Uppalavathervatthu

237. Tatiye uppalavati nluppalagabbhasadiseneva vaena samanngatatt evaladdhanm ther. S kira padumuttarabuddhakle hasavatiya kulagehe paisandhi gahitv aparabhge mahjanena saddhi satthu santika gantv dhamma suant satthra eka bhikkhuni iddhimantna aggahne hapenta disv sattha buddhappamukhassa bhikkhusaghassa mahdna datv ta hnantara patthesi. S yvajva kusala katv devamanussesu sasarant kassapabuddhakle brasinagare kikissa ksirao gehe paisandhi gahitv sattanna bhaginna abbhantar hutv vsati vassasahassni brahmacariya caritv bhikkhusaghassa parivea katv devaloke nibbatt.
Tato cavitv puna manussaloka gacchant ekasmi gme sahatth kamma katv jvanakahne nibbatt. S ekadivasa khettakui gacchant antarmagge ekasmi sare ptova pupphita padumapuppha disv ta sara oruyha taceva puppha ljapakkhipanatthya paduminiy pattaca gahetv kedre slissni chinditv kuikya nisinn lje bhajjitv paca ljasatni gaesi. Tasmi khae gandhamdanapabbate nirodhasampattito vuhito eko paccekabuddho gantv tass avidre ahsi. S paccekabuddha disv ljehi saddhi padumapuppha gahetv kuito oruyha lje paccekabuddhassa patte pakkhipitv padumapupphena patta pidhya adsi. Athass paccekabuddhe thoka gate etadahosi pabbajit nma pupphena anatthik, aha puppha gahetv piandhissmti gantv paccekabuddhassa hatthato puppha gahetv puna cintesi sace, ayyo, pupphena anatthiko abhavissa, pattamatthake hapetu na adassa, addh ayyassa attho bhavissatti puna gantv pattamatthake hapetv paccekabuddha khampetv, bhante imesa me ljna nissandena ljagaanya putt assu, padumapupphassa nissandena nibbattanibbattahne me pade pade padumapuppha uhahatti patthana aksi. Paccekabuddho tass passantiyva ksena gandhamdanapabbata gantv ta paduma nandamlakapabbhre paccekabuddhna akkamanasopnasampe pdapuchana katv hapesi.
Spi tassa kammassa nissandena devaloke paisandhi gahi, nibbattaklato pahya cass pade pade mahpadumapuppha uhsi. S tato cavitv pabbatapde ekasmi padumassare padumagabbhe nibbatti. Ta nissya eko tpaso vasati, so ptova mukhadhovanatthya sara gantv ta puppha disv cintesi ida puppha sesehi mahantatara, sesni ca pupphitni, ida makuitameva, bhavitabbamettha kraenti udaka otaritv ta puppha gahi. Ta tena gahitamattameva pupphita. Tpaso antopadumagabbhe nipannadrika addasa. Dihaklato pahya ca dhtusineha labhitv padumeneva saddhi paasla netv macake nipajjpesi. Athass punubhvena aguhake khra nibbatti. So tasmi pupphe milte aa navapuppha haritv ta nipajjpesi. Athass dhvanavidhvanena kitu samatthaklato pahya padavre padavre padumapuppha uhsi, kukumarsissa viyass sarravao ahosi. S appatt devavaa, atikkant mnusavaa ahosi. S pitari phalphalatthya gate paaslya ohyati.
Athekadivasa tass vayappattakle pitari phalphalatthya gate eko vanacarako ta disv cintesi manussna nma evavidha rpa natthi, vmasissmi nanti tpasassa gamana udikkhanto nisdi. S pitari gacchante paipatha gantv tassa hatthato kjakamaalu aggahesi, gantv nisinnassa cassa attan karaavatta dassesi. Tad so vanacarako manussabhva atv tpasa abhivdetv nisdi. Tpaso ta vanacaraka vanamlaphalphalehi ca pnyena ca nimantetv, bho purisa, imasmiyeva hne vasissasi, udhu gamisassti pucchi. Gamissmi, bhante, idha ki karissmti. Ida tay dihakraa etto gantv akathetu sakkhissasti. Sace, ayyo, na icchati, ki kra kathessmti tpasa vanditv puna gamanakle maggasajnanattha skhsaaca rukkhasaaca karonto pakkmi.
