2. Pacattayasutta [pacyatanasutta (ka.)]
21. Eva me suta eka samaya bhagav svatthiya viharati jetavane anthapiikassa rme. Tatra kho bhagav bhikkh mantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkh bhagavato paccassosu. Bhagav etadavoca santi, bhikkhave, eke samaabrhma aparantakappik aparantnudihino aparanta rabbha anekavihitni adhivuttipadni [adhimuttipadni (sy. ka. ka.)] abhivadanti. Sa att hoti arogo para marati ittheke abhivadanti; asa att hoti arogo para marati ittheke abhivadanti; nevasansa att hoti arogo para marati ittheke abhivadanti; sato v pana sattassa uccheda vinsa vibhava paapenti [papenti (s. sy. ka. p.)], dihadhammanibbna v paneke abhivadanti. Iti santa v attna paapenti aroga [para mara. Iti imni (ka.)] para mara, sato v pana sattassa uccheda vinsa vibhava paapenti, dihadhammanibbna v paneke abhivadanti. Iti imni paca [para mara. Iti imni (ka.)] hutv ti honti, ti hutv paca honti ayamuddeso pacattayassa. 22. Tatra, bhikkhave, ye te samaabrhma sai attna paapenti aroga para mara, rpi v te bhonto samaabrhma sai attna paapenti aroga para mara, arpi v te bhonto samaabrhma sai attna paapenti aroga para mara, rpica arpica v te bhonto samaabrhma sai attna paapenti aroga para mara, nevarpi nrpi v te bhonto samaabrhma sai attna paapenti aroga para mara, ekattasai v te bhonto samaabrhma sai attna paapenti aroga para mara, nnattasai v te bhonto samaabrhma sai attna paapenti aroga para mara, parittasai v te bhonto samaabrhma sai attna paapenti aroga para mara, appamasai v te bhonto samaabrhma sai attna paapenti aroga para mara, eta [eva (ka.)] v panekesa [panetesa (sy. ka.)] uptivattata viakasiameke abhivadanti appama neja Tayida, bhikkhave, tathgato abhijnti [pajnti (s. sy. ka. p.) ahakath oloketabb]. Ye kho te bhonto samaabrhma sai attna paapenti aroga para mara, rpi v te bhonto samaabrhma sai attna paapenti aroga para mara, arpi v te bhonto samaabrhma sai attna paapenti aroga para mara, rpica arpica v te bhonto samaabrhma sai attna paapenti aroga para mara, nevarpi nrpi v te bhonto samaabrhma sai attna paapenti aroga para mara, ekattasai v te bhonto samaabrhma sai attna paapenti aroga para mara, nnattasai v te bhonto samaabrhma sai attna paapenti aroga para mara, parittasai v te bhonto samaabrhma sai attna paapenti aroga para mara, appamasai v te bhonto samaabrhma sai attna paapenti aroga para mara [marati (ka.)], y v panetsa sana parisuddh param agg anuttariy akkhyati yadi rpasana yadi arpasana yadi ekattasana yadi nnattasana. Natthi kicti kicayatanameke abhivadanti appama neja. Tayida sakhata orika atthi kho pana sakhrna nirodho atthetanti iti viditv tassa nissaraadassv tathgato taduptivatto. 