4. Kulvakavaggo

[31] 1. Kulvakajtakavaan

Kulvakti ida satth jetavane viharanto aparissvetv pnya pta bhikkhu rabbha kathesi. Svatthito kira dve sahyak daharabhikkh janapada gantv ekasmi phsukahne yathjjhsaya vasitv sammsambuddha passissmti puna tato nikkhamitv jetavanbhimukh pyisu. Ekassa hatthe parissvana atthi, ekassa natthi. Dvepi ekato pnya parissvetv pivanti. Te ekadivasa vivda akasu. Parissvanasmiko itarassa parissvana adatv sayameva pnya parissvetv pivi, itaro pana parissvana alabhitv pipsa sandhretu asakkonto aparissvetv pnya pivi. Te ubhopi anupubbena jetavana patv satthra vanditv nisdisu. Satth sammodanya katha kathetv kuto gatatthti pucchi. Bhante, maya kosalajanapade ekasmi gmake vasitv tato nikkhamitv tumhka dassanatthya gatti. Kacci pana vo samagg gatatthti? Aparissvanako ha aya, bhante, antarmagge may saddhi vivda katv parissvana ndsti. Itaropi ha aya, bhante, aparissvetvva jna sapaka udaka pivti. Sacca kira tva bhikkhu jna sapaka udaka pivti? ma, bhante, aparissvita udaka pivinti Satth bhikkhu pubbe pait devanagare rajja krent yuddhaparjit samuddapihena palyant issariya nissya pavadha na karissmti tva mahanta yasa pariccajitv supaapotakna jvita datv ratha nivattayisti vatv atta hari.
Atte magadharahe rjagahe eko mgadharj rajja kresi. Tad bodhisatto yath etarahi sakko purimattabhve magadharahe macalagmake nibbatti, eva tasmiyeva macalagmake mahkulassa putto hutv nibbatti. Nmaggahaadivase cassa maghakumrotveva nma akasu. So vayappatto maghamavoti payittha. Athassa mtpitaro samnajtikakulato drika nayisu. So puttadhthi vahamno dnapati ahosi, paca slni rakkhati. Tasmica gme tettiseva kulni honti, tepi tettisa kul manuss ekadivasa gmamajjhe hatv gmakamma karonti. Bodhisatto hitahne pdehi pasu viyhitv ta padesa ramaya katv ahsi, athao eko gantv tasmi hne hito. Bodhisatto apara hna ramaya katv ahsi, tatrpi ao hito. Bodhisatto aparampi aparampti sabbesampi hitahna ramaya katv aparena samayena tasmi hne maapa kresi, maapampi apanetv sla kresi, tattha phalaksanni santharitv pnyaci hapesi.
Aparena samayena tepi tettisajan bodhisattena samnacchand ahesu. Te bodhisatto pacasu slesu patihpetv tato pahya tehi saddhi puni karonto vicarati. Tepi teneva saddhi puni karont klasseva vuhya vsipharasumusalahatth catumahpathdsu musalena pse ubbattetv pavaenti, ynna akkhapaightarukkhe haranti, visama sama karonti, setu attharanti, pokkharaiyo khaanti, sla karonti, dnni denti, slni rakkhanti. Eva yebhuyyena sakalagmavsino bodhisattassa ovde hatv slni rakkhisu.
Atha nesa gmabhojako cintesi aha pubbe etesu sura pivantesu ptiptdni karontesu cikahpadivasena ceva daabalivasena ca dhana labhmi, idni pana magho mavo sla rakkhpeti, tesa ptiptdni ktu na deti, idni pana te paca slni na rakkhpessmti kuddho rjna upasakamitv deva, bah cor gmaghtdni karont vicarantti ha. Rj tassa vacana sutv gaccha, te nehti ha. So gantv sabbepi te bandhitv netv nt, deva, corti rao rocesi. Rj tesa kamma asodhetvva hatthin ne maddpethti ha. Tato sabbepi te rjagae nipajjpetv hatthi nayisu. Bodhisatto tesa ovda adsi tumhe slni vajjetha, pesuakrake ca rae ca hatthimhi ca attano sarre ca ekasadisameva metta bhvethti. Te tath akasu. Atha nesa maddanatthya hatthi upanesu. So upanyamnopi na upagacchati, mahvirava viravitv palyati. Aa aa hatthi nayisu, tepi tatheva palyisu.
