14. Akusalamlakavipkaniddeso

350. Katame dhamm abykat? Yasmi samaye akusalassa kammassa katatt upacitatt vipka cakkhuvia uppanna hoti upekkhsahagata rprammaa, tasmi samaye akusalamlapaccay sakhro, sakhrapaccay via, viapaccay nma, nmapaccay chahyatana, chahyatanapaccay phasso, phassapaccay vedan, vedanpaccay bhavo, bhavapaccay jti, jtipaccay jarmaraa. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.
351. Tattha katamo akusalamlapaccay sakhro? Y cetan sacetan sacetayitatta aya vuccati akusalamlapaccay sakhrope tena vuccati evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotti.
352. Katame dhamm abykat? Yasmi samaye akusalassa kammassa katatt upacitatt vipka sotavia uppanna hoti upekkhsahagata saddrammaape ghnavia uppanna hoti upekkhsahagata gandhrammaape jivhvia uppanna hoti upekkhsahagata rasrammaape kyavia uppanna hoti dukkhasahagata phohabbrammaape manodhtu uppann hoti upekkhsahagat rpramma vpe phohabbramma v ya ya v panrabbha, tasmi samaye akusalamlapaccay sakhro, sakhrapaccay via, viapaccay nma, nmapaccay chahyatana, chahyatanapaccay phasso, phassapaccay vedan, vedanpaccay adhimokkho, adhimokkhapaccay bhavo, bhavapaccay jti, jtipaccay jarmaraa. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.
353. Katame dhamm abykat? Yasmi samaye akusalassa kammassa katatt upacitatt vipk manoviadhtu uppann hoti upekkhsahagat rpramma vpe dhammramma v ya ya v panrabbha, tasmi samaye akusalamlapaccay sakhro, sakhrapaccay via, viapaccay nma, nmapaccay chahyatana, chahyatanapaccay phasso phassapaccay vedan, vedanpaccay adhimokkho, adhimokkhapaccay bhavo, bhavapaccay jti jtipaccay jarmaraa. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.
354. Tattha katamo akusalamlapaccay sakhro? Y cetan sacetan sacetayitatta aya vuccati akusalamlapaccay sakhro.
Tattha katama sakhrapaccay via? Ya citta mano mnasape tajjmanoviadhtu ida vuccati sakhrapaccay via.
Tattha katama viapaccay nma? Vedankkhandho, sakkhandho, sakhrakkhandho ida vuccati viapaccay nma.
Tattha katama nmapaccay chahyatana? Ya citta mano mnasape tajjmanoviadhtu ida vuccati nmapaccay chahyatana.
Tattha katamo chahyatanapaccay phasso? Yo phasso phusan samphusan samphusitatta aya vuccati chahyatanapaccay phasso.
Tattha katam phassapaccay vedan? Ya cetasika neva sta nsta cetosamphassaja adukkhamasukha vedayita cetosamphassaj adukkhamasukh vedan aya vuccati phassapaccay vedan.
Tattha katamo vedanpaccay adhimokkho? Yo cittassa adhimokkho adhimuccan tadadhimuttat aya vuccati vedanpaccay adhimokkho.
Tattha katamo adhimokkhapaccay bhavo? hapetv adhimokkha, vedankkhandho sakkhandho sakhrakkhandho viakkhandho aya vuccati adhimokkhapaccay bhavo.
Tattha katam bhavapaccay jti? Y tesa tesa dhammna jti sajti nibbatti abhinibbatti ptubhvo aya vuccati bhavapaccay jti.
Tattha katama jtipaccay jarmaraa? Atthi jar, atthi maraa. Tattha katam jar? Y tesa tesa dhammna jar jraat yuno sahni aya vuccati jar. Tattha katama maraa? Yo tesa tesa dhammna khayo vayo bhedo paribhedo aniccat antaradhna ida vuccati maraa. Iti ayaca jar, idaca maraa. Ida vuccati jtipaccay jarmaraa.
Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa sagati hoti, samgamo hoti, samodhna hoti, ptubhvo hoti. Tena vuccati evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotti.

Akusalamlakavipkaniddeso.

Abhidhammabhjanya.

Paiccasamuppdavibhago [paccaykravibhago (s. sy.)] nihito.