23. Tatra, bhikkhave, ye te samaabrhma asai attna paapenti aroga para mara, rpi v te bhonto samaabrhma asai attna paapenti aroga para mara, arpi v te bhonto samaabrhma asai attna paapenti aroga para mara, rpica arpica v te bhonto samaabrhma asai attna paapenti aroga para mara, nevarpi nrpi v te bhonto samaabrhma asai attna paapenti aroga para mara. Tatra, bhikkhave, ye te samaabrhma sai attna paapenti aroga para mara tesamete paikkosanti. Ta kissa hetu? Sa rogo sa gao sa salla, eta santa eta pata yadida asaanti. Tayida, bhikkhave, tathgato abhijnti ye kho te bhonto samaabrhma asai attna paapenti aroga para mara, rpi v te bhonto samaabrhma asai attna paapenti aroga para mara, arpi v te bhonto samaabrhma asai attna paapenti aroga para mara, rpica arpica v te bhonto samaabrhma asai attna paapenti aroga para mara, nevarpi nrpi v te bhonto samaabrhma asai attna paapenti aroga para mara. Yo hi koci, bhikkhave, samao v brhmao v eva vadeyya ahamaatra rp, aatra vedanya, aatra saya, aatra sakhrehi, viassa [aatra vi (sy. ka.), aatra viena (ka.)] gati v gati v cuti v upapatti v vuddhi v virhi v vepulla v paapessmti neta hna vijjati. Tayida sakhata orika atthi kho pana sakhrna nirodho atthetanti iti viditv tassa nissaraadassv tathgato taduptivatto. 24. Tatra, bhikkhave, ye te samaabrhma nevasansai attna paapenti aroga para mara, rpi v te bhonto samaabrhma nevasansai attna paapenti aroga para mara, arpi v te bhonto samaabrhma nevasansai attna paapenti aroga para mara, rpica arpica v te bhonto samaabrhma nevasansai attna paapenti aroga para mara, nevarpi nrpi v te bhonto samaabrhma nevasansai attna paapenti aroga para mara. Tatra, bhikkhave, ye te samaabrhma sai attna paapenti aroga para mara tesamete paikkosanti, yepi te bhonto samaabrhma asai attna paapenti aroga para mara tesamete paikkosanti. Ta kissa hetu? Sa rogo sa gao sa salla, asa sammoho, eta santa eta pata yadida nevasansaanti. [Nevasansati (sy. ka. p. ka.) etantipada manasiktabba] tayida, bhikkhave, tathgato abhijnti. Ye kho te bhonto samaabrhma nevasansai attna paapenti aroga para mara, rpi v te bhonto samaabrhma nevasansai attna paapenti aroga para mara, arpi v te bhonto samaabrhma nevasansai attna paapenti aroga para mara, rpica arpica v te bhonto samaabrhma nevasansai attna paapenti aroga para mara, nevarpi nrpi v te bhonto samaabrhma nevasansai attna paapenti aroga para mara. Ye hi keci, bhikkhave, sama v brhma v [samaabrhma (s. p.)] dihasutamutavitabbasakhramattena etassa yatanassa upasampada paapenti, byasanaheta, bhikkhave, akkhyati [yatanamakkhyati (ka.)] etassa yatanassa upasampadya Na heta, bhikkhave, yatana sakhrasampattipattabbamakkhyati; sakhrvasesasampattipattabbameta, bhikkhave, yatanamakkhyati. Tayida sakhata orika atthi kho pana sakhrna nirodho atthetanti iti viditv tassa nissaraadassv tathgato taduptivatto. 25. Tatra, bhikkhave, ye te samaabrhma sato sattassa uccheda vinsa vibhava paapenti tatra, bhikkhave, ye te samaabrhma sai attna paapenti aroga para mara tesamete paikkosanti, yepi te bhonto samaabrhma asai attna paapenti aroga para mara tesamete paikkosanti, yepi te bhonto samaabrhma nevasansai attna paapenti aroga para mara tesamete paikkosanti. Ta kissa hetu? Sabbepime bhonto samaabrhma uddha sara [uddhasar (s. p.), uddha parmasanti (sy. ka.)] sattiyeva abhivadanti iti pecca bhavissma, iti pecca bhavissmti. Seyyathpi nma vijassa vijjya gacchato eva hoti ito me ida