So brasi gantv rjna addasa, rj kasm gatosti pucchi. Aha, deva, tumhka vanacarako pabbatapde acchariya itthiratana disv gatomhti sabba pavatti kathesi. So tassa vacana sutv vegena pabbatapda gantv avidre hne khandhvra nivesetv vanacarakena ceva aehi ca purisehi saddhi tpasassa bhattakicca katv nisinnavelya tattha gantv abhivdetv paisanthra katv ekamanta nisdi. Rj tpasassa pabbajitaparikkhrabhaa pdamle hapetv, bhante, imasmi hne ki karoma, gacchmti ha. Gaccha, mahrjti. ma, gacchmi, bhante. Ayyassa pana sampe visabhgaparis atthti assumha, asrupp es pabbajitna, may saddhi gacchatu, bhanteti. Manussna citta nma duttosaya, katha bahna majjhe vasissatti Amhka rucitaklato pahya sesna jehakahne hapetv paijaggissmi, bhanteti.
So rao katha sutv daharakle gahitanmavaseneva, amma, padumavatti dhtara pakkosi. S ekavacaneneva paaslato nikkhamitv pitara abhivdetv ahsi. Atha na pit ha tva, amma, vayappatt, imasmi hne ra dihaklato pahya vasitu ayutt, ra saddhi gaccha, ammti. S sdhu, ttti pitu vacana sampaicchitv abhivdetv parodamn ahsi. Rj imiss pitu citta gahmti tasmiyeva hne kahpaarsimhi hapetv abhiseka aksi. Atha na gahetv attano nagara netv gataklato pahya sesa-itthiyo anoloketv tya saddhiyeva ramati. T itthiyo isspakat ta rao antare paribhinditukm evamhasu nya, mahrja, manussajtik, kaha nma tumhehi manussna vicaraahne padumni uhahantni dihapubbni, addh aya yakkhin, nharatha na mahrjti. Rj tsa katha sutv tuh ahosi.
Athassa aparena samayena paccanto kupito. So garugabbh padumavatti ta nagare hapetv paccanta agamsi. Atha t itthiyo tass upahyikya laja datv imiss draka jtamattameva apanetv eka drughaika lohitena makkhetv santike hapehti hasu. Padumavatiypi nacirasseva gabbhavuhna ahosi. Mahpadumakumro ekakova kucchiya paisandhi gahi. Avases eknapacasat drak mahpadumakumrassa mtukucchito nikkhamitv nipannakle sasedaj hutv nibbattisu. Athassa na tvya sati pailabhatti atv upahyik eka drughaika lohitena makkhetv sampe hapetv tsa itthna saa adsi. T pacasatpi itthiyo ekek ekeka draka gahetv cundakrakna santika pesetv karaake harpetv attan attan gahitadrake tattha nipajjpetv bahi lachana katv hapayisu.
Padumavatpi kho saa labhitv ta upahyika ki vijtamhi, ammti pucchi. S ta santajjetv kuto tva draka labhissasti vatv aya te kucchito nikkhantadrakoti lohitamakkhita drughaika purato hapesi. S ta disv domanassappatt sgha na phletv apanehi, sace koci passeyya lajjitabba bhaveyyti ha. S tass katha sutv atthakm viya drughaika phletv uddhane pakkhipi.
Rjpi paccantato gantv nakkhatta paimnento bahinagare khandhvra bandhitv nisdi. Atha t pacasat itthiyo rao paccuggamana gantv hasu tva, mahrja, na amhka saddahasi, amhehi vutta akraa viya hoti. Tva mahesiy upahyika pakkospetv paipuccha, drughaika te dev vijtti. Rj ta kraa na upaparikkhitvva amanussajtik bhavissatti ta gehato nikkahi. Tass rjagehato saha nikkhamaneneva padumapupphni antaradhyisu, sarracchavipi viva ahosi. S ekikva antaravthiy pysi. Atha na ek vayappatt mahallik itth disv dhtusineha uppdetv kaha gacchasi ammti ha. gantukamhi, vasanahna olokent vicarmti. Idhgaccha, ammti vasanahna datv bhojana paiydesi.
