinditv andha karitv mukhe uha muttakarsa pakkhipitv pallapha viya na parivattetv kappena sahite khre loha-udake nimujjpenti. Tatta pakkuthitamayoguacti puna pakkuthita gthakalalaceva jalita-ayoguaca khdpenti. So pana ta hariyamna disv mukha pidheti. Athassa dghe ciratpite jalamne phle dya mukha vikkhambhetv vivaritv rajjubaddha ayabalisa khipitv jivha nharitv tasmi vivae mukhe ta ayogua sampavisanti pakkhipanti. Rakkhasti nirayapl.
Sm cti, mahrja, tassa pitughtakassa jivha balisena nikkahitv ayasakhi pathaviya nhata jivha sm so sabalava sunakh ca lohatu gijjh ca kkolasagh ca ae ca nnappakr saku samgantv vudhehi chindant viya vibhajja kkapadkrena kohse katv vipphandamna salohita vighsa khdant viya satte bhakkhayantti attho. Ta dahatlanti ta pitughtaka jhyamnatla viya jalitasarra. Paribhinnagattanti tattha tattha paribhinnagatta. Nippothayantti jalitehi ayamuggarehi paharant. Rat hi tesanti tesa nirayaplna s rati k hoti. Dukhino pantareti itare pana nerayikasatt dukkhit honti. Pettightinoti pitughtak. Iti ima pitughtakna paccananiraya disv rj bhtatasito ahosi.
Atha na mahsatto samasssetv mtughtakna paccananiraya dassesi. Yamakkhayanti yamanivesana, nirayanti attho. Attakammaphalpagoti attano kammaphalena upagato. Amanussti nirayapl. Hantra janayantiyti mtughtaka. Vlehti ayamakacivlehi vehetv ayayantena payanti. Tanti ta mtughtaka. Pyentti tassa piyamnassa ruhira gaitv ayakapalla preti. Atha na yantato nharanti, tvadevassa sarra pkatika hoti. Ta pathaviya uttna nipajjpetv vilna tambaloha viya pakkuthita lohita pyenti. Ogayha tihatti ta bahni vassasahassni ayayantehi petv jegucche duggandhe paikle mahante gthakalala-ve khipanti, so ta rahada ogayha oghitv tihati. Atikyti ekadoikanvappamasarr. Ayomukhti ayascimukh. Chavi bhetvnti chavimdi katv yva ahimpi bhetv ahimijampi khdanti. Sagiddhti gadhit mucchit. Na kevalaca khdanteva, adhomaggdhi pana pavisitv mukhdhi nikkhamanti, vmapassdhi pavisitv dakkhiapassdhi nikkhamanti, sakalampi sarra chiddvachidda karonti, so tattha atidukkhapareto viravanto paccati. So cti so mtughtako ca ta sataporisa niraya patto sassako nimuggova hoti, taca kuapa samant yojanasata ptika hutv vyati. Mtughoti mtughtako.
Eva mahsatto mtughtakna paccananiraya dassetv puna gabbhaptakna paccananiraya dassento gthamha. Khuradhramanukkammti khuradhraniraya atikkamitv. Tattha kira nirayapl mahantamahante khure upari dhre katv santharanti, tato yhi gabbhaptanakharabhesajjni pivitv gabbh ptit, t gabbhaptiniyo itthiyo jalitehi vudhehi pothent anubandhanti, t tikhiakhuradhrsu khakhaik hutv punappuna uhya ta durabhisambhava khuradhraniraya akkamantiyo atikkamitv nirayaplehi anubaddh dugga duratikkama visama vetarai nadi patanti. Tattha kammakraa nimijtake (j. 2.22.421 dayo) vi bhavissati.
Eva gabbhaptinna niraya dassetv mahsatto yattha paradrik ca aticriniyo ca patant paccanti, ta kaakasimbaliniraya dassento ayomayti-dimha. Tattha ubhato abhilambantti vetaraiy ubhosu tresu tsa simbalna skh olambanti. Te accimantoti te pajjalitasarr satt accimanto hutv tihanti. Yojananti tigvuta tesa sarra, tato uhitajlya pana saddhi yojana-ubbedh honti. Ete vajantti te paradrik satt nnvidhehi vudhehi koiyamn ete simbaliniraye abhiruhanti. Te patantti te bahni vassasahassni rukkhaviapesu lagg jhyitv puna nirayaplehi vudhehi vihat vivatt hutv parivattitv adhossak patanti. Puthti bah. Vinividdhagti tesa tato patanakle heh ayapathavito slni uhahitv tesa matthaka paicchanti, tni tesa adhomaggena nikkhamanti, te eva slesu viddhasarr ciraratt sayanti. Dghanti supinepi nidda alabhant dgharatta jaggantti attho. Raty vivasneti rattna accayena, cirakltikkamenti attho Pavajjantti sahiyojanika jalita lohakumbhi kappena sahita jalitatambaloharasapua lohakumbhi nirayaplehi khitt paccanti. Dusslti paradrik.