Rj etesa hatthe kici osadha bhavissatti cintetv vicinathti ha. Vicinant adisv natthi, devti hasu. Tena hi kici manta parivattessanti, pucchatha ne atthi vo parivattanamantoti? Rjapuris pucchisu, bodhisatto atthti ha. Rjapuris atthi kira, devti rocayisu, rj sabbepi te pakkospetv tumhka jnanamanta kathethti ha. Bodhisatto avoca deva, ao amhka manto nma natthi, amhe pana tettisamatt jan pa na hanma, adinna ndiyma, micchcra na carma, musvda na bhama, majja na pivma, metta bhvema, dna dema, magga sama karoma, pokkharaiyo khama, sla karoma, aya amhka manto ca parittaca vuhi cti. Rj tesa pasanno pesuakrakassa sabba gehavibhava taca tesayeva dsa katv adsi, ta hatthica gmaca tesayeva adsi.
Te tato pahya yathruciy puni karont catumahpathe mahanta sla kressmti vahaki pakkospetv sla pahapesu. Mtugmesu pana vigatacchandatya tass slya mtugmna patti ndasu. Tena ca samayena bodhisattassa gehe sudhamm, citt, nand, sujti catasso itthiyo honti. Tsu sudhamm vahakin saddhi ekato hutv bhtika, imiss slya ma jehika karohti vatv laja adsi. So sdhti sampaicchitv pahamameva kaikrukkha sukkhpetv tacchetv vijjhitv kaika nihpetv vatthena palivehetv hapesi. Atha sla nihpetv kaikropanakle aho, ayy, eka na sarimhti ha. Ki nma, bhoti. Kaik laddhu vaatti. Hotu harissmti? Idni chinnarukkhena ktu na sakk, pubbeyeva chinditv tacchetv vijjhitv hapitakaik laddhu vaatti. Idni ki ktabbanti? Sace kassaci gehe nihpetv hapit vikkyikakaik atthi, s pariyesitabbti. Te pariyesant sudhammya gehe disv mlena na labhisu. Sace ma slya pattika karotha, dassmti vutte na maya mtugmna patti damhti hasu.
Atha ne vahak ha ayy, tumhe ki kathetha, hapetv brahmaloka aa mtugmarahitahna nma natthi, gahatha kaika, eva sante amhka kamma niha gamissatti. Te sdhti kaika gahetv sla nihpetv sanaphalakni santharitv pnyaciyo hapetv ygubhatta nibandhisu. Sla pkrena parikkhipitv dvra yojetv antopkre vluka kiritv bahipkre tlapantiyo ropesu. Cittpi tasmi hne uyyna kresi, pupphpagaphalpagarukkho asuko nma tasmi natthti nhosi. Nandpi tasmiyeva hne pokkharai kresi pacavaehi padumehi sachanna ramaya. Suj na kici aksi.
Bodhisatto mtu upahna pitu upahna kule jehpacyikakamma saccavca apharusavca apisuavca maccheravinayanti imni satta vatapadni pretv
Mtpettibhara jantu, kule jehpacyina;
saha sakhilasambhsa, pesueyyappahyina.
Maccheravinaye yutta, sacca kodhbhibhu nara;
ta ve dev tvatis, hu sappuriso itti. (Sa. ni. 1.257)

Eva pasasiyabhva pajjitv jvitapariyosne tvatisabhavane sakko devarj hutv nibbatti, tepissa sahy tattheva nibbattisu. Tasmi kle tvatisabhavane asur paivasanti. Sakko devarj ki no sdhraena rajjenti asure dibbapna pyetv matte samne pdesu ghpetv sinerupabbatapde khippesi. Te asurabhavanameva samppuisu.