bhavissati, imin ida lacchmti, evamevime bhonto samaabrhma vijpam mae paibhanti iti pecca bhavissma, iti pecca bhavissmti. Tayida, bhikkhave, tathgato abhijnti. Ye kho te bhonto samaabrhma sato sattassa uccheda vinsa vibhava paapenti te sakkyabhay sakkyaparijegucch sakkyaeva anuparidhvanti anuparivattanti. Seyyathpi nma s gaddulabaddho dahe thambhe v khile [khle (s. sy. ka. p.)] v upanibaddho tameva thambha v khila v anuparidhvati anuparivattati evamevime bhonto samaabrhma sakkyabhay sakkyaparijegucch sakkyaeva anuparidhvanti anuparivattanti. Tayida sakhata orika atthi kho pana sakhrna nirodho atthetanti iti viditv tassa nissaraadassv tathgato taduptivatto. 26. Ye hi keci, bhikkhave, sama v brhma v aparantakappik aparantnudihino aparanta rabbha anekavihitni adhivuttipadni abhivadanti, sabbe te imneva pacyatanni abhivadanti etesa v aatara. 27. Santi, bhikkhave, eke samaabrhma pubbantakappik pubbantnudihino pubbanta rabbha anekavihitni adhivuttipadni abhivadanti. Sassato att ca loko ca, idameva sacca moghamaanti ittheke abhivadanti, asassato att ca loko ca, idameva sacca moghamaanti ittheke abhivadanti, sassato ca asassato ca att ca loko ca, idameva sacca moghamaanti ittheke abhivadanti, nevasassato nsassato att ca loko ca, idameva sacca moghamaanti ittheke abhivadanti, antav att ca loko ca, idameva sacca moghamaanti ittheke abhivadanti, anantav att ca loko ca, idameva sacca moghamaanti ittheke abhivadanti, antav ca anantav ca att ca loko ca, idameva sacca moghamaanti ittheke abhivadanti, nevantav nnantav att ca loko ca, idameva sacca moghamaanti ittheke abhivadanti, ekattasa att ca loko ca, idameva sacca moghamaanti ittheke abhivadanti, nnattasa att ca loko ca, idameva sacca moghamaanti ittheke abhivadanti, parittasa att ca loko ca, idameva sacca moghamaanti ittheke abhivadanti, appamasa att ca loko ca, idameva sacca moghamaanti ittheke abhivadanti, ekantasukh att ca loko ca, idameva sacca moghamaanti ittheke abhivadanti, ekantadukkh att ca loko ca, idameva sacca moghamaanti ittheke abhivadanti, sukhadukkh att ca loko ca, idameva sacca moghamaanti ittheke abhivadanti, adukkhamasukh att ca loko ca, idameva sacca moghamaanti ittheke abhivadanti. 28. Tatra bhikkhave, ye te samaabrhma evavdino evadihino sassato att ca loko ca, idameva sacca moghamaanti tesa vata aatreva saddhya aatra ruciy aatra anussav aatra kraparivitakk aatra dihinijjhnakkhantiy paccattayeva a bhavissati parisuddha pariyodtanti neta hna vijjati. Paccatta kho pana, bhikkhave, e asati parisuddhe pariyodte yadapi [yadipi (ka.)] te bhonto samaabrhma tattha abhgamattameva pariyodapenti tadapi tesa bhavata samaabrhmana updnamakkhyati. Tayida sakhata orika atthi kho pana sakhrna nirodho atthetanti iti viditv tassa nissaraadassv tathgato taduptivatto. 