Eva mahsatto paradrika-aticrikna paccanasimbaliniraya dassetv ito para smikavattasassusasuravattdni aprentna paccanahna paksento y cti-dimha. Tattha atimaatti bhisajtake (j. 1.14.78 dayo) vutta smikavatta akaront atikkamitv maati. Jeha vti smikassa jehabhtara. Nanandaranti smikassa bhagini. Etesampi hi aatarassa hatthapdapihiparikammanhpanabhojandibheda vatta aprent tesu hirottappa anupahapent te atimaati nma, spi niraye nibbatti. Vakenti tass smikavattdna apariprikya smikdayo akkositv paribhsitv niraye nibbattya lohapathaviya nipajjpetv ayasakun mukha vivaritv balisena jivhagga nibbahanti, rajjubandhanena sabandhana kahanti. Kiminanti kimibharita. Ida vutta hoti mahrja, so nerayikasatto eva nikkahita attano bymena bymamatta jivha vudhehi koitakoitahne sajtehi mahdoippamehi kimhi bharita passati. Vipetu na sakkotti nirayaple ycitukmopi kici vattu na sakkoti. Tpaneti eva s tattha bahni vassasahassni paccitv puna tpanamahniraye paccati.
Eva mahsatto smikavattasassusasuravattdni aprentna paccananiraya dassetv idni skarikdna paccananiraye dassento orabbhikti-dimha Tattha avae vaakrakti pesuakrak. Khranadinti ete orabbhikdayo etehi satti-dhi haamn vetarai nadi patantti attho. Sesni orabbhikdna paccanahnni nimijtake vi bhavissanti. Kuakrti kavinicchayassa ceva tulkdnaca krake sandhyeta vutta. Tattha kavinicchayakaakrakaka-agghpanikna paccananiray nimijtake vi bhavissanti. Vantanti vamitaka. Durattnanti duggatattabhvna. Ida vutta hoti mahrja, te durattabhv satt ayakehi matthake bhijjamne vamanti, tato ta vanta jalita-ayakapallehi tesu ekaccna mukhe khipanti iti te paresa vanta bhujanti nma. Bheraakti sigl. Vipphandamnanti adhomukha nipajjpita nikkahitajivha ito cito ca vipphandamna. Migenti okacrakamigena. Pakkhinti tathrpeneva. Gant teti gantro te. Nirayussadanti ussadaniraya. Piya pana niraya adhoti likhita. Aya pana nirayo nimijtake vi bhavissatti.
Iti mahsatto ettake niraye dassetv idni devalokavivaraa katv rao devaloke dassento ha
133. Santo ca uddha gacchanti, sucienidha kammun;
suciassa phala passa, sa-ind dev sabrahmak.
134. Ta ta brmi mahrja, dhamma rahapat cara;
tath rja carhi dhamma, yath ta sucia nnutappeyya pacchti.
Tattha santoti kydhi upasant. Uddhanti devaloka. Sa-indti tattha tattha indehi saddhi. Mahsatto hissa ctumahrjdike deve dassento, mahrja, ctumahrjike deve passa, cattro mahrjno passa, tvatise passa, sakka passti eva sabbepi sa-indake sabrahmake ca deve dassento idampi suciassa phala idampi phalanti dassesi. Ta ta brmti tasm ta bhami. Dhammanti ito pahya ptiptdni paca verni pahya dndni puni karohti. Yath ta sucia nnutappeyyti yath ta dndipuakamma sucia pitughtakammapaccaya vippaisra paicchdetu samatthatya ta nnutappeyya, tath ta sucia cara, bahu pua karohti attho.
So mahsattassa dhammakatha sutv tato pahya asssa pailabhi. Bodhisatto pana kici kla tattha vasitv attano vasanahnaeva gato.
Satth ima dhammadesana haritv na, bhikkhave, idneva, pubbepesa may asssitoyevti vatv jtaka samodhnesi tad rj ajtasattu ahosi, isigao buddhaparis, sakiccapaito pana ahameva ahosinti.

Sakiccajtakavaan dutiy.

Jtakuddna
Atha sahiniptamhi, sutha mama bhsita;
jtakasavhayano pavaro, soaka-arindamasavhayano;
tath vuttarathesabhakiccavaroti.

Sahiniptavaan nihit.