Asurabhavana nma sinerussa hehimatale tvatisadevalokappamameva, tattha devna pricchattako viya cittapali nma kappahiyarukkho hoti. Te cittapaliy pupphitya jnanti nya amhka devaloko, devalokasmihi pricchattako pupphatti. Atha te jarasakko amhe matte katv mahsamuddapihe khipitv amhka devanagara gahi, te maya tena saddhi yujjhitv amhka devanagarameva gahissmti kipillik viya thambha sineru anusacaramn uhahisu. Sakko asur kira uhitti sutv samuddapiheyeva abbhuggantv yujjhamno tehi parjito diyahayojanasatikena vejayantarathena dakkhiasamuddassa matthakena palyitu raddho. Athassa ratho samuddapihena vegena gacchanto simbalivana pakkhanto, tassa gamanamagge simbalivana naavana viya chijjitv chijjitv samuddapihe patati. Supaapotak samuddapihe paripatant mahvirava ravisu. Sakko mtali pucchi samma mtali, ki saddo nmesa, atikruaravo vattatti? Deva, tumhka rathavegena vicuite simbalivane patante supaapotak maraabhayatajjit ekavirava viravantti.
Mahsatto samma mtali, m amhe nissya ete kilamantu, na maya issariya nissya pavadhakamma karoma, etesa pana atthya maya jvita pariccajitv asurna dassma, nivattayeta rathanti vatv ima gthamha
31. Kulvak mtali simbalismi, smukhena parivajjayassu;
kma cajma asuresu pa, mme dij vikulv ahesunti.
Tattha kulvakti supaapotak. Mtalti srathi mantesi. Simbalisminti passa ete simbalirukkhe olambant hitti dasseti. smukhena parivajjayassti ete etassa rathassa smukhena yath na haanti, eva te parivajjayassu. Kma cajma asuresu panti yadi amhesu asurna pa cajantesu etesa sotthi hoti, kma cajma ekaseneva maya asuresu amhka pa cajma. Mme dij vikulv ahesunti ime pana dij ime garuapotak viddhastavicuitakulvakatya vikulv m ahesu, m amhka dukkha etesa upari khipa, nivattaya nivattaya rathanti. Mtalisaghako tassa vacana sutv ratha nivattetv aena maggena devalokbhimukha aksi. Asur pana ta nivattayamnameva disv addh aehipi cakkavehi sakk gacchanti, bala labhitv ratho nivatto bhavissatti maraabhayabht palyitv asurabhavanameva pavisisu.
Sakkopi devanagara pavisitv dvsu devalokesu devagaena parivuto nagaramajjhe ahsi. Tasmi khae pathavi bhinditv yojanasahassubbedho vejayantapsdo uhahi. Vijayante uhitatt vejayanto tveva nma akasu. Atha sakko puna asurna angamanatthya pacasu hnesu rakkha hapesi. Ya sandhya vutta
Antar dvinna ayujjhapurna, pacavidh hapit abhirakkh;
uragakaroipayassa ca hr, madanayut caturo ca mahantti. (Sa. ni. aha. 1.1.247).
Dve nagarnipi yuddhena gahetu asakkueyyatya ayujjhapurni nma jtni devanagaraca asuranagaraca. Yad hi asur balavant honti, atha devehi palyitv devanagara pavisitv dvre pihite asurna satasahassampi kici ktu na sakkoti. Yad dev balavant honti, atha asurehi palyitv asuranagara pavisitv dvre pihite sakkna satasahassampi kici ktu na sakkoti. Iti imni dve nagarni ayujjhapurni nma. Tesa antar etesu uragdsu pacasu hnesu sakkena rakkh hapit. Tattha uraga-saddena ng gahit. Te udake balavant honti, tasm sinerussa pahamlinde tesa rakkh. Karoi-saddena supa gahit. Tesa kira karoi nma pnabhojana, tena ta nma labhisu, dutiylinde tesa rakkh. Payassahri-saddena kumbha gahit. Dnavarakkhas kirete, tatiylinde tesa rakkh. Madanayuta-saddena yakkh gahit. Visamacrino kira te yuddhaso, catutthlinde tesa rakkh. Caturo ca mahantti cattro mahrjno vutt, pacamlinde tesa rakkh. Tasm yadi asur kupit vilacitt devapura upayanti, pacavidhesu ya girino pahama paribhaa, ta urag paribhiya tihanti. Eva sesesu ses.