29. Tatra, bhikkhave, ye te samaabrhma evavdino evadihino asassato att ca loko ca, idameva sacca moghamaantipe [yath sassatavre, tath vitthretabba] sassato ca asassato ca att ca loko ca nevasassato nsassato att ca loko ca antav att ca loko ca anantav att ca loko ca antav ca anantav ca att ca loko ca nevantav nnantav att ca loko ca ekattasa att ca loko ca nnattasa att ca loko ca parittasa att ca loko ca appamasa att ca loko ca ekantasukh att ca loko ca ekantadukkh att ca loko ca sukhadukkh att ca loko ca adukkhamasukh att ca loko ca, idameva sacca moghamaanti, tesa vata aatreva saddhya aatra ruciy aatra anussav aatra kraparivitakk aatra dihinijjhnakkhantiy paccattayeva a bhavissati parisuddha pariyodtanti neta hna vijjati. Paccatta kho pana, bhikkhave, e asati parisuddhe pariyodte yadapi te bhonto samaabrhma tattha abhgamattameva pariyodapenti tadapi tesa bhavata samaabrhmana updnamakkhyati. Tayida sakhata orika atthi kho pana sakhrna nirodho atthetanti iti viditv tassa nissaraadassv tathgato taduptivatto. 30. Idha bhikkhave, ekacco samao v brhmao v pubbantnudihnaca painissagg, aparantnudihnaca painissagg, sabbaso kmasayojanna anadhihn, paviveka pti upasampajja viharati eta santa eta pata yadida paviveka pti upasampajja viharmti. Tassa s pavivek pti nirujjhati. Pavivekya ptiy nirodh uppajjati domanassa, domanassassa nirodh uppajjati pavivek pti. Seyyathpi, bhikkhave, ya chy jahati ta tapo pharati, ya tapo jahati ta chy pharati; evameva kho, bhikkhave, pavivekya ptiy nirodh uppajjati domanassa, domanassassa nirodh uppajjati pavivek pti. Tayida, bhikkhave, tathgato abhijnti. Aya kho bhava samao v brhmao v pubbantnudihnaca painissagg aparantnudihnaca painissagg, sabbaso kmasayojanna anadhihn, paviveka pti upasampajja viharati eta santa eta pata yadida paviveka pti upasampajja viharmti. Tassa s pavivek pti nirujjhati. Pavivekya ptiy nirodh uppajjati domanassa, domanassassa nirodh uppajjati pavivek pti. Tayida sakhata orika atthi kho pana sakhrna nirodho atthetanti iti viditv tassa nissaraadassv tathgato taduptivatto. 31. Idha pana, bhikkhave, ekacco samao v brhmao v pubbantnudihnaca painissagg, aparantnudihnaca painissagg, sabbaso kmasayojanna anadhihn, pavivekya ptiy samatikkam nirmisa sukha upasampajja viharati eta santa eta pata yadida nirmisa sukha upasampajja viharmti. Tassa ta nirmisa sukha nirujjhati. Nirmisassa sukhassa nirodh uppajjati pavivek pti, pavivekya ptiy nirodh uppajjati nirmisa sukha Seyyathpi, bhikkhave, ya chy jahati ta tapo pharati, ya tapo jahati ta chy pharati; evameva kho, bhikkhave, nirmisassa sukhassa nirodh uppajjati pavivek pti, pavivekya ptiy nirodh uppajjati nirmisa sukha. Tayida, bhikkhave, tathgato abhijnti. Aya kho bhava samao v brhmao v pubbantnudihnaca painissagg, aparantnudihnaca painissagg, sabbaso kmasayojanna anadhihn pavivekya ptiy samatikkam, nirmisa sukha upasampajja viharati eta santa eta pata yadida nirmisa sukha upasampajja viharmti. Tassa ta nirmisa sukha nirujjhati. Nirmisassa sukhassa nirodh uppajjati pavivek pti, pavivekya ptiy nirodh uppajjati nirmisa sukha. Tayida sakhata orika atthi kho pana sakhrna nirodho atthetanti iti viditv tassa nissaraadassv tathgato taduptivatto. 