sa hisgatidassanesu. sati. so. Bhsabyattya vcya. Bhsati. Bhs, bhsita, bht. Paribhsati. Paribhs, paribhsako. Tatra bhsanti attha etyti bhs, mgadhabhsdi. Bhsitanti vacana. Vacanattho hi bhsitasaddo nicca napusakaligo dahabbo. Yath sutv luddassa bhsitanti. Vccaligo pana bhsitasaddo tiligo dahabbo. Yath bhsito dhammo, bhsita catusacca, bhsit vcti. Pubbe bhsatti bht, jehabhtti vutta hoti. So hi pubbe jtatt eva vattulabhati. Kicpi bhtusaddo bhtikasata, sattabhtaro. Bhtara kena dosena, dujjsi dakarakkhinoti-dsu jehakanihabhtsu vattati, tathpi yebhuyyena jehake nirho, bhtti hi vutte jehabhtti viyati, tasm katthaci hne kanihabhtti visesetv vutta. Nanu ca bho katthaci jehabhtti visesetv vuttanti? Sacca, ta pana bhtsaddassa kanihepi vattanato pkakaraattha jehabhtti vutta. Yath hi hariesu vattamnassa migasaddassa kadci avasesacatuppadesupi vattanato hariamigoti visesetv vca bhsanti, eva sampadamida veditabba. Yath ca gohatthimahisa-acchaskarasasabirdsu smaavasena migasadde vattamnepi migacamma migamasanti gatahne hariassti visesanasadda vinpi hariamigacamma hariamigamasanti visesatthdhigamo hoti, ettha na gohatthi-dna camma v masa v viyati. Tath migamasa khdantti vacanassa gohatthi-dna masa khdantti attho na sambhavati, evameva katthaci vinpi jehakaiti visesanasadda bhtti vutteyeva jehakabhtti attho viyatti. Nanu ca bho migacamma, migamasanti ettha cammamasasaddeheva visesatthdhigamo hotti? Na hoti, migasaddassa iva cammamasasaddna smaavasena vattanato, evaca sati kena visesatthdhigamo hotti ce? Lokasaketavasena, tath hi migasadde ca cammasadddsu ca smaavasena vattamnesupi lokasaketena paricchinnatt gohatthi-dna cammdni na yanti lokena, atha kho hariacammdniyeva yanti. Saketavacana sacca, lokasammuti kraanti hi vuttanti dahabba. Gilesu anvicchya. Punappuna icch anvicch. Gilesati. Yesu payatane. Yesati. Jesu nesu esu hesu gatiya. Jesati. Nesati. Esati. Hesati. Dhtvantassa pana saogavasena jessati, nessatti-dnipi gahetabbni. Jessamno. Jessa, jessanto. Ettha ca
Yath raaka nga, danti anveti hatthin;
jessanta giriduggesu, samesu visamesu cti
Pi nidassana.
Desu hesu abyattasadde. Desati. Hesati. Ksa saddakucchya. Ksati, ukksati. Kso. Ksa ssa dara balya, khamedho nigacchati. Ksu bhsu dittiya. Dittti pkaat, virjanat v. Ksati, paksati. Paksati tejo. Dre santo paksenti. Bhsati. Pabhsati mida byamha. Pakso. Ksu obhso. Tatra paksatti pakso, pkao hotti attho. Tucchabhvena pujabhvena v ksati paksati pka hotti ksu. Ksu iti vopi vuccati rsipi.
Kinu santaramnova, ksu khanasi srathi;
puho me samma akkhhi, kiksuy karissasti
Ettha hi vo ksu nma. Agraksu apare phuanti, nar rudant paridahagattti ettha rsi. Krite paksetti paksako. Obhsetti obhsako. Kamme paksiyatti paksito. Eva bhsito. Bhve ksan. Saksan. Paksan. Tumantditte paksitu, paksetu, obhsitu, obhsetu. Paksitv, paksetv, obhsitv, obhsetvti rpni bhavanti. Taddhite bhsu etassa atthti bhsuro, pabhassaro yo koci. Bhsuroti v kesarasho. Imasmi atthe bhsusaddo rja dittiyanti ettha rjasaddo viya virjanavcako siy, tasm rpasiriy virjanasampannatya bhsu virjanat etassa atthti bhsuroti nibbacana eyya.
Nsu rsu sadde. Nsati. Rsati. Ns, nsik. Tatra nsti hatthisopi nsti vuccati sace ma ngansr, olokeyya pabhvatti-dsu viya. Manussdna nsikpi nsti vuccati yo te hatthe ca pde ca, kaansaca chedayti-dsu viya. Nsanti abyattasadda karonti etyti ns. Ns eva nsik. Yattha nibbacana na vadma, tattha ta suvieyyatt appasiddhatt v na vuttanti dahabba, avuttampi payogavicakkhaehi upaparikkhitv yojetabba. Atrida vuccati
Ns so karo hattho,
hatthidabbe sam mat;
ns ca nsik ca dve,
nardsu sam matti.
