5. Pacakanipto
1. Rjadattattheragthvaan
Pacakanipte bhikkhu sivathika gantvti-dik yasmato rjadattattherassa gth. K uppatti? Ayampi purimabuddhesu katdhikro, tattha tattha bhave vivapanissaya pua upacinanto, ito catuddase kappe buddhasue loke kulagehe nibbattitv viuta patto, ekadivasa kenacideva karayena vananta upagato tattha aatara paccekabuddha rukkhamle nisinna disv pasannamnaso suparisuddha ambakaphala adsi. So tena puakammena devamanussesu sasaranto imasmi buddhuppde svatthiya satthavhakule nibbatti. Tassa mahrja vessavaa rdhetv pailaddhabhvato mtpitaro rjadattoti nma akasu. So vayappatto pacahi sakaasatehi bhaa dya vijjavasena rjagaha agamsi. Tena ca samayena rjagahe aatar gaik abhirp dassany paramasobhaggayogato divase divase sahassa labhati. Atha so satthavhaputto divase divase tass gaikya sahassa datv savsa kappento nacirasseva sabba dhana khepetv duggato hutv ghsacchdanamattampi alabhanto ito cito ca paribbhamanto savegappatto ahosi. So ekadivasa upsakehi saddhi veuvana agamsi. Tena ca samayena satth mahatiy parisya parivuto dhamma desento nisinno hoti. So parisapariyante nisditv satthu santike dhamma sutv pailaddhasaddho pabbajitv dhutagni samdiyitv susne vasati. Tad aataropi satthavhaputto sahassa datv tya gaikya saha vasati. S ca gaik tassa hatthe mahaggharatana disv lobha uppdetv aehi dhuttapurisehi ta mrpetv ta ratana gahi. Atha tassa satthavhaputtassa manuss ta pavatti sutv ocarakamanusse pesesu. Te rattiya tass gaikya ghara pavisitv chavi-dni anupahacceva ta mretv sivathikya chaesu. Rjadattatthero asubhanimitta gahetu susne vicaranto tass gaikya kaevara paikkulato manasi ktu upagato katipayavre yoniso manasi katv aciramatabhvato soasigldhi anupahatachavitya visabhgavatthutya ca ayoniso manasikaronto, tattha kmarga uppdetv saviggataramnaso attano citta paribhsitv muhutta ekamanta apasakkitv dito upahita asubhanimittameva gahetv yoniso manasikaronto jhna uppdetv ta jhna pdaka katv vipassana pahapetv tvadeva arahatta ppui. Tena vutta apadne (apa. thera 2.44.55-59)
Vipine buddha disvna, sayambhu aparjita;
ambaka gahetvna, sayambhussa adsaha.
Ekatise ito kappe, ya phalamadadi tad;
duggati nbhijnmi, phaladnassida phala.
Kiles jhpit mayhape kata buddhassa ssananti;
arahatta pana patv attano paipatti paccavekkhitv ptisomanassajto 315. bhikkhu sivathika gantv, addasa itthimujjhita;
apaviddha susnasmi, khajjanti kimih phua.
316. Yahi eke jigucchanti, mata disvna ppaka;
kmargo pturahu, andhova savat ahu.
317. Ora odanapkamh, tamh hn apakkami;
satim sampajnoha, ekamanta upvisi.
318. Tato me manaskro, yoniso udapajjatha;
dnavo pturahu, nibbid samatihatha.
319. Tato citta vimucci me, passa dhammasudhammata;
tisso vijj anuppatt, kata buddhassa ssananti.
Im paca gth abhsi.
Tattha bhikkhu sivathika gantvti sasre bhayassa ikkhanato bhikkhu, asubhakammahnattha makasusna upagantv. Bhikkhti ceta attna sandhya thero saya vadati. Itthinti thyati ettha sukkasoita sattasantnabhvena sahaatti th, mtugmo. Evaca sabhvaniruttivasena itthtipi vuccati. Vajhdsu pana tasadisatya tasabhvnativattanato ca tabbohro. Itthti itthikaevara vadati. Ujjhitanti pariccatta ujjhaniyatt eva apaviddha anapekkhabhvena khitta. Khajjanti kimih phuanti kimhi prita hutv khajjamna. Yahi eke jigucchanti, mata disvna ppakanti ya apagatyu-usmviatya mata kaevara ppaka nihna lmaka eke cokkhajtik jigucchanti, oloketumpi na icchanti. Kmargo pturahti tasmi kuape ayonisomanasikrassa balavatya kmargo mayha pturahosi uppajji. Andhova savat ahunti tasmi kaevare navahi dvrehi asuci savati sandante asucibhvassa adassanena andho viya ahosi. Tenha
Ratto attha na jnti, ratto dhamma na passati;
andhatama tad hoti, ya rgo sahate naranti ca.
Kmacchando kho, brhmaa, andhakarao acakkhukaraoti ca di. Keci panettha takrgama katv kilesapariyuhnena avasavatti kilesassa v vasavattti attha vadanti. Apare andhova asati ahunti pi vatv kmargena andho eva hutv satirahito ahosinti attha vadanti. Tadubhaya pana piya natthi. Ora odanapkamhti odanapkato ora, yvat klena suparidhotatintataulaniy odana pacati, tato orameva kla, tatopi lahuklena rga vinodento, tamh hn apakkami yasmi hne hitassa me rgo uppajji, tamh hn apakkami apasakki. Apakkantova satim sampajnoha samaasaa upahapetv satipahnamanasikravasena satim, sammadeva dhammasabhvajnanena sampajno ca hutv ekamanta upvisi, pallaka bhujitv nisdi. Nisinnassa ca tato me manaskro, yoniso udapajjathti-di sabba heh vuttanayamevti.
Rjadattattheragthvaan nihit.