32. Idha pana, bhikkhave, ekacco samao v brhmao v pubbantnudihnaca painissagg, aparantnudihnaca painissagg, sabbaso kmasayojanna anadhihn, pavivekya ptiy samatikkam, nirmisassa sukhassa samatikkam, adukkhamasukha vedana upasampajja viharati eta santa eta pata yadida adukkhamasukha vedana upasampajja viharmti. Tassa s adukkhamasukh vedan nirujjhati. Adukkhamasukhya vedanya nirodh uppajjati nirmisa sukha, nirmisassa sukhassa nirodh uppajjati adukkhamasukh vedan. Seyyathpi, bhikkhave, ya chy jahati ta tapo pharati, ya tapo jahati ta chy pharati; evameva kho, bhikkhave, adukkhamasukhya vedanya nirodh uppajjati nirmisa sukha, nirmisassa sukhassa nirodh uppajjati adukkhamasukh vedan. Tayida, bhikkhave, tathgato abhijnti. Aya kho bhava samao v brhmao v pubbantnudihnaca painissagg aparantnudihnaca painissagg, sabbaso kmasayojanna anadhihn, pavivekya ptiy samatikkam, nirmisassa sukhassa samatikkam, adukkhamasukha vedana upasampajja viharati eta santa eta pata yadida adukkhamasukha vedana upasampajja viharmti. Tassa s adukkhamasukh vedan nirujjhati. Adukkhamasukhya vedanya nirodh uppajjati nirmisa sukha, nirmisassa sukhassa nirodh uppajjati adukkhamasukh vedan. Tayida sakhata orika atthi kho pana sakhrna nirodho atthetanti iti viditv tassa nissaraadassv tathgato taduptivatto. 33. Idha pana, bhikkhave, ekacco samao v brhmao v pubbantnudihnaca painissagg, aparantnudihnaca painissagg, sabbaso kmasayojanna anadhihn, pavivekya ptiy samatikkam, nirmisassa sukhassa samatikkam, adukkhamasukhya vedanya samatikkam santohamasmi, nibbutohamasmi, anupdnohamasmti samanupassati. Tayida, bhikkhave, tathgato abhijnti. Aya kho bhava samao v brhmao v pubbantnudihnaca painissagg, aparantnudihnaca painissagg, sabbaso kmasayojanna anadhihn, pavivekya ptiy samatikkam, nirmisassa sukhassa samatikkam, adukkhamasukhya vedanya samatikkam santohamasmi, nibbutohamasmi, anupdnohamasmti samanupassati; addh ayamyasm nibbnasappyayeva paipada abhivadati. Atha ca panya bhava samao v brhmao v pubbantnudihi v updiyamno updiyati, aparantnudihi v updiyamno updiyati, kmasayojana v updiyamno updiyati, paviveka v pti updiyamno updiyati, nirmisa v sukha updiyamno updiyati, adukkhamasukha v vedana updiyamno updiyati. Yaca kho ayamyasm santohamasmi, nibbutohamasmi, anupdnohamasmti samanupassati tadapi imassa bhoto samaassa brhmaassa updnamakkhyati. Tayida sakhata orika atthi kho pana sakhrna nirodho atthetanti iti viditv tassa nissaraadassv tathgato taduptivatto. Ida kho pana, bhikkhave, tathgatena anuttara santivarapada abhisambuddha yadida channa phassyatanna samudayaca atthagamaca assdaca dnavaca nissaraaca yathbhta viditv [anupdvimokkho. Tayida bhikkhave tathgatena anuttara santivarapada abhisambuddha, yadida channa phassyatanna samudayaca atthagamaca assdaca dnavaca nissaraaca yathbhta viditv anupdvimokkhoti (s. sy. ka. p.)] anupdvimokkhoti [anupdvimokkho. Tayida bhikkhave tathgatena anuttara santivarapada abhisambuddha, yadida channa phassyatana samudayaca atthagamaca assdaca adnavaca nissaraaca yathbhta viditv anupdvimokkhoti (s. sy. ka. p.)]. Idamavoca bhagav. Attaman te bhikkh bhagavato bhsita abhinandunti.
Pacattayasutta nihita dutiya.