Bkulattheravatthu
226. Catutthe appbdhnanti nirbdhna. Bkuloti dvsu kulesu vahitatt evaladdhanmo thero. Tassa pahakamme ayamanupubbikath aya kira atte ito kappasatasahassdhike asakhyeyyamatthake anomadassidasabalassa nibbattito puretarameva brhmaakule paisandhi gahitv vaya gamma uggahitavedo vedattaye sra apassanto samparyikattha gavesissmti pabbatapde isipabbajja pabbajitv pacbhi-ahasampattilbh hutv jhnakitya vtinmesi. Tasmi samaye anomadass bodhisatto sabbauta patv ariyagaaparivuto crika carati. Tpaso ti ratanni uppannnti sutv satthu santika gantv dhamma sutv desanpariyosne saraesu patihito, attano hna pana vijahitu nsakkhi. So klena kla satthu dassanya ceva gacchati, dhammaca suti. Athekasmi samaye tathgatassa udaravto uppajji. Tpaso satthu dassanatthya gato satth gilnoti sutv ko, bhante, bdhoti. Udaravtoti vutte aya klo mayha pua ktunti pabbatapda gantv nnvidhni bhesajjni samodhnetv ida bhesajja satthu upanethti upahkattherassa adsi. Saha bhesajjassa upayogena udaravto paippassambhi. So satthu phsukakle gantv evamha bhante, yadida mama bhesajjena tathgatassa phsuka jta, tassa me nissandena nibbattanibbattabhave gaddhanamattampi sarre bydhi nma m hotti. Idamassa tasmi attabhve kalyakamma. So tato cuto brahmaloke nibbattitv eka asakhyeyya devamanussesu sasaranto padumuttarabuddhakle hasavatnagare kulagehe paisandhi gahetv satthra eka bhikkhu appbdhna aggahne hapenta disv adhikrakamma katv ta hnantara patthesi. So yvatyuka kusala katv devamanussesu sasaranto vipassdasabalassa nibbattito puretarameva bandhumatnagare brhmaakule nibbatto purimanayeneva isipabbajja pabbajitv jhnalbh hutv pabbatapde vasati. Vipassbodhisattopi sabbauta patv ahasahibhikkhusatasahassaparivro bandhumatnagara upanissya pitu mahrjassa sagaha karonto kheme migadye viharati. Athya tpaso dasabalassa loke nibbattabhva atv gantv satthu dhammakatha sutv saraesu patihsi, attano pabbajja jahitu nsakkhi, klena kla pana satthu upahna gacchati. Athekasmi samaye hapetv satthraceva dve aggasvake ca himavati pupphitna visarukkhna vtasamphassena sesabhikkhna matthakarogo nma udapdi. Tpaso satthu upahna gato bhikkh sassa prupitv nipanne disv ki, bhante, bhikkhusaghassa aphsukanti pucchi. Bhikkhna tiapupphakarogo, vusoti. Tpaso cintesi aya klo mayha bhikkhusaghassa kyaveyyvatikakamma katv pua nibbattetunti attano nubhvena nnvidhni bhesajjni sakahitv yojetv adsi. Sabbabhikkhna rogo takhaayeva vpasanto. So yvatyuka hatv brahmaloke nibbattitv ekanavutikappe devamanussesu sasaranto kassapabuddhakle brasiya kulagehe nibbatto gharvsa vasanto mayha vasanageha dubbala, paccanta gantv dabbasambhra haritv geha karissmti vahakhi saddhi gacchanto antarmagge eka jia mahvihra disv tihatu tva mayha gehakamma, na ta may saddhi gamissati, yakici katv pana saddhi gamanakammameva puretara ktu vaatti teheva vahakhi dabbasambhra ghpetv tasmi vihre uposathgra kresi, bhojanasla aggisla dghacakama jantghara kappiyakui vaccakui rogyasla kresi, yakici bhikkhusaghassa upabhogaparibhoga bhesajja nma sabba paiydetv hapesi. So yvajva kusala katv eka buddhantara devamanussesu sasaranto amhka dasabalassa nibbattito puretarameva kosambiya sehigehe paisandhi gahi. Tassa paisandhiggahaadivasato pahya ta sehikula lbhaggayasaggappatta ahosi. Athassa mt putta vijyitv cintesi aya drako puav katdhikro, yattaka kla arogo dghyuko hutv tihati, tattaka amhka sampattidyako bhavissati. Jtadivaseyeva mahyamunya nhtadrak nirog hontti nhpanatthya na pesesi. Pacame divase ssa nhpetv nadkanatthya na pesesti majjhimabhak. Tattha dhtiy draka nimujjanummujjanavasena kpentiy eko maccho draka disv bhakkho