Imesu pana pacasu hnesu rakkha hapetv sakke devnaminde dibbasampatti anubhavamne sudhamm cavitv tasseva pdaparicrik hutv nibbatti, kaikya dinnanissandena cass pacayojanasatik sudhamm nma devasabh udapdi, yattha dibbasetacchattassa heh yojanappame kacanapallake nisinno sakko devnamindo devamanussna kattabbakiccni karoti. Cittpi cavitv tasseva pdaparicrik hutv nibbatti, uyynassa karaanissandena cass cittalatvana nma uyyna udapdi. Nandpi cavitv tasseva pdaparicrik hutv nibbatti, pokkharaiy nissandena cass nand nma pokkhara udapdi.
Suj pana kusalakammassa akatatt ekasmi arae kandarya bakasakuik hutv nibbatt. Sakko suj na payati, kattha nu kho nibbattti vajjento ta disv tattha gantv ta dya devaloka gantv tass ramaya devanagara sudhamma devasabha cittalatvana nandpokkharaica dassetv et kusala katv mayha pdaparicrik hutv nibbatt, tva pana kusala akatv tiracchnayoniya nibbatt ito pahya sla rakkhhti ta ovaditv pacasu slesu patihpetv tattheva netv vissajjesi. Spi tato pahya sla rakkhati. Sakko katiphaccayena sakk nu kho sla rakkhitunti gantv maccharpena uttno hutv purato nipajji, s matamacchakoti saya sse aggahesi, maccho naguha clesi, atha na jvati maeti vissajjesi. Sakko sdhu sdhu, sakkhissasi sla rakkhitunti agamsi. S tato cut brasiya kumbhakragehe nibbatti.
Sakko kaha nu kho nibbattti tattha nibbattabhva atv suvaa-elukna ynaka pretv majjhe gmassa mahallakavesena nisditv elukni gahatha, elukni gahathti ugghosesi. Manuss gantv dehi, ttti hasu. Aha slarakkhakna dammi, tumhe sla rakkhathti? Maya sla nma na jnma, mlena dehti. Na mayha mlena attho, slarakkhaknaevha dammti. Manuss ko cya elukoti pakkamisu. Suj ta pavatti sutv mayha nta bhavissatti cintetv gantv ta dehi, ttti ha. Sla rakkhasi, ammti? ma, rakkhmti. Ida may tuyhameva atthya bhatanti saddhi ynakena gehadvre hapetv pakkmi.
Spi yvajva sla rakkhitv tato cut vepacittissa asurindassa dht hutv nibbatti, slnisasena abhirp ahosi. So tass vayappattakle mayha dht attano cittarucita smika gahatti asure sanniptesi Sakko kaha nu kho s nibbattti olokento tattha nibbattabhva atv suj cittarucita smika gahant ma gahissatti asuravaa mpetv tattha agamsi. Suja alakaritv sanniptahna netv cittarucita smika gahti hasu. S olokent sakka disv pubbepi sinehavasena uppannapemena mahoghena viya ajjhotthaahaday hutv aya me smikoti vatv tassa upari pupphadma khipitv aggahesi. Asur amhka rj ettaka kla dhtu anucchavika alabhitv idni labhati ayamevass dhtu pitmahato mahallako anucchavikoti lajjamn pakkamisu. So ta devanagara netv ahateyyna nikkona jehika katv yvatyuka hatv yathkamma gato.
Satth ima dhammadesana haritv eva bhikkhu pubbe pait devanagare rajja krayamn attano jvita pariccajantpi ptipta na karisu, tva nma evarpe niyynike ssane pabbajitv aparissvita sapaka udaka pivissasti ta bhikkhu garahitv anusandhi ghaetv jtaka samodhnesi tad mtalisaghako nando ahosi, sakko pana ahameva ahosinti.

Kulvakajtakavaan paham.