Nasa koille. Nasati. Bhisi bhaye. Bhisati. Bhisanako. Tadsi ya bhisanaka. Bhesmkyo. sisi icchya. pubbo sisi icchya vattati. sisati. sisateva puriso. sisan. sisatta. sisanto, sisamno, samno. Suggatimsamnti pi ettha nidassana. Gasu adane. Gasati. Ghus kantikarae. krantoya, tena ito na niggahtgamo. Ghusati. Pasu bhasu avasasane. Pasati. Bhasati. Dhasu gatiya. Dhasati. Rajo nuddhasati uddha. Pasa vitthre. Pasati. Pasu. Kusa avhne rodane ca. Kosati, pakkosati. Pakkosako, pakkosito, pakkosana. Kassa gatiya. Kassati, parikassati. Paikassati. Mlya paikasseyya. Paikasseyyti kaheyya, mlpattiyayeva patihpeyyti attho. Asa ditydnesu ca. Cakro gatipekkhako. Asati. Disa dnasavaraesu. Dissati puriso. Dsu dne. Dsati. Rosa bhaye. Rosati. Rosako. Bhesu calane. Bhesati. Pasa bdhanaphassanesu. Pasati. Pso, ngapso, hatthapso. Lasa kantiya. Lasati, abhilasati, vilasati. Lso, vilso, vilasana. Casa bhakkhae. Casati. Kasa hisya. Kasati. Tisa tittiya. Titti tappana paripuat suhitat. Tisati. Titti. Vasa nivse. Vasati, vasiyati, vacchati. Vatthu, vattha, parivso, nivso, vso, upavso, uposatho, vippavso, cirappavs, cirappavuttho, vasitv, vattu, vasitu iccdni. Atra upavsoti annena vajjito vso upavso. Uposathoti upavasanti etthti uposatho, upavasanti slena v anasanena v upet hutv vasantti attho. Aya panettha atthuddhro ymvuso kappina uposatha gamissmti-dsu ptimokkhuddeso uposatho. Eva ahagasamanngato kho viskhe uposatho upavutthoti-dsu sla. Suddhassa ve sad phaggu, suddhassuposatho sadti-dsu upavso. Uposatho nma ngarjti-dsu paatti. Na bhikkhave tadahuposathe sabhikkhuk vsti-dsu upavasitabbadivasoti. Vasa kantiya. Vacchati. Jinavacchayo. Sasa susane. Sasati. Saso. Sasa pane. Sasati. Satova assasati, satova passasati. Saso, sasana. Assso passso assasanto passasanto. Asa bhuvi. Atthi. Asa. Ettha atthti khytapada. Na atthi khr brhma. Atthit, atthibhvo, ya kici ratana atthti-dsu viya niptapada. Tasm atthti pada khytaniptavasena duvidhanti veditabba. Asaiti avibhattika nmikapada. Ettha ca asasmti hotti pi nidassana. Tattha atthti asa, niccasseta adhivacana. Imin sassatadihi vutt. Tatrya padaml atthi, santi. Asi, attha. Asmi, asma, amhi, amha iccetni pasiddhni. Atthu, santu. hi, attha. Asmi, asma amhi, amha iccetni ca, siy, assa, siyu, assu, siyasu. Assa, assatha. Siya, assa, assma iccetni ca pasiddhni. Ettha pana tesaca kho bhikkhave samaggna sammodamnnape siyasu dve bhikkh abhidhamme nnvdti pi nidassana Tattha siyasti bhaveyyu. Abhidhammeti visihe dhamme. Idni siysaddassa atthuddhro pabhedo ca vuccate. Siyti ekase ca vikappane ca pathavdhtu siy ajjhattik, siy bhirti ekase. Siy aatarassa bhikkhuno pattivtikkamoti vikappane. Siyti ekamrakhytapada, ekamabyayapada. khytatte ekavacananta, abyayatte yathpvacana. Putt matthi dhan matthti ettha atthti abyayapadamiva ekavacanantampi bahuvacanantampi bhavati. Tasskhytatte payogoviditova. Abyayatte pana sukha na sukhasahagata, siy ptisahagatanti ime dhamm siy parittrammati ca ekavacanabahuvacanappayog veditabb. Ettha dhtuy kicca natthi. Parokkhya itiha asa itiha asti dassanato asa iti pada gahetabba. Hiyyattanrpni appasiddhni. Ajjataniy pana si, sisu, su. si, sittha. si, simh iccetni pasiddhni. Bhavissantiy bhavissati, bhavissanti iccdni. Kltipattiy abhaviss, abhavissasu iccdni bhavanti. Ssa anusihiya. Ssati, anussati. Kammanta vo ssati, ssana, anussana, anussan, anusihi, satth, sattha, anussako, anussik. Tatra ssananti adhisldisikkhattayasagahitassana, pariyattipaipattipaivedhasakhta v ssana. Tahi ssati etena, ettha vti ssananti pavuccati. Apica ssananti rao ssana pesetti-dsu viya ppetabbavacana. Tath ssananti ovdo, yo anussanti ca, anusihti ca vuccati. Satthti tividhaynamukhena sadevaka loka ssatti satth, dihadhammikasamparyikaparamatthehi yathraha satte anussatti attho. Satthanti sadde ca atthe ca ssati cikkhati etenti sattha. Kita? Bykaraa. sa issariye. Issariya issarabhvo. sati. Vagso, janapadeso, manujeso. Tatra vagsoti vcya so issaroti vagso. Ko so? yasm vagso arah. ha ca sayameva
Vage jtoti vagso, vacane issaroti ca;
vagso iti me nma, abhav lokasammatanti.