me ayanti maamno mukha vivaritv upagato. Dht draka chaetv palt, maccho ta gili. Puav satto dukkha na ppui, sayanagabbha pavisitv nipanno viya ahosi. Maccho drakassa tejena tattaphla gilitv ayhamno viya vegena tisayojana gantv brasinagaravsino macchabandhassa jla pvisi. Mahmacch nma jlena baddh mriyamnva maranti, aya pana drakassa tejena jlato nhaamattova mato. Macchabandh ca mahmaccha labhitv phletv vikkianti, ta pana drakassa nubhvena aphletv sakalameva kjena haritv sahassena demti vadant nagare vicarisu, koci na gahti. Tasmi pana nagare aputtaka astikoivibhava sehikula atthi. Tassa dvramla patv ki gahetv dethti vutt kahpaanti hasu. Tehi kahpaa datv gahito. Sehibhariypi aesu divasesu macche na keyati, tadivasa pana maccha phalake hapetv sayameva phlesi. Macchaca nma kucchito phlenti, s pana pihito phlent macchakucchiya suvaavaa draka disv macchakucchiya me putto laddhoti nda naditv draka dya smikassa santika agamsi. Sehi tvadeva bheri carpetv drakamdya rao santika gantv macchakucchiya me, deva, drako laddho, ki karomti ha. Puav esa, yo macchakucchiya rogo vasi, posehi nanti Assosi kho itara kula brasiya kira eka sehikula macchakucchiya draka labhti. Te tattha agamasu. Athassa mt draka alakaritv kpiyamna disv manpo vatya drakoti gahetv pakati cikkhi. Itar mayha puttoti ha. Kaha te laddhoti. Macchakucchiyanti. Na tuyha putto, mayha puttoti. Kaha te laddhoti. May dasa mse kucchiy dhrito, atha na nadiy kpiyamna maccho gilti. Tuyha putto aena macchena gilito bhavissati, aya pana may macchakucchiya laddhoti ubhopi rjakula agamasu. Rj ha aya dasa mse kucchiy dhritatt amt ktu na sakk, maccha gahantpi vakkayakandni bahi katv gahant nma natthti macchakucchiya laddhatt ayampi amt ktu na sakk, drako ubhinnampi kulna dydo hotti. Tato pahya dvepi kulni ativiya lbhaggayasaggappattni ahesu. Tassa dvhi kulehi vahitatt bkulakumroti nma karisu. Tassa viuta pattassa dvsupi nagaresu tayo tayo psde kretv nakni paccupahapesu. Ekekasmi nagare cattro cattro mse vasati. Ekasmi nagare cattro mse vutthassa saghanvsu maapa kretv tattha na saddhi nakehi ropenti. So sampatti anubhavamno cathi msehi itara nagara gacchati. Tanagaravsni nakni dvhi msehi upahamagga gato bhavissatti paccuggantv ta parivretv dvhi msehi attano nagara nenti, itarni nakni nivattitv attano nagarameva gacchanti. Tattha cattro mse vasitv teneva niymena puna itara nagara gacchati. Evamassa sampatti anubhavantassa asti vassni paripuni. Tasmi samaye amhka bodhisatto sabbauta patv pavattitavaradhammacakko anukkamena crika caramno kosambi ppui, brasinti majjhimabhak. Bkulo sehipi kho dasabalo gatoti sutv bahu gandhamla dya satthu santika gantv dhammakatha sutv pailaddhasaddho pabbaji. So satthameva puthujjano hutv ahame arue saha paisambhidhi arahatta ppui. Athassa dvsu nagaresu gihikle paricrikamtugm attano kulagharni gantv tattha vasamn cvarni katv pahiisu. Thero eka addhamsa kosambivsikehi pahita cvara bhujati, eka addhamsa brasivsikehti. Eteneva niymena dvsupi nagaresu ya ya uttama, ta ta therasseva hariyati. Therassa asti vassni agramajjhe vasantassa dvhagulehi gandhapia gahetv upasighanamattampi kla na koci bdho nma ahosi. stime vasse sukheneva pabbajja upagato. Pabbajitasspissa appamattakopi bdho v cathi paccayehi vekalla v nhosi. So pacchime kle parinibbnasamayepi puragihisahyakassa acelakassapassa attano kyikacetasikasukhadpanavaseneva sakala bkulasutta (ma. ni. 3.209 dayo) kathetv anupdisesya nibbnadhtuy parinibbyi. Eva ahuppatti samuhit. Satth pana therassa dharamnakleyeva there yath paipiy hnantare hapento bkulatthera imasmi ssane appbdhna aggahne hapesti.