Tass iminva niymena tattha vasamnya t pacasat itthiyo ekacitt hutv rjna hasu mahrja, tumhesu yuddha gatesu amhehi gagdevatya amhka deve vijitasagme gate balikamma katv udakaka karissmti patthita atthi, etamattha deva, jnpemti. Rj tsa vacanena tuho gagya udakaka ktu agamsi. Tpi attan attan gahita karaaka paicchanna katv dya nadi gantv tesa karaakna paicchdanattha prupitv prupitv udake patitv karaake vissajjesu. Tepi kho karaak sabbe saha gantv hehsote pasritajlamhi laggisu. Tato udakaka kitv rao uttiakle jla ukkhipant te karaake disv rao santika nayisu. Rj karaake disv ki, tt, karaakesti ha. Na jnma, devti. So te karaake vivarpetv olokento pahama mahpadumakumrassa karaaka vivarpesi. Tesa pana sabbesampi karaakesu nipajjpitadivaseyeva puiddhiy aguhato khra nibbatti. Sakko devarj tassa rao nikkakhabhvattha antokaraake akkharni likhpesi ime kumr padumavatiy kucchimhi nibbatt brasirao putt, atha ne padumavatiy sapattiyo pacasat itthiyo karaakesu pakkhipitv udake khipisu, rj ima kraa jntti. Karaake vivaritamatte rj akkharni vcetv drake disv mahpadumakumra ukkhipitv vegena rathe yojetha, asse kappetha, aha ajja antonagara pavisitv ekaccna mtugmna piya karissmti psda ruyha hatthigvya sahassabhaika hapetv bheri carpesi yo padumavati passati, so ima sahassa gahatti.
Ta katha sutv padumavat mtuy saa adsi hatthigvato sahassa gaha, ammti. Aha evarpa gahitu na visahmti. S dutiyampi tatiyampi vutte, ki vatv gahmi ammti ha. Mama dht, padumavati devi passatti vatv gahhti. S ya v ta v hotti gantv sahassacakoaka gahi. Atha na manuss pucchisu padumavati devi passasi, ammti. Aha na passmi, dht kira me passatti ha. Te kaha pana s, ammti vatv tya saddhi gantv padumavati sajnitv pdesu nipatisu. Tasmi kle s padumavat dev ayanti atv bhriya vata itthiy kamma kata, y evavidhassa rao mahes samn evarpe hne nirrakkh vasti ha. Tepi rjapuris padumavatiy nivesana setashi parikkhippetv dvre rakkha hapetv rao rocesu. Rj suvaasivika pesesi. S aha eva na gamissmi, mama vasanahnato pahya yva rjageha etthantare varapotthakacittattharae attharpetv upari suvaatrakavicitta celavitna bandhpetv pasdhanatthya sabblakresu pahitesu padasva gamissmi, eva me ngar sampatti passissantti ha. Rj padumavatiy yathruci karothti ha. Tato padumavat sabbapasdhana pasdhetv rjageha gamissmti magga paipajji. Athass akkanta-akkantahne varapotthakacittattharani bhinditv padumapupphni uhahisu. S mahjanassa attano sampatti dassetv rjanivesana ruyha sabbe cittattharae tass mahallikya posvanikamla katv dpesi.
Rjpi kho t pacasat itthiyo pakkospetv imyo te devi dsiyo katv demti ha. Sdhu, mahrja, etsa mayha dinnabhva sakalanagare jnpehti Rj nagare bheri carpesi padumavatiy dbbhik pacasat itthiyo etiss eva dsiyo katv dinnti. S tsa sakalanagarena dsibhvo sallakkhitoti atv aha mama dsiyo bhujiss ktu labhmi devti rjna pucchi. Tava icch devti. Eva sante tameva bhericrika pakkospetv padumavatideviy attano dsiyo katv dinn pacasat itthiyo sabbva bhujiss katti puna bheri carpethti ha. S tsa bhujissabhve kate eknni pacasattaputtni tsayeva hatthe posanatthya datv saya mahpadumakumrayeva gahi.
Atha aparabhge tesa kumrna kanavaye sampatte rj uyyne nnvidha kanahna kresi. Te attano soasavassuddesikakle sabbeva ekato hutv uyyne padumasachannya magalapokkharaiy kant navapadumni pupphitni purapadumni ca vaato patantni disv imassa tva anupdinnakassa evarp jar pputi, kimaga pana amhka sarrassa. Idampi hi evagatikameva bhavissatti rammaa gahetv sabbeva paccekabodhia nibbattetv uhyuhya padumakaiksu pallakena nisdisu.