sa upavesane. Upavesana nisdana sane upaviho saghoti ettha viya. sati. Acchati. sno. sana. Upsati. Upsako. Tattha sananti sati nisdati etthti sana, ya kici nisdanayogga macaphdi. Kas gatisosanesu. krantoya dhtu, tenito na niggahtgamo. Kasati. Nis cumbane. Nisati. Dis apptiya. Dhamma dessati. Diso. Diho. Dess. Desso. Dessiyo. Tatra disoti ca dihoti ca paccmittassdhivacanameta. So hi pare dessati nappiyyati, parehi v dessiyati piyo na kariyatti disoti ca dihoti ca vuccati. Atha v disoti coro vpaccmitto v. Dihoti paccmittoyeva. Atrime payog
Diso disa ya ta kayir, ver v pana verina;
micchpaihita citta, ppiyo na tato kareti ca.
Dis hi me dhammakatha suantti ca, dis hi me te manusse bhajantu ye dhammamevdapayanti santoti ca,
Yassete caturo dhamm, vnarinda yath tava;
sacca dhammo dhiti cgo, diha so ativattatti ca.
Dessti dessanaslo appiyyanasloti dess. Dhammakmo bhava hoti, dhammadess parbhavoti idamettha payoganidassana. Dessoti appiyo, tath dessiyoti. Ettha ca
Na me dess ubho putt, madddev na dessiy;
sabbauta piya mayha, tasm piye adsahanti ca,
Na me s brhma dess, napi me bala na vijjatti ca,
Mt pit na me dess, napi dessa mahyasa;
sabbauta piya mayha, tasm vatamadhihahinti ca
Payog. Sabbattha meti ca mayhanti ca smivacana dahabba.
Imni pana paccmittassa nmni
Paccamitto ripu diho, diso ver ca satvari;
amitto ca sapatto ca, eva paattikristi.
Esu gatiya. Esati. Bhassa bhassanadittsu. Bhassana vacana. Ditti sobh. Bhassati. Bhassa, pabhassara. Dhisa sadde. Dhisati. Disa atisajjane. Disati, upadisati, sandisati, niddisati, paccdisati, paisandisati, uddisati. Deso, uddeso iccdni. Pisu avayave. Pisati. Isi gatiya. Isati. Phusa samphasse. Phusati. Phasso, phusan, samphusan, samphusitatta. Evarpo kyasamphasso ahosi. Phohabba, phusita. Devo ca ekameka phusyati. Phuhu, phusitu, phusitv, phusitvna, phusiya, phusiyna. Phussa phussa byanti karoti. Tatra phassoti rammaa phusanti etena, saya v phusati, phusanamattameva v etanti phasso, rammae phusanalakkhao dhammo. Rusa risa hisya. Rosati. Risati. Puriso. Ettha ca pu vuccati nirayo, ta risatti purisoti cariy vadanti. Risa gatiya. Resati. Visa pavesane. Visati, pavisati. Paveso, pavesana, nivesana, pavisa. Ettha nivesana vuccati geha. Masa masane. Masati, masati, parmasati. Parmso, parmasana. Ettha parmsoti parato masatti parmso, aniccdidhamme niccdivasena gahtti attho. Parmso micchdihi kummaggo micchpathoti-dni bahni vevacanapadni abhidhammato gahetabbni. Isu icchya. Icchati, sampaicchati. Sampaicchana, icch, abhicch, iccha, icchamno. Vesu dne. Vecchati, pavecchati, paveccheti. Paveccha, pavecchanto. Nisa baddhya. Baddhti vinibaddho, ahakrasseta adhivacana. Nisati. Jusi ptisevanesu. Josati. Isa pariyesane. Esati. Isi, iha, aniha, esa, esamno. Sakase acchane. Acchana nisdana. Sakasyati.
Sakrantadhturpni.