Atha tehi saddhi gat rjapuris bahugata divasa atv ayyaputt tumhka vela jnthti hasu. Te tuh ahesu. Te puris gantv rao rocesu kumr deva, padumakaiksu nisinn, amhesu kathentesupi vacbheda na karontti. Yathruciy tesa nisditu dethti. Te sabbaratti gahitrakkh padumakaiksu nisinnaniymeneva arua uhpesu. Puris punadivase upasakamitv dev vela jnthti hasu. Na maya dev, paccekabuddh nma mayanti. Ayy, tumhe bhriya katha kathetha, paccekabuddh nma tumhdis na honti, dvagulakesamassudhar kye paimukka-ahaparikkhr hontti. Te dakkhiahatthena ssa parmasisu. Tvadeva gihiliga antaradhyi, aha parikkhr kye paimukkva ahesu. Tato passantasseva mahjanassa ksena nandamlakapabbhra agamasu.
Spi kho, padumavat dev, aha bahuputt hutv niputt jtti hadayasoka patv teneva sokena kla katv rjagahanagaradvragmake sahatthena kamma katv jvanakahne nibbatti. Aparabhge kulaghara gantv ekadivasa smikassa khetta ygu haramn tesa attano puttna antare aha paccekabuddhe bhikkhcravelya ksena gacchante disv sgha sgha gantv smikassa rocesi passa, ayya, paccekabuddhe, ete nimantetv bhojessmti. So ha samaasaku nmete aatthpi eva caranti, na ete paccekabuddhti. Te tesa kathentnayeva avidre hne otarisu. S itth tadivasa attano bhattakhajjabhojana tesa datv svepi aha jan mayha bhikkha gahathti ha. Sdhu, upsike, tava sakkro ettakova hotu, sanni ca aheva hontu, aepi bah paccekabuddhe disv tava citta pasdeyysti. S punadivase aha sanni papetv ahanna sakkrasammna paiydetv nisdi.
Nimantitapaccekabuddh sesna saa adasu mris, ajja aattha agantv sabbeva tumhka mtu sagaha karothti. Te tesa vacana sutv sabbeva ekato ksena gantv mtu-gehadvre pturahesu. Spi pahama laddhasaatya bahpi disv na kampittha, sabbepi te geha pavesetv sanesu nisdpesi. Tesu paipiy nisdantesu navamo ani aha sanni mpetv saya dhursane nisdi. Yva sanni vahanti, tva geha vahati. Eva tesu sabbesupi nisinnesu s itth ahanna paccekabuddhna paiydita sakkra pacasatnampi yvadattha datv aha nluppalahatthake haritv nimantitapaccekabuddhnayeva pdamle hapetv ha mayha, bhante, nibbattanibbattahne sarravao imesa nluppalna antogabbhavao viya hotti patthana aksi. Paccekabuddh mtu anumodana katv gandhamdanayeva agamasu.
Spi yvajva kusala katv tato cut devaloke nibbattitv imasmi buddhuppde svatthiya sehikule paisandhi gahi, nluppalagabbhasamnavaatya cass uppalavatveva nma akasu. Athass vayappattakle sakalajambudparjno ca sehino ca sehissa santika pahiisu dhtara amhka detti Apahianto nma nhosi. Tato sehi cintesi aha sabbesa mana gahetu na sakkhissmi, upya paneka karissmti dhtara pakkospetv pabbajitu amma sakkhissasti ha. Tass pacchimabhavikatt pituvacana sse sittasatapkatela viya ahosi, tasm pitara pabbajissmi, ttti ha. So tass sakkra katv bhikkhuni-upassaya netv pabbjesi. Tass acirapabbajitya eva uposathgre klavro ppui. S dpa jletv uposathgra sammajjitv dpasikhya nimitta gahitv punappuna olokayamn tejokasirammaa jhna nibbattetv tadeva pdaka katv arahatta ppui. Arahattaphalena saddhiyeva ca iddhivikubbane ciavas ahosi. S aparabhge satthu yamakapihriyakaraadivase aha, bhante, pihriya karissmti shanda nadi. Satth ida kraa ahuppatti katv jetavanavihre nisinno paipiy bhikkhuniyo hnantare hapento ima theri iddhimantna